محققان برای مطالعه اثر برخوردهای بزرگ روی حیات، به بررسی فرآیند برخورد و پی‌آمدهای ناشی از آن پرداختند. ساختار برخوردی خلیج «چزاپیک» (Chesapeake) یکی از بزرگ‌ترین و بهترین حفره‌های برخوردی محفوظ مانده است. 35 میلیون سال پیش، در طی برخوردی عظیم، این حفره به قطر 90 کیلومتر در ایالت ویرجینیای آمریکا به وجود آمد. دانشمندان حفره را به عمق 2 کیلومتر مطالعه کرده‌اند.
به عقیده دانشمندان، جرم برخوردی دو کیلومتر قطر داشته و با سرعتی بیش از 10 کیلومتر بر ثانیه در سپر قاره‌ای آمریکای شمالی به زمین اصابت کرده است. محل برخورد، لایه‌‌هایی از سنگ سخت و رسوبات نرم پوشیده با 200 تا 300 متر آب بود.
بنا بر گزارش تصویری که زمین‌شناسان با کمک کارگردانان هالیوود از این برخورد تهیه کردند، در طی 20 ثانیه پس از برخورد، شوک حاصل از برخورد، موج عظیمی از آوار را به بیرون فرستاد و یک سونامی به وجود آمد.
سنگ‌ها در اثر انرژی حاصل از برخورد، ذوب شده و به سرعت به درون شکاف‌های به وجود آمده در کف حفره روان شدند. در طی این فرآیند، بستر حفره حدود پنج کیلومتر عقب‌نشینی کرد. 40 ثانیه بعد از برخورد، با فرو افتادن دیواره‌های ناپایدار حفره و زمین‌لغزش، یک قطعه بسیار بزرگ گرانیتی به ضخامت 275 متر در درون حفره جای گرفت.
شش دقیقه بعد از برخورد، آبی که به بیرون پاشیده شده بود، به دورن حفره جاری شد و رسوبات کنده شده از کف دریا و هر آن‌چه را که از حفره به بیرون پخش شده بود، با خود باز آورد. سنگ‌ریزه‌ها و غباری که وارد جو شده بود نیز فرو نشست. 10 دقیقه بعد از برخورد، مخلوط آب و رسوبات با هجوم به حفره 35 کیلومتری، دیواره‌های پایین افتاده را به بیرون راندند و آن را پر کردند. همچنین، حلقه دیگری از رسوبات در 40 کیلومتری مرکز حفره در آب دریا ته‌نشین شد.
برخورد احتمالا با افزایش دما تا حدود 350 درجه سانتیگراد، هر حیاتی را نابود کرده بود. اما محققان در عمق 4/1 کیلومتری، جایی که سنگ‌ها در اثر برخورد یا پی‌آمدهای آن خرد شده بودند، سلول‌های زنده‌ای را یافتند.
قطعه قطعه و خرد شدن سنگ‌ها، فضایی را که موجودات زنده می‌توانستند در آن حرکت کنند بزرگ‌تر کرد. علاوه بر این، برخورد، مواد کربن‌دار به جای مانده از گیاهان یا سایر اشکال حیات را از سطح به اعماق پایین برد و آب اکسیژن‌دار را به آن مناطق تزریق کرد. این فرآیند شبیه مخلوط کردن خاک باغچه با کود است. هرقدر این ترکیب بهتر مخلوط شود محیط مناسب‌تری برای موجودات زنده فراهم می‌شود.
اهمیت این یافته هنگام جستجوی حیات در جاهایی مانند مریخ روشن می‌شود. سطح مریخ با تابش مرگ‌بار پرتوهای فرا بنفش سوخته است. اما برخورد اجرام به سطح آن می‌تو‌اند پناه‌گاه زیرزمینی امنی برای حیات فراهم کند.
منبع : ماهنامه نجوم
