نخستین تماس تلفنی از شمیران به تهران در این کوچه انجام شد

همشهری آنلاین- مرضیه موسوی: 133 سال پیش بود که اولین خط تلفن مخابراتی پا به ایران گذاشت و نخستین ارتباط تلفنی از ایستگاه ماشین دودی در میدان قیام فعلی تا شهرری برقرار شد. آن هم به واسطه سیم کشی تلفن که در امتداد مسیر ماشین دودی تا شهر ری می رفت. حداقل 4 سال طول کشید تا خطوط تلفن محدوده دیگری در تهران راه اندازی شود. ابتدا و انتهای خطوط تلفن به ساختمان های «تلفنخانه» می رسید؛ ساختمان هایی که در سال های نخست ورود تلفن به ایران، محل مراجعه مردم بودند تا تماس تلفنی با شهر مورد نظر برقرار کنند و بعدها که تک و توک اعیان و متمولان صاحب خطوط تلفن شخصی شدند، تماس ها را به این خطوط وصل می کردند. تلفنخانه قلهک جایی بود که نخستین تماس تلفنی شمیران به تهران در آنجا انجام شد. کوچه شهید یزدانیان فعلی در محله قلهک همان کوچه ای است که ساختمان تلفنخانه در آن قرار داشت. تلفنخانه قلهک برای برقراری تماس تلفنی شاه با وزرا و کاخ سلطنتی راه اندازی شده بود تا زمانی که شاه در ییلاق شمیران به سر می برد از احوال کاخ بی خبر نماند. تلفن در سال های نخست ورودش به ایران بیشتر در دسترس اعیان بود و درباریان از آن استفاده می کردند. کم کم با گسترش خطوط تلفن در شهرهای مختلف مردم هم برای تماس با یکدیگر و احوالپرسی از حال یکدیگر از این وسیله مخابراتی استفاده کردند. نخستین خط تلفن تهران توسط «بوآتل بلژیکی» کشیده شد که بیش از 7 و نیم کیلومتر طول داشت. این فرد بلژیکی امتیاز راه آهن ری را هم در اختیار داشت. شرکت تلفن ایران سال 1295 خورشیدی توسط ارباب کیخسرو، نماینده زرتشتی مجلس شورای ملی، راه اندازی و پایه اولین تلفن سراسری در کشور گذاشته شد.