سه‌شنبه ۱۷ اردیبهشت ۱۳۸۷ - ۰۵:۴۸
۰ نفر

ترجمه - پروانه حجت: محققان انستیتو ملی بهداشت روانی آمریکا (NIMH) برای نخستین بار به ارتباط بین وضعیت اجتماعی افراد و فعالیت قسمت‎های مختلف مغز پی‎ برده‎اند.

آنها دریافته‎اند هنگامی که منزلت و جایگاه اجتماعی فرد بالا یا پایین می‎رود، بخش‎های مختلف مغز فعال می‎شود. جامعه‎شناسان و روان‎کاوان طی تحقیقات خود به این نتیجه رسیده‎اند که شرایطی که فرد در سلسله مراتب اجتماعی دارد، به شدت بر انگیزه‎ها و همین‎طور سلامت جسم و فکر او تاثیرگذار است.

پیش از این نیز مطالعات نشان داده بود که مرتبه اجتماعی به شدت با سلامت فرد در ارتباط است؛ برای مثال، حیواناتی که به‎طور مزمن تحت فشار روانی بابت مرتبه پایین‎تر خود در گروه هستند، میزان بالای بروز بیماری‎های قلبی- عروقی، افسردگی و اضطراب را نشان می‎دهند و یا مطالعه دیگری روی پیشخدمت‎های انگلیسی نشان داد که شانس بروز بیماری‎های قلبی-عروقی و مرگ‎های زودرس در افرادی که رتبه پایین‎تری داشتند، بیشتر بود.

رتبه‎های پایین‎تر اجتماع، سلامت خود را به سبب محرک‎های روانی به خطر می‎اندازند، همانند محدود کردن نظارت بر زندگی خود و توجه بیشتر به سایر گروه‎ها؛ هرچند در این‎گونه ساختارها آنهایی که در مقام‎های بالاتر قرار دارند نیز در زمان از دست دادن جایگاه ویژه خود، در معرض خطر بیماری‎های مربوط به فشار‎های روحی هستند؛ این‎که چگونه مغز انسان این شرایط را به عوامل خطرساز سلامت ترجمه می‎کند نیاز به تحقیق بیشتردارد.

به‌منظور یافتن این ارتباط، محققانNIMH، یک ساختار اجتماعی مصنوعی را طراحی کردندکه در آن 72داوطلب از طریق بازی رایانه‎ای، به داد و‎ستد و کسب پول پرداختند؛ هر شرکت‎کننده به‎طور مستقل از سایرین و در موقعیتی متناسب با میزان مهارتش، بازی می‎کرد؛ طرف‎های مقابل هر شرکت‎کننده در این تجارت ساختگی، توسط رایانه شبیه‎سازی شده بود، درحالی‎که افراد تصور می‎کردند  رقیب‎ها حقیقی هستند. هر بازیکن به‎طور متناوب، تصویر و امتیاز بازیکنان برتر و همین‎طور ضعیف‎تر را که به تصور او در سایر اتاق‎ها هم‎زمان به کسب امتیاز مشغولند می‎دید و در همان حال، فعالیت مغزش توسط دستگاه MRI پایش می‎شد. 

داوطلبان می‎دانستند که امتیاز دیگران بر نتیجه و در‎آمد نهایی آن‎ها تاثیری نداشته و هرکس موقعیت خود را دارد. هرچند به آن‎ها تاکید شده بود که اعتنایی به وضعیت سایر افراد نکنند و فقط به پیشرفت خود بیاندیشند، با این‌وجود فعالیت مغزی و رفتار و خلق‎وخوی هر بازیکن به شدت تحت‌تأثیر موقعیتش در آن سیستم ساختگی قرار گرفته بود. این تحقیق، نتایج قابل توجه زیادی داشت:

- منطقه‎ای از مغز که اهمیت یک واقعه را علامت می‎دهد، Vental striatum نامیده شده و در زمان‎هایی که فرد انتظار پیشرفت سطح اجتماعی را دارد و یا پیش‎‎بینی افت طبقه اجتماعی خود را می‎کند و یا انتظار پاداش مالی را دارد، واکنش نشان می‎دهد و این یافته، به ارزشی که موقعیت اجتماعی برای افراد دارد، تاکید می‎کند.

- مشاهده یک فرد موفق‎تر یا ضعیف‎تر، منطقه‎ای در نزدیکی قسمت جلوی مغز را فعال می‎کند که به‌نظر می‎آید فعالیت این ناحیه باعث داوری درونی افراد و ارزیابی موقعیت اجتماعی خود می‎شود؛ قسمت میانی جلوی مغز، ناحیه دیگری است که نیت و منظور دیگران را مورد ارزیابی قرار می‎دهد، این منطقه به همراه بخش مربوط به پردازش احساسات که در عمق مغز است، در زمانی که موقعیت فرد ناپایدار می‎شود، تحریک شده و باعث می‎شود که فرد واکنش نشان دهد.

- پیش رفتن و پشت‎ سر گذاشتن بازیکن برتر، قسمت بالا و سمت جلوی مغز را که مسئول کنترل عملکردهاست، تحریک می‎کند، درحالی‎که در زمان عقب ماندن ازفرد ضعیف‎تر، مناطق پایین‎تر مغز که به درد و رنج‎های احساسی مربوط است واکنش نشان می‎دهد.

- افرادی که در موقعیت‎های پیروزی، احساس لذتی بیش از سایرین می‎کنند، در زمان شکست نیز، احساس رنج بیشتری از خود نشان می‎دهند.

- محققان عقیده دارند که این رنج‎های احساسی می‎تواند احتمال بروز مشکلات و بیماری‎های مربوط به تنش‎های روحی را در افراد بالا ببرد، البته دانشمندان مطالعات بیشتری را در این زمینه پیشنهاد می‎کنند، به‎خصوص تحقیق درمورد فعالیت عملکرد مغز در پاسخ به ساختار‌‎های اجتماعی در بیماری‎های روانی همانند « شیزوفرنی» و یا«اوتیسم» که نارسایی اجتماعی و فکری محسوب می‎شوند.

Science Daily
- 26آوریل 2008

کد خبر 50991

برچسب‌ها

پر بیننده‌ترین اخبار پزشکی

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز