به گزارش روابط عمومی وزارت نیرو درپنجمین اجلاس شورای حکام مرکز منطقه‌ای مدیریت آب شهری- تهران(RCUWM-Tehran) که در محل ساختمان مرکزی وزارت نیرو برگزار شد تعدادی از وزرای ذیربط از کشورهای تاجیکستان، عمان، کویت، هندوستان، بنگلادش، افغانستان، مصر، سوریه، یمن، پاکستان، لبنان، آلمان و همچنین نمایندگان سازمان‌های بین‌المللی دولتی و غیر دولتی، شامل آکادمی علوم آب در نروژ، انجمن بین‌المللی آب در انگلیس، مؤسسه آموزشی یونسکو در هلند و سازمان آموزشی، علمی و تربیتی ملل متحد حضور داشتند.
وزیر نیرو در مراسم افتتاحیه این اجلاس گفت:منطقه ما علاوه بر کمبود شدید منابع آب با مشکلات عدیده‌ای از جمله مدیریت صحیح و پایدار منابع آب مواجه است. استفاده بیش از 90درصد از منابع آب تجدید شونده در بخش کشاورزی با راندمان بسیار پایین، افت شدید در آبخوان‌های زیرزمینی به دلیل استفاده بی‌رویه از منابع آب موجود و خطرات ناشی از این پدیده، آلودگی منابع آب به دلیل عدم توسعه مناسب سامانه‌های دفع فاضلاب در مناطق شهری و صنعتی، به مخاطره افتادن اکوسیستم‌های آبی و بروز مشکلات عدیده در این زمینه، عدم وجود تعادل و توازن بین هزینه‌های تامین، انتقال و توزیع آب برای مصارف مختلف با نرخ‌های آب‌بها و تحمیل یارانه‌های بزرگ از این طریق به دولت‌ها، افزایش شدید هزینه نهایی طرح‌های تامین و توسعه منابع آب جدید، به لحاظ اینکه اکثر طرح‌های توسعه منابع آب با هزینه‌های قابل قبول، قبلاً به اجرا درآمده‌اند و بالاخره علاوه بر همه این موارد، بروز حوادث غیر مترقبه ناشی از آب نظیر خشکسالی و وقوع سیلاب‌های شدید که سالانه خسارات جانی و مالی عمده‌ای را به همراه دارد، همگی نشان از اهمیت و حساسیت مدیریت آب و ضرورت ارتقای سطح کیفی و کمی فعالیت‌های ذیربط دارد.
وی افزود:به کلیه عوامل پیش‌گفته بایستی آثار نگران کننده تغییر اقلیم نیز اضافه شود، زیرا هرچند که مطالعات سیستماتیکی در منطقه به لحاظ ارزیابی تغییرات اقلیم در مدیریت منابع آب صورت نگرفته، لکن بررسی‌های پراکنده نشان دهنده تشدید دوره‌های خشکسالی و فراوانی سیلاب‌ها و شدت آنها می‌باشد که بدون تردید در آینده مشکلات و مسایل مدیریت منابع آب را مضاعف خواهد نمود. وزیر نیرو ادامه داد : مواجهه و مقابله با چالش‌های مذکور مسئولیت کشورهای منطقه را سنگین نموده است. ضرورت ارتقاء سطح همکاری‌های منطقه‌ای برای مواجهه و مقابله با این چالش‌ها، اندیشه تاسیس یک نهاد منطقه‌ای که بتواند با استفاده از پتانسیل‌های منطقه و جلب همکاری‌های بین‌المللی، مسیر حل و فصل مسایل و مشکلات مدیریت آب را فراهم نماید، برای اولین بار از سوی دولت جمهوری اسلامی ایران مطرح و با عنایت یونسکو در سال 1381 مرکز منطقه‌ای مدیریت آب شهری شکل گرفت.
