ابن‌شهر آشوب دانشمندی فقیه، مفسری محقق و محدثی ادیب، از سرآمدان علوم و فضائل اخلاقی و معنوی در عصر خویش بود. ابن‌حجر عسقلانی، ابن ابی طی و حلاج‌الدین صفدی که از اکابر علمای اهل سنت بودند در آثار خویش وی را به عنوان یکی از اساتید فقه اهل‌بیت علیهم‌السلام و بزرگان علمای اسلامی معرفی کرده‌اند.
مکتب او در بغداد به زمان خلافت عباسیان، از بهترین مکاتب اسلامی به حساب آمد و خلیفه وقت خلعت استادی جهان اسلامی آن روز را به تن و قامت این فرزند مکتب اهل بیت پوشانید.
آثار او دالّ بر احاطه دانش‌های بیکران اوست و مناقب او در فضائل آل‌ابیطالب(ع) با استفاده از منابع احادیث فریقین، تا به قرن حاضر از بهترین کتب اسلامی ما به شمار می رود.
ابن‌شهر آشوب پس از سالیانی اقامت در حوزه های علمیّه ایران و استفاده از محضر دانشمندان و اساتید بزرگ و مسافرت‌های علمی در سرزمین‌های مختلف ایران (مازندران، مشهد مقدس، نیشابور، سبزوار، ری، کاشان، اصفهان و همدان) در سال 547 ق. با کوله باری از دانش و معنویت از شهر همدان به بغداد عزیمت کرد.
وی در بغداد که پایتخت بنی‌عباس و مشهورترین مرکز علوم اسلامی آن روزگار بود و دانشمندان زیادی در آن زندگی می‌کردند، اقامت گزید و به تدریس علوم و فنون مختلف پرداخت و در آن رشته‌ها کتاب‌ها نوشت.
ابن‌شهرآشوب در اکثر علوم اسلامی – اعم از فقه، اصول، کلام، حدیث، تاریخ، تفسیر، رجال و ... تألیفات و تصنیفاتی ارزنده، آموزنده و بی سابقه از خود به یادگار گذاشته و هر یک در نوع خود مهم و نشانگر نبوع فکری و مقام والای علمی نویسنده آن است؛ آثاری که همواره مورد توجه و عنایت عالمان و دانشمندان قرار گرفته است.
سرانجام ابن‌شهر آشوب در شب جمعه 22 شعبان سال 588 ق. در شهر حلب به دیار باقی پرکشید و پیکرش را در نزدیکی شهر در دامنه کوه جوشن، در جوار مرقد حضرت محسن بن ابی عبدالله الحسین (علیه‌السلام) دفن کردند.
