شنبه ۲۵ اسفند ۱۳۸۶ - ۱۶:۳۵
۰ نفر

ریچارد انگلهارت*: سازمان ملل متحد، همواره یک‌سری مسائل را اساس فعالیت‌های خود قرار می‌دهد.

و آنچه در شرایط فعلی و در حوزه فرهنگ به آن می‌پردازد، توجه به تنوع فرهنگی و تفاوت زبان‌ها، گویش‌ها و آداب و رسوم است و می‌کوشد تا آنچه از آن به‌عنوان توسعه پایدار یاد می‌شود، خدشه‌ای به میراث فرهنگی و گوناگونی فرهنگ‌ها وارد نیاورد.

برای حفظ فرهنگ هر کشور باید سازوکارهای مشخصی وجود داشته باشد و تصویب کنوانسیون‌هایی چون کنوانسیون‌ میراث فرهنگی، یکی از راهکارهای قانونی و حقوقی است که به حفاظت از میراث ملموس و ناملموس واشیای تاریخی می‌پردازد و برآن است تا مشارکت مردم را برانگیزد و میان گذشته و حال ارتباطی منطقی برقرار کند و به گوناگونی فرهنگ‌ها و زبان‌ها احترام بگذارد.

امروز نگاه به میراث، متفاوت با گذشته است.امروز نه تنها بناها و آثار کالبدی، که همه آنچه فرهنگ، آداب و سنت مردم یک جامعه را تشکیل می‌دهد، جزو میراث فرهنگی بوده و ثروتی بیکران است که به عموم مردم تعلق دارد.به همین‌خاطر، سازمان ملل متحد به بخش خصوصی و سازمان‌های مردم‌نهاد، اهمیت بسیار می‌دهد و از برنامه‌ها و تلاش‌هایشان حمایت می‌کند وحتی برای کسانی که در کنار توجه به توسعه، میراث فرهنگی را هم پاس داشته‌اند، جایزه‌ای در نظر گرفته شده و ایران نیز از جمله کشورهایی است که به خاطر حفاظت از خانه زرگری و کاروانسرای زین‌الدین یزد و خانه پل ‌شیر اصفهان، این جایزه را از آن خود کرده است.

با وجود کنوانسیون‌هایی که برای حفاظت از میراث فرهنگی و پاسداشت آن وجود دارد اما پاسداشت این میراث گرانبها در حد انتظار نبوده است زیرا ما از منابع انسانی بسیار کمی برخوردار هستیم، به همین خاطر یونسکو تصمیم گرفته از وجود افراد متخصص استفاده کند و مکانی را برای گردهم آیی  آنان پدید آورد. از این‌رو باید شبکه‌ای از مراکز پژوهشی مختلف پدید‌ آید تا به فعالیت در این زمینه بپردازند و نتایج پژوهش‌های خود را در اختیار یکدیگر قرار دهند.

قطعا این فرهنگستان دارای یک دبیرخانه مرکزی است و یونسکو نیز بر فعالیت آن نظارت می‌کند چون این شبکه، گستره وسیعی را از تدوین کتاب تا آموزش به آموزش‌دهندگان در برمی‌گیرد؛ البته این نهاد در آسیا و اقیانوسیه شکل گرفته و 53 عضو فعال دارد.
 کنوانسیون حفاظت از میراث زیردریایی در سال 2001 تدوین شده اما ایران آن را امضا نکرده است البته یونسکو، مؤسسه‌ای ایجاد کرده و به آموزش کسانی پرداخته که به میراث زیر دریا علاقه دارند.

با این وصف  جدایی کامل میراث ملموس ناملموس  ناممکن است.اگرچه نمی‌توان روح حاکم بر تخت جمشید را از کالبد آن جدا کرد اما آنچه با عنوان کنوانسیون میراث ناملموس در سال 2003 به تصویب رسید و کشورهای عضو یونسکو تا امروز نتوانسته‌اند  چارچوب دقیقی برای آن تصویب کنند، مولفه‌هایی چون زبان، آیین، موسیقی، سنت و... را در قالب میراث ناملموس می‌شناسد و معتقد است آنچه موجب حفظ و دوام این میراث می‌شود انتقال سینه به سینه و نسل به نسل آن است و اگر این زنجیره متوقف شود، این میراث گرانبها از بین می‌رود.

در ذهن عامه مردم، کتاب، فیلم، موسیقی و...صنایع فرهنگی را تشکیل می‌دهند اما هرآنچه خلاقانه باشد در شمار اینگونه صنایع بوده و می‌تواند مهر اصالت را به‌خود اختصاص دهد، مهری که نشان‌دهنده برتری کیفی و منحصربه فردبودن آن محصول فرهنگی است.

*این مطلب متن سخنرانی انگلهارت مشاور آسیا-اقیانوسیه یونسکو در پژوهشکده بافت و ابنیه تاریخی است.

کد خبر 46543

برچسب‌ها

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز