همشهری آنلاین – محمد بلبلی: دُم دُم سحری نام آیینی قدیمی است که در سحرهای ماه رمضان و در محله‌های قدیمی شهر بوشهر برگزار می‌شود.
در ایام قدیم که ساعت‌های زنگ‌دار یا به صورت کنونی رسانه‌ها در بین مردم رایج نبوده یا وجود نداشتند، عده‌ای از اهالی در ماه رمضان با خواندن اشعاری خاص و زدن به دمام مردم را برای سحر بیدار می‌کردند.
در کتاب «موسیقی بوشهر پس از اسلام» نوشته محسن شریفیان، درباره دُم دُم سحری آمده است: «دیر زمانی است که هم‌زمان با ماه مبارک رمضان و در بندر بوشهر، هر شب به وقت سحر، مراسم دُم دُم سحری برگزار می‌شود.
این مراسم با خواندن اشعار دعاگونه و نواختن دمام همراه است. دم دم، صوتی است که با کوبش بر دمام پدید می‌آید و با این بیت همراه می‌شود: خداوندا تو ستاری همه خوابند تو بیداری/ به حق لا اله الا الله همه عالم نگه داری… مردم بوشهر سال‌هاست که با این نوا به هنگام سحر بیدار شده و خود را برای خوردن سحری و آغاز روزه‌داری آماده کرده‌اند.»
این رسم جزو آداب مسلمانان است که پیشینه آن به روزگار پس از ظهور اسلام برمی‌گردد. آیین‌هایی شبیه به این مراسم به شیوه‌هایی گوناگون قبل از ظهور اسلام نیز رواج داشته، مانند نواختن ساز در نقاره‌خانه‌های پادشاهان ساسانی و کرنانوازی که جنبه خبررسانی داشته است.
اجراکنندگان مراسم دم‌دم سحری، پس از ۳۰ شب نواختن ساز و آواز، روز عید فطر با نواختن دمّام به طرف خانه‌ها می‌روند و با استقبال اهالی محل همراه می‌شوند و مردم هرکدام به نسبت توان مالی خود، مقداری پول به آنها هدیه می‌دهند.
افزون بر دم‌دم‌سحری، «مناجات‌خوانی» به وقت سحر نیز، مراسم مشابه دیگری است که در بوشهر اجرا می‌شود.
با به وجود آمدن رسانه‌های خبری، به‌ویژه رادیو، عملا موسیقی محلی رمضان کارکرد عملی خود را از دست داده و صرفا به صورت سمبولیک اجرا می‌شود. هنوز هم افرادی هستند که بدون هیچ چشمداشتی، این موسیقی را اجرا می‌کنند و موجب زنده نگهداشتن این فرهنگ اصیل ایرانی هستند.
نظر شما