پرویز فتاح تصریح کرد: فعالیت‌های این مرکز با مشارکت بخش‌های دولتی و غیردولتی و با همکاری کشورهای عضو، شایسته قدردانی است. برگزاری نشست تخصصی «استفاده از پساب برای آبیاری» در نوامبر 2006 توسط کشور یمن و همچنین مشارکت در برگزاری کارگاه «آموزش مهندسان در زمینه مدیریت آب شهری» در می 2007 توسط کشور پاکستان، دو کشور تازه عضو در مرکز، نشان‌دهنده علاقه و عزم این کشورها در تحقق اهداف مرکز است.
وی به عنوان رئیس شورای حکام از تلاش‌هایی که تا کنون شده تشکر نمود و خاطر نشان کرد اکنون که در پایان لیت 5 ساله مرکز می‌باشیم، به منظور بهبود فعالیت‌های آتی به نکات زیر اشاره کرد:
1- به منظور مقابله با چالش‌های یادشده، تدوین منشور همکاری کشورهای منطقه از طریق تشکیل یک کارگروه رسمی پیشنهاد می‌گردد.
2- نقش سازمان‌ها و نهادهای غیردولتی (NGO) در زنجیره تامین، انتقال و مصرف آب در کشورهای منطقه مورد بررسی قرار گرفته و راهکارهای عملی جهت افزایش این نقش ارائه گردد.
3- پیشنهاد می‌شود با لحاظ نمودن وضعیت عرضه و تقاضای آب ابعاد اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و سیاسی – امنیتی موضوع انتقال آب برای کشورهای منطقه، مورد بررسی کارشناسی قرار گرفته و راهکارهای عملی جهت اتخاذ تصمیم مقامات سیاسی کشورها به منظور تشکیل بازار منطقه‌ای آب فراهم گردد.
4- مطالعات سیستماتیک درباره اثرات تغییر اقلیم بر جنبه‌های مختلف مدیریت آب منطقه انجام شده و راهکارهای لازم جهت تدوین برنامه‌های بلندمدت مدیریت آب در کشورهای منطقه ارائه شود. لازم به توضیح است که جمهوری اسلامی ایران نیز مانند بسیاری از کشورهای منطقه با مشکل کمبود آب روبرو است. نزدیک به 85درصد از مساحت ایران دارای اقلیم خشک بیابانی، نیمه خشک و فراخشک می‌باشد و متوسط میزان نزولات جوی کشور بیش از 400 میلیارد متر مکعب در سال است. سهم تبخیر و تعرق نزدیک به 270 میلیارد متر مکعب و سهم منابع آب تجدید شونده کشور در حدود 130 میلیارد متر مکعب می‌باشد. از این مقدار نزدیک به 92 میلیارد متر مکعب به صورت جریان‌های سطحی در کشور جاری شده و سالانه به میزان حدود 38 میلیارد متر مکعب سفره‌های آب زیرزمینی را تغذیه می‌نمایند. برآوردها حاکی است که سرانه منابع آب تجدید شونده در ایران نزدیک به 25% متوسط جهانی می‌باشد.
علاوه بر مشکل کمبود سرانه آب در کشور ایران، توزیع نامناسب منابع آب نیز معضلی دیگر است، به طوریکه نزدیک به 67% از جریان‌های سطحی فقط در 16 رودخانه کشور با آبدهی سالیانه 62 میلیارد متر مکعب جاری می‌باشد به عبارتی دیگر بیش از دو سوم منابع آب تجدید شونده در کشور در یک سوم مساحت قرار دارد، بنابراین جمهوری اسلامی ایران ناگزیر است با اجرای پروژه‌های بزرگ و کوچک نسبت به کنترل و مهار آب در این مناطق اقدام نموده و امکان مصرف بهینه را در این حوضه‌ها و یا دیگر حوضه‌های کشور به وجود آورد. بدین ترتیب ما تلاش می‌نماییم تا شرایط زندگی را در مناطق کم آب و دارای تنش آبی بهبود بخشیده و از مهاجرت ساکنان منطقه جلوگیری نماییم.
