همشهری آنلاین: شبکه شهرهای خلاق یونسکو سال ۲۰۰۴ راه‌اندازی شد. این شبکه، فرهنگ را مبنای بازآفرینی و توسعه پایدار شهری می‌داند و با تکیه بر دانش، رهیافت جدیدی برای ارزش‌آفرینی اقتصادی و نوسازی و توسعه شهرها ارائه می‌کند. اینجاست که مفاهیم صنایع خلاق (صنایع‌دستی و هنرهای مردمی، طراحی، فیلم، صنایع غذایی، ادبیات، موسیقی و هنرهای رسانه‌ای) و طبقه خلاق (حاملان استعداد و دانش و هنر) شکل می‌گیرد. شهری که ظرفیت پذیرش تنوع و نوآوری فرهنگی و هنری را دارد و از آن برای رونق اقتصاد و فرهنگ و هنر و توسعه پایدار و زیست‌پذیری بهره می‌برد و مقصد مناسبی برای جذب گردشگران می‌شود.
تاکنون بیش از ۱۰۰ شهر از حدود بیش از ۵۰ کشور به شبکه شهرهای خلاق پیوسته‌اند. هریک از این شهرها بنا به ظرفیت‌های خود یکی از صنایع خلاق را به‌عنوان اولویت برگزیده‌اند. انتخاب یکی از این زمینه‌ها به‌عنوان اولویت، تصمیمی راهبردی است که باید با در نظر داشتن فرصت‌ها و تهدیدها و نقاط ضعف و قوت و تحلیل شرایط محیطی و عملیاتی اتخاذ شود. شهر تهران از نظر گستره و ترکیب جمعیتی، تمرکز امکانات، منابع، دانش و فن‌آوری و اهمیت سیاسی و اقتصادی جایگاه ویژه‌ای در بین شهرهای ایران دارد و از نظر منابع فرهنگی بسیار ثروتمند است. در عین حال موانعی نیز وجود دارد.
اگرچه ظرفیت تنوع‌پذیری فرهنگی و دسترسی به فن‌آوری و مدارا نسبت به سایر شهرهای کشور بالاست اما در حوزه فیلم و موسیقی و رسانه محدودیت‌های جدی ناشی از سیاست‌زدگی مطرح است و در حوزه صنایع غذایی و صنایع‌دستی بدون اتکا به تنوع فرهنگی منبعث از سایر شهرهای کشور نارسایی‌هایی وجود دارد. بنابراین به نظر می‌رسد انتخاب صنعت برتر خلاق شهر در تهران کار ساده‌ای نیست.
شاید مهم‌ترین مزیت نسبی تهران را نباید در یکی از صنایع خلاق جست وجو کرد. واقعیت این است که تهران عصاره تنوع فرهنگی چند هزارساله ایران و در عین حال پیشرو در همه حوزه‌های صنایع خلاق است، زیرا قادر است با در کنار هم چیدن منابع فرهنگی اقوام و خرده فرهنگ‌های سراسر کشور و ترکیبی از صنایع خلاق شهر، راهبرد جدید و خلاقانه‌ای را در دستور کار خود قرار دهد. به هر دلیل برجسته‌ترین استعدادها و صنایع خلاق کشور در پایتخت گرد هم آمده‌اند.
شاید بتوان معادلات یونسکو را نادیده گرفت و به جای تعیین یکی از صنایع خلاق به‌عنوان اولویت راهبرد شهر خلاق بر تنوع فرهنگی و صنایع خلاق گرد هم آمده در تهران تکیه کرد. به نظر می‌رسد شهر در آستانه انتخابی مهم است. این انتخاب لزوماً باید مبتنی بر بررسی‌های علمی و مطالعات میدانی کاملاً حساب شده صورت گیرد. شاید هم تا حدودی بتوان محک تجربه را به کار گرفت.
می‌توان در یک زمان‌بندی مناسب ضمن ایجاد بسترهای فعالیت صنایع خلاق و ایجاد فضای مناسب برای ظهور و بروز استعدادها و خلاقیت‌ها و حتی رقابت در عرصه عمل، میدان را برای خودنمایی مزیت نسبی شهر بازگذاشت و همزمان با تعمیق مطالعات و ادبیات موضوع در انتخاب صنعت خلاق برتر شهر گزیده‌تر سخن گفت.
منبع:ویژه نامه شهرپژوه
نظر شما