از میان شکاف کوه آب زلال جاری است؛ اینجا تنگة واشی یا ساواشی است.تا چند دهه پیش این منطقه زیستگاه آهو و بز کوهی بوده است. شکافی که در دو سوی آن دیواره‌های بلندی سر‌برافراشته‌اند.آب خنک و روشن است و تو را به سوی خود می‌کشاند.
پای در آب می‌گذاری و در آن پیش می‌روی، به زحمت تا بالای زانو‌هایت می‌رسد؛ سر‌بر‌می‌گردانی و سمت راستت بر دیوارة کوه کتیبه‌ای بر سنگ نقش بسته است، ظرافت و نقش آن شگفت‌زده‌ات می‌کند و فکر می‌کنی چگونه و چه کسانی آن را در چنین مکان دشواری نقش زده‌اند.
ساخت این کتیبه که به صورت مربعی با اضلاع حدود هفت‌متری بر سنگ حک شده، براساس اسناد تاریخی سه سال طول کشیده است و حدود دویست سال قدمت دارد و در این سال‌ها از گزند باد و باران در این تنگه مصون مانده است. این کتیبه یکی از سه کتیبة مشهور دوران قاجار است که دوتای دیگر آن در چشمه علی شهر‌ری و تونل وانه در جادة هراز قرار دارد.
زیر پا آب روان... سنگ‌ها بر دیواره و دیواره تا آسمان...شکار و اسب و مرد و حرکت... کتیبه به دوران فتحعلی شاه قاجار باز‌می‌گردد. می‌گویند این کتیبه بر کتیبه‌ای دیرین‌تر که در این مکان بوده نقش زده شده است. و در می‌یابیم که باید این گذر‌گاه گذر مهمی در روزگار گذشته باشد.
حدود یک کیلومتر که در آب پیش می‌روی ناگهان دشتی در برابرت چهره می‌گشاید؛ دشتی که در بهار لبریز از رنگ سبز و بنفش و زرد است؛ انگار به سرزمینی از رؤیا پای گذاشته‌ای؛ درختان بید و تبریزی خودنمایی می‌کنند...
آن طرف دشت دوباره کوه است و آبشار و در پشت آبشار دوباره آب جاری است تا می‌رسی به مازندران سبز. اما با هجوم بی‌امان و بی‌سامان گردشگران به این تنگه، دیگر این روزها چیزی از آن زیبایی نمانده است، زلال شفاف آب کدر شده و آن دشت فراخ و زیبا دیگر نه جنبنده‌ای دارد و نه چشم را می‌نوازد.
این بهشتی که همین کنار دست مردم تهران بود، به ویرانه‌ای پر از ناپاکی‌های شهر تبدیل شده است. این را نوشتم تا فردی مثل «مملی» که به سختی از صخره بالا می‌رود تا نامش را بر کتیبة ارزشمند باستانی بنویسد، این همت را برای حفظ این میراث‌ها و این گنجینه‌ها به کار برد و بداند که در این صورت ، نامش به نیکی ماندگار می‌شود.
تا چند سال پیش کسی این تنگه و زیبایی آن را نمی‌شناخت و در این چند سال این سرنوشت تلخ یکی از تجربه‌های ناگوار طبیعت‌گردی غیر‌مسئولانه و ناآگاهانه را به تصویر کشیده است. کاشکی همه نوجوان ها این مطلب را بخوانند ، کاشکی همه کوچک ترها و بزرگ ترها این مطلب را بخوانند . بخوانند و قدر زیبایی و تاریخ را بدانند.