5- آلودگی منابع آب کشورهای منطقه به دلیل عدم توسعه مناسب سامانه‌های دفع فاضلاب، از طریق مطالعه تعدادی از حوضه‌های شاهد در این کشورها مورد ارزیابی قرار گیرد.
6- با توجه به اینکه طی بررسی‌های به عمل آمده در مدت 5 سال گذشته تا 85% اعتبارات مورد نیاز جهت انجام فعالیت‌های مرکز از طریق کشور جمهوری اسلامی ایران تامین شده است، لازم است تا در صورت تمدید فعالیت‌های مرکز برای دوره 5 سال آتی، تدابیری اتخاذ شود تا موضوع تامین منابع مالی پروژه‌ها و طرح‌ها از سوی کشورهای عضو بررسی شده و راهکارهای لازم ارائه گردد.
7- ارزیابی‌های به عمل آمده نشان می‌دهد علیرغم عضویت 12 کشور و 5 سازمان و نهاد بین‌المللی دولتی و غیردولتی در شورای حکام، مرکز تنها از حمایت مادی و معنوی چند عضو شورا برخوردار بوده و سایر اعضاء علیرغم انتظارات و تعهدات اعلام شده در جلسات شورای حکام مشارکت قابل قبول و مورد انتظاری در برنامه‌ها و فعالیت‌ها نداشته‌اند.
8- پیشنهاد می‌گردد مرکز در 5 سال آتی فعالیت خود، موضوع گردآوری نتایج مطالعات و تحقیقات انجام شده در زمینه مدیریت آب شهری در کشورهای عضو را در دستور کار خود قرار داده و زمینه جهت تبادل تجارب کشورهای منطقه در این راستا را، با انتشار این مطالعات فراهم نماید.
9- توسعه و تبادل دانش و تجربیات در سطوح مختلف کارشناسی در بخش آب از طریق افزایش کمی و کیفی سمینارها و کارگاه‌های آموزشی در کشورهای منطقه از طریق مرکز از دیگر پیشنهادات می‌باشد.
10- در اولین کنفرانس مدیریت آب در کشورهای اسلامی که در بهمن‌ماه 85 در تهران برگزار شد، اینجانب پیشنهاد برگزاری دومین کنفرانس را در یکی از کشورهای اسلامی ارائه نمودم. امید است میزبان این کنفرانس در سال 2010 در این جلسه مشخص گردد.
وزیر نیرو در پایان سخنان خویش با اشاره به این که دکتر رضا اردکانیان از اول آگوست سال‌جاری به عنوان مدیر برنامه دهه بین‌المللی آب در سازمان ملل متحد فعالیت خود را آغاز کرده است، حمیدرضا جانباز را به عنوان جانشین مدیر مرکز معرفی کرد و ضمن تشکر از زحمات و تلاش دکتر صالح، رئیس سابق دفتر منطقه‌ای یونسکو در تهران که اخیراً بازنشسته شده‌اند، برای جانشین وی، چون‌لی‌هان آرزوی توفیق کرد.
گفتنی است اولین اجلاس شورای حکام مرکز منطقطه‌ای مدیریت آب شهری در کشور عمان و چهار اجلاس بعدی در ایران برگزار شده است.
برنامه های این اجلاس یک روزه شامل: گزارش مدیر موسس مرکز در خصوص فعالیت های و بودجه آن، تمدید فعالیت های مرکز برای دور 5 ساله دوم، بررسی درخواست دو مرکز دیگر برای عضویت در این شورا، گزارش نماینده مدیر کل یونسکو در خصوص پنجمین اجلاس شورای جهانی آب استانبول که در سال 2009 برگزار خواهد شد و نیز تعیین محل و زمان برگزاری ششمین اجلاس شورای حکام بود.
