فرودگاه امام خمینی؛ زیرساخت‌ها و بسترها فراهم نیست

با وجود این رویکرد، بهره‌برداری از فرودگاه امام در 2 مقطع با شکست مواجه و در سال 84 با انتقال بخشی از پروازهای کشورهای منطقه، فعالیت فرودگاه امام رسماً آغاز شد.

در ادامه، انتقال تدریجی پروازهای خارجی به فرودگاه امام در دستور کار مسئولان وزارت راه و ترابری قرار گرفت و بالاخره در روزهای گذشته اعلام شد که همه پروازهای خارجی به این فرودگاه منتقل شده است.

این در حالی است که با وجود پیشرفت های کشورهای منطقه، نبود برخی زیر‌ ساخت‌ها در این فرودگاه موجب شده تا تحقق اهداف پیش‌بینی شده برای احداث فرودگاه امام‌با تردید‌های بسیاری روبه‌رو شود.

در سال گذشته وزیر راه و ترابری و سایر مسئولان حمل‌و نقل هوایی کشور زمان‌های متفاوتی را برای انتقال پروازهای خارجی به فرودگاه امام اعلام کردند و از اردیبهشت امسال نیز بارها این موضوع از سوی مسئولان وعده داده شد.

اما به‌دلیل فراهم نبودن برخی زیر‌ ساخت‌‌ها و مخالفت ضمنی بعضی شرکت‌های هواپیمایی خارجی، هر بار دست‌اندرکاران، انتقال این پروازها به فرودگاه امام را به زمان دیگری موکول کردند.

تا اینکه بالاخره بنابر اعلام شرکت فرودگاه‌های کشور، همه پروازهای شرکت‌های هواپیمایی داخلی و خارجی از مبدا یا به مقصد کشور سوریه از بامداد روز یکشنبه 20 آبان ماه به فرودگاه امام منتقل و اعلام شد، به جز پروازهای جده و مدینه، کار انتقال پروازهای خارجی به این فرودگاه به پایان رسیده است.

با  وجود این، هنوز برخی پروازها به مقصد و مبداء کشورهای آسیای ‌جنوب‌شرقی که توسط شرکت‌هواپیمایی ایران ایر انجام می‌شود، به فرودگاه امام منتقل نشده و پروازهای توکیو، پکن، سئول، بمبئی و کوالالامپور، شرکت ایران‌ایر هنوز از طریق فرودگاه مهر‌آباد انجام می‌شود و در نظر است انتقال این پروازها به فرودگاه امام، بعد از پایان پروازهای حج صورت گیرد.

این شیوه برنامه‌ریزی برای انتقال پروازهای خارجی به فرودگاه امام همراه با نبود اطلاع رسانی مناسب موجب نارضایتی و سرگردانی برخی مسافران این فرودگاه شده است.

اهداف و ظرفیت‌های بدون استفاده

افزایش سهم ناچیز کشورمان در ترانزیت هوایی کالا و مسافر با وجود موقعیت مناسب جغرافیایی از اهداف راه‌اندازی این فرودگاه بوده است اما تا‌کنون اهداف پیش‌بینی شده برای جابه‌جایی 5/6 میلیون مسافر با تمام سطوح و تجهیزات پروازی در مرحله نخست احداث فرودگاه امام محقق نشده است.

با وجود این،  پیش‌بینی‌هایی برای جابه‌جایی 40 میلیون مسافر در مرحله نهایی تکمیل این فرودگاه و افزایش ظرفیت آن به 90 میلیون مسافر، بر اساس بازنگری در طرح جامع فرودگاه امام، مورد توجه قرار گرفته است.

با توجه به اهداف پیش‌بینی شده در احداث این فرودگاه اکنون با انتقال بخش عمده‌ پروازهای خارجی، سرعت بخشیدن به تکمیل فرودگاه امام و ایجاد زیر ساخت‌های لازم برای تحقق این اهداف ضرورتی انکار‌ناپذیر است.

