چین گرچه در زمینه اقتباس از طراحی و فناوری روسیه به پیشرفت‌هایی رسیده اما هنوز تا نقطه‌ای که بتواند به تهدیدی نظامی یا تجاری برای صنعت هواپیماسازی روسیه بدل شود فاصله بسیار دارد.
صنعت هواپیماسازی چین در اواخر دهه ۱۹۵۰ میلادی با کمک شوروی آغاز به کار کرد و طولی نکشید که این کشور به فناوری تولید جنگنده‌های میگ ۱۵ فاگوت و میگ ۱۷ فرسکو، بمب‌افکن ایل ۲۸ و هواپیماهای جنگی دیگر دست یافت.
بعدها چین هواپیماهای مدرن دیگری نظیر تو ۱۶، میگ ۲۱، آن ۱۲ و نظایر آن را از اتحاد جماهیر شوروی خریداری کرد. چین با همکاری نزدیک با شوروی در اواسط دهه ۱۹۶۰ از یک نیروی هوایی مدرن برخوردار شد اما با آغاز انقلاب فرهنگی در اواخر دهه ۱۹۶۰ پیشرفت‌های حاصل‌شده بر باد رفت و صنعت هواپیماسازی ملی این کشور دچار رکود شد.
در طول دو دهه ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ چین هواپیمای جدیدی تولید نکرد و به جای آن با نوسازی جنگنده‌های میگ ۲۱ فارمر و میگ ۲۱ فیش‌بد دو هواپیما به نام‌های کیو ۵ و جی ۸ ساخت.
در این مدت شوروی و آمریکا در حال تولید جنگنده‌های نسل چهارم بودند، به‌طوری که در اواسط دهه ۱۹۸۰ نیروی هوایی چین قریب به ۱۵ الی ۲۰ سال از روسیه و آمریکا عقب‌تر بود.پکن هواپیماهای جنگی ازرده‌خارج خود را عمدتاً به کشورهای فقیر جهان سوم ازجمله آلبانی، اوگاندا و بنگلادش می‌فروخت.
چین همچنین هواپیماهایش را به پاکستان که هم‌پیمانی بالقوه در مقابل هند به شمار می‌رفت صادر می‌کرد. رهبران چین سرانجام بر آن شدند تا با خرید فناوری‌های به‌روز در صنعت هواپیماسازی شرایط را بهبود بخشند.
در سال ۱۹۸۸ چین اقدام به خرید فرم‌ها و اسناد مربوط به جنگنده چندمنظوره لاوی ساخت اسرائیل کرد و ۱۶ سال بعد، یعنی در سال ۲۰۰۴، چین به فناوری تولید جنگنده چنگ‌دو جی ۱۰ که هواپیمایی با قطعات ساخت اسرائیل و سیستم الکترونیک هوانوردی ساخت روسیه بود دست یافت.
مسکو و پکن روابطشان را در اواخر دهه ۱۹۸۰ بهبود بخشیدند و در سال ۱۹۸۹ اقدام به امضای چندین قرارداد همکاری نظامی‌ـ فنی به‌منظور تسهیل حمل‌ونقل هوایی کردند. موضوعی که از همه مهم‌تر است اینکه پکن فرم‌ها و مدارک ساخت و کیت‌های مونتاژ جنگنده سوخو سو ۲۷ و همچنین چندین جنگنده سو ۳۰ ام‌ک‌ک را از روسیه دریافت کرده است.
با دستیابی به این هواپیماهای جنگی پیشرفته، چین بر همسایگانش برتری یافته و دریچه جدیدترین فناوری‌های هواپیمایی به رویش گشوده شده است. با این حال مهندسان چینی هنوز به فناوری تولید موتور سوخو دست نیافته‌اند. نسخه چینی این موتور سوخت بیشتری مصرف می‌کند و عمر سرویس کوتاه‌تری دارد. از سوی دیگر، کابین خلبان نسخه ارتقایافته این هواپیما به صفحات ال‌سی‌دی رنگی مجهز است.
نمونه جدید رادار سو ۲۷ که توسط چین تولید می‌شود در مقایسه با رادار ساخت روسیه مشخصات بهتری دارد اما به پیشرفتگی رادار مدرن‌تر ایربیس روسیه نیست. چین در زمینه تولید نمونه مشابه هواپیمایی که در اوایل دهه ۱۹۸۰ ساخته شده به موفقیت دست یافته است، آن هم ۱۵ سال پس از ورود نخستین سو ۲۷ به بازار و ۱۰ سال پس از نخستین پرواز سو ۲۷ مونتاژ چین.
رقابت روسیه با چین
گرچه سوخوی چینی به هر حال جایش را در بازار پیدا خواهد کرد، این امر اما به معنای از
سکه افتادن هواپیماهای ساخت روسیه نیست و چین نمی‌تواند برای روسیه تهدید نظامی محسوب شود.
واضح است که نه مسکو و نه پکن به‌دنبال درگیری نظامی آشکار نیستند و حتی اگر چنین درگیری فرضی‌ای رخ دهد نتیجه آن را جنگ‌افزارهایی غیر از جنگنده‌های پیشرفته رقم خواهند زد.
rian.ru
۲۵ آوریل ۲۰۰۸
