به گزارش همشهری‌آنلاین به نقل از ایرنا، آب خرمارود از سرچشمه‌اش در ارتفاعات رشته کوه البرز شرقی صاف و زلال است اما هرچه به مناطق پایین دست می‌روی بر شدت آلودگی و گل آلود بودن آب افزوده می‌شود.
در مناطق بالادستی خرمارود، استان گلستان مزارع پرورش ماهیان سردآبی رونق فراوانی دارد اما در مناطق پایین دست دیگر خبری از آن همه رونق و سرزندگی نیست و زلالی آب این رودخانه جای خود را به آلودگی‌هایی می‌دهد که با اندکی جستجو می‌توان دریافت که منشا آن کارگاه‌های سنگ‌شکن است؛ کارگاه‌هایی که پیرامون این رودخانه با دستگاه‌های بزرگ خرد کردن سنگ و تبدیل آن به شن و ماسه در حال فعالیت هستند و در این فرایند، زلالی آب رودخانه را به بستری انباشته از گل‌ولای تبدیل می‌کنند.
تپه‌های بزرگ شن و ماسه‌ای که دور تا دور کارگاه سنگ شکن را گرفته، کامیون‌هایی که در صف بارگیری مصالح به صف ایستاده‌اند و لودرهایی که بدون وقفه شن و ماسه را جابه جا می‌کنند، نشان‌دهنده بازار رواج این سنگ‌شکن‌هاست اما فعالیت این کارگاه‌ها به قیمت آلودگی زیستگاه گونه‌های جانوری، گیاهی و آبزیان تمام شده و علاوه بر آن، منبع اصلی تامین آب اراضی کشاورزی پایین‌دست نیز آلوده می‌شود.
انتقال پساب این کارگاه‌های سنگ‌شکن سبب گل‌آلود بودن همیشگی آب رودخانه خرمارود و ایجاد مشکلاتی برای زندگی گونه‌های جانوری و آبزیان و کشاورزان دارای اراضی زراعی در حاشیه این رودخانه شده است.
حاج مصیب یکی از کشاورزان کهنسال منطقه است که سال‌هاست شالی می‌کارد. او گفت: از زمانی که فعالیت این کارگاه‌های سنگ‌شکن شروع شده، برکت از کشاورزی منطقه رفته و دیگر نمی‌توان انتظار سود و محصول زیاد از زمین‌ها داشت.
حاج مصیب ادامه داد: انتقال گل‌ولای از رودخانه به زمین کشاورزی حاشیه خرمارود موجب کم شدن توان زمین شده و برای جبران این مشکل و تقویت خاک مجبوریم همیشه از کود زیاد استفاده کنیم که هم مقرون به صرفه نیست و هم کیفیت نهایی محصول به شدت افت می‌کند.
این پیرمرد آزادشهری گفت: تا چند سال قبل خرمارود ماهی‌های زیادی داشت که در فصل تابستان موجب اشتغال جوانان منطقه به ماهیگیری و ایجاد منبع درآمد برای آنان بود اما حالا دیگر خبری از ماهی‌ها نیست.
رئیس اداره امور منابع آب شهرستان‌های آزادشهر و رامیان گفت: گل‌آلودگی مداوم آب خرمارود به سازمان محیط‌زیست اعلام شده اما از آنجایی که قانون هرنوع برخورد در این زمینه را به محیط‌زیست واگذار کرده، اداره منابع آب نمی‌تواند با عاملان این موضوع برخورد کند.
جواد تیموری افزود: گل‌ولای انتقال‌یافته به خرمارود، خروجی آب و یا کانال‌های انتقال‌دهنده را با رسوب‌گذاری مسدود می‌کند که این شرایط مشکلاتی را هنگام بروز سیلاب ایجاد خواهد کرد.
مسئول واحد آبخیزداری اداره منابع طبیعی آزادشهر هم گفت: اکوسیستم آبی خرمارود به دلیل آلودگی انتقال یافته از سه کارگاه سنگ‌شکن حاشیه این رودخانه در حال نابودی کامل است.
رضا عجم‌نوروزی افزود: این اتفاق متاثر از فعالیت و بهره‌برداری غیراصولی سنگ‌شکن‌ها و منفعت‌طلبی افراد سودجو و صاحبان این کارگاه‌هاست که با تخلیه آب گل‌آلود به خرمارود سبب شدند که در اکوسیستم آبی این رودخانه دیگر خبری از گونه‌های جانوری شامل ماهی، خرچنگ، قورباغه و پرندگانی که از آنها تغذیه می‌کردند، نباشد.
وی بیان کرد: نظارت دقیق دستگاه‌های ذیربط شامل اداره صنعت و معدن و تجارت، آب منطقه‌ای، سازمان محیط‌زیست و اعمال قوانین صحیح و بهره‌برداری اصولی علاوه بر تامین شن و ماسه مورد نیاز، این رودخانه را از آسیب‌های زیست‌محیطی ایمن کرده و مخاطرات سیل احتمالی را کاهش خواهد داد.
روح‌الله کوهساری، سرپرست اداره صنعت، معدن و تجارت آزادشهر هم گفت: مجوز برداشت از منابع خاکی توسط این اداره صادر می‌شود اما مسئولیت بازدیدهای مداوم و جلوگیری از آلودگی‌های زیست‌محیطی این کارگاه‌ها، برعهده سازمان محیط‌زیست است.
با این حال رئیس اداره شیلات شهرستان‌های آزادشهر و رامیان معتقد است که در خرمارود ماهیان ارزشمند زندگی نمی‌کنند که نبود آن باعث نگرانی باشد و کیفیت خوب آب این رودخانه در بالادست، سبب ایجاد استخرهای پرورش ماهیان سردآبی شده است.
عباس صادقلو افزود: تاکنون گزارشی مبنی بر تلفات ماهیان در حوضچه‌های تولید و نگهداری ماهیان به این اداره گزارش نشد.
درهمین پیوند دانشیار گروه شیلات دانشگاه آزاد اسلامی واحد آزادشهر هم گفت: گل‌آلودگی بالای آب می‌تواند باعث نابودی زیستگاه جانوران و گیاهان آبزی شود زیرا مقدار بالای این نوع آلودگی، آب را دچار کمبود اکسیژن کرده و همین عامل سبب از بین رفتن لارو حشرات می‌شود.
به گفته افشین قلیچی ته‌نشین شدن رسوبات در مسیر رودخانه خرمارود به‌ویژه در جایی که آب از سرعت کمتری برخوردار است، سبب کم عمق شدن بستر رودخانه و در مواقع بحرانی کمک کننده حرکت سریع‌تر سیلاب خواهد بود.
همچنین یک کارشناس حوزه زمین‌شناسی نیز گفت: با توجه به محصول نهایی سنگ‌شکن‌ها (ماسه و گراول) لازم است، دانه‌های تخریبی ریزتر شسته شوند که به همین علت سنگ‌شکن‌ها در صورت استمرار فعالیت باید دارای ۲ حوضچه برای ته‌نشست این رسوبات و جلوگیری از ورود آنها به رودخانه باشند.
مهدی عمرانی افزود: ورود این دانه‌های تخریبی به آب رودخانه‌ها می‌تواند سبب مرگ آبزیان و تغییر اکوسیستم منطقه شود زیرا به سبب سبک بودن این دانه‌ها، معمولا تا مسافت‌های طولانی در آب رودخانه به‌صورت معلق حمل می‌شوند، بنابراین علاوه بر زمین‌های کشاورزی نزدیک، زمین‌های دورتر را هم تحت تاثیر قرار می‌دهند.
رئیس اداره حفاظت از محیط‌زیست آزادشهر هم با تایید ورود پساب آلاینده سه کارگاه سنگ‌شکن حاشیه خرمارود به این رودخانه گفت: پس از چندین مورد اخطار، پرونده تخلفات یکی از این مراکز برای رسیدگی و اقدامات لازم به دستگاه قضایی داده شد.
غلامرضا کریمی افزود: در خصوص ۲ سنگ‌شکن دیگر هم تذکرات کتبی و شفاهی برای تسریع در روند بهبود و جلوگیری از ورود پساب به رودخانه داده شده است.
نظر شما