با وجود تأکید دولت و مجلس بر اتمام هر‌چه سریع‌تر این فرودگاه و تأمین بخشی از اعتبارات مورد نیاز تکمیل آن، هنوز برخی زیر‌ ساخت‌های اساسی مانند آشیانه پرواز، انبار (کارگو) یا امکانات مناسب برای ارائه خدمات بانکی و صادرات برخی کالاهای غیرنفتی که از قدرت فساد‌پذیری بالایی برخوردارند در فرودگاه امام فراهم نیست.

همچنین در زمینه سوخت‌رسانی به شرکت‌های هواپیمایی نیز هنوز مشکلاتی وجود دارد.

اکنون این کار از طریق انتقال سوخت با تانکر‌های سیار انجام ‌می‌شود اما با توجه به قرارگرفتن این فرودگاه در مسیر بزرگراه خلیج فارس و تردد زیاد این محور، خطرات ناشی از سوانح احتمالی رانندگی با توجه به نوع محموله تانکر‌های سوخت، مشکلی است که باید هرچه سریع‌تر نسبت به رفع آن اقدام شود.

گرچه احداث خط لوله انتقال سوخت از پالایشگاه به این فرودگاه به‌عنوان راهکاری اصلی مورد توجه قرار گرفته اما به کندی پیش می‌رود.

از سوی دیگر هنوز عملیات اجرایی مرحله نخست این فرودگاه به پایان نرسیده و از آغاز عملیات اجرایی مرحله دوم نیز خبری نیست.

به گفته مسئولان، تأمین نشدن اعتبار مورد نیاز برای تکمیل و بهره‌برداری از همه ظرفیت‌های پیش‌بینی شده فرودگاه امام، تأخیر در اجرای این طرح ملی را موجب شده است.

با وجود برخی مصوبات برای تخصیص نیافتن اعتبار مورد نیاز تکمیل این فرودگاه به‌دلیل آغاز بهره‌برداری از آن، در سال گذشته و پس از بازدید برخی نمایندگان مجلس از این فرودگاه، قول مساعد برای تأمین بخشی از این اعتبارات داده شد و در چارچوب قانون بودجه امسال نیز با گشایش ردیف اعتباری برای این فرودگاه و تخصیص 80 میلیارد تومان اعتبار، تأمین 300 میلیارد تومان اعتبار مورد نیاز این فرودگاه تا سال 87  مد‌نظر قرار گرفته است.

با وجود این، هنوز بخشی از مطالبات پیمانکاران مرحله نخست احداث این فرودگاه به قوت خود باقی مانده و حرکت کند تکمیل فرودگاه امام خمینی ادامه دارد.

در این شرایط به‌نظر نمی‌رسد صرف انتقال پروازهای خارجی به این فرودگاه قادر به تحقق اهداف پیش‌بینی شده برای اجرای این طرح بزرگ ملی باشد.

رونق فرودگاه امام و پویایی بیشتر صنعت حمل‌ونقل هوایی کشور، در گرو عزم جدی برای تکمیل و به بهره‌برداری رساندن کامل این طرح ملی بوده و فراهم کردن امکانات لازم برای شرکت‌های هواپیمایی و مسافران داخلی و خارجی راهکاری در انتقال بهینه پروازها به این فرودگاه است.

با توجه به مسافت این فرودگاه تا مرکز شهر و مشکلات موجود در زمینه حمل‌ونقل درون شهری، سهمیه بندی بنزین و نبود امکانات حمل‌ونقل مورد نیاز مسافران این فرودگاه، نیز زمینه بروز برخی تخلفات در جابه‌جایی مسافران فرودگاه را فراهم ساخته است.

به‌نظر می‌رسد تأمین امنیت و اعمال مقررات ویژه راهنمایی و رانندگی برای تسهیل در رفت ‌و آمد مسافران فرودگاه امام در ساعات مختلف شبانه‌روز ضرورتی است که با افزایش تعداد پروازهای انجام شده از این فرودگاه، بیش از پیش مشهود است.

گرچه اکنون مباحثی در زمینه تخصیص اتوبوس‌های جدید برای رفت و آمد از این فرودگاه به برخی میادین شهر مطرح است اما باید انجام این کار پیش از انتقال پروازها به فرودگاه نهایی می‌شد.

نبود زیر‌ ساخت‌ها

انبار(کارگو) و آشیانه پرواز مناسب در فرودگاه از جمله زیر ‌ساخت‌‌هایی است که برای انجام پرواز مناسب ضروری است. نبود این امکانات در فرودگاه امام باعث ایجاد مشکلاتی برای شرکت‌های هواپیمایی و مسافران شده است.

پیش از این، مسئولان خبر پاسخگویی به نیاز مسافران از طریق انبارهای موقت داده بودند اما پس از انتقال پروازهای خارجی به فرودگاه، بارش نخستین روزهای زمستانی کافی بود تا مسافران با مشکلات جدی در این زمینه مواجه شوند.

در پی بارندگی‌های اخیر بسیاری از بار همراه مسافران در این فرودگاه برای ساعت‌ها  زیر باران ماند و هریک از مسئولان دیگری را مقصر قلمداد کردند.

 در این شرایط، مدیر کل گمرک واردات کشور با اشاره به اینکه مشکل مذکور ناشی از نبود انبار در این فرودگاه بوده است، نسبت به انتقال کالاهای تجاری به گمرک فرودگاه مهر‌آباد، شهریار و غرب تهران اعلام آمادگی کرد.

ناصر ابراهیمی گفت: پس از انتقال همه پروازهای خارجی به فرودگاه امام، افزایش تراکم کالاهای وارد شده و کمبود انبار موجب رسوب کالاها در این فرودگاه شده و به‌دلیل بارندگی، کالاهای موجود  وضعیت مطلوبی ندارند.

وی می‌افزاید: در حال حاضر 500 تا 600 تن کالا در گمرک فرودگاه امام  به انبار احتیاج دارند اما با توجه به اولویت حمل دارو، در حال ترانزیت این کالا به انبارهای موجود در سایر گمرکات هستیم. 

با این روند در روزهای گذشته، برخی مسافران با حضور در فرودگاه و ابراز نگرانی، خواستار رسیدگی و پاسخگویی مسئولان نسبت به ضرر و زیان‌ خود شدند با این روند مسئولان فرودگاه با اشاره به ظرفیت 8‌هزار متری کنونی انبار این فرودگاه، خبر از آماده‌سازی‌ انبار 10 هزار متری فرودگاه امام تا اواخر بهمن‌ماه امسال می‌دهند.

نبود آشیانه پرواز مجهز و استفاده از آشیانه موقت از دیگر مشکلاتی است که پیش از این مدیر عامل شرکت فرودگاه‌ها و رئیس سازمان هواپیمایی کشوری رفع این مشکل را به آماده‌سازی‌ آشیانه پرواز شرکت هما تا پایان سال ارجاع داده بودند.

اما اخبار ارائه شده از میزان پیشرفت این طرح، حاکی است این آشیانه تا پایان سال به بهره‌برداری نخواهد رسید.

گرچه بنا بر اخبار غیررسمی آشیانه پرواز شرکت ماهان تا اسفند‌ماه امسال به بهره‌برداری رسیده و تا اردیبهشت‌ماه 87 با نصب همه تجهیزات، تکمیل می‌شود.

اهداف و چشم انداز آینده

در سال 2006 حدود 4 میلیاردو 300 میلیون نفر مسافر از طریق حمل‌ونقل هوایی منتقل شده‌اند.

در این سال امارات با جابه‌جایی نزدیک به 30 میلیون مسافر در بین کشورهای منطقه رتبه نخست را داشته و با برنامه‌ریزی این کشور برای احداث ترمینال شماره 3 فرودگاه جبل‌‌علی، ظرفیت پذیرش مسافر در این فرودگاه در سال 2012 به 190 میلیون مسافر افزایش خواهد یافت.

با این روند، اهداف پیش‌بینی شده برای احداث و توسعه فرودگاه امام خمینی با توجه به سرمایه‌گذاری و رقابت نفس‌گیر سایر کشورها در کسب بازار‌های منطقه، تا چه حد قابل تحقق بوده و زیان ناشی از تأخیر در تکمیل و بهره‌برداری از ظرفیت‌های این فرودگاه تا چه حد توجیه‌پذیر است؟