از هر نقطه اين منطقه دودي در حال برخاستن است. با ابراز بي‌ميلي دولت باراك اوباما براي ادامه سياست خارجي دولت جورج بوش مبني بر مداخله نظامي و غيرنظامي در امور ديگر كشورها، تحولات كنوني خاورميانه و شيوه حل و مقابله با بحران‌ها اهميت تازه‌اي مي‌يابد. اوباما مي‌گويد در دكترين سياست خارجي‌اش، مداخله آمريكا در امور ديگر كشورها جايي ندارد.
او در 6سال گذشته بارها تكرار كرده تا وقتي منافع آمريكا به‌طور مستقيم در ميان نباشد، مداخله نظامي نمي‌كند و ترجيح مي‌دهد كه سرمايه و انرژي آمريكا براي حل مشكلات داخلي هزينه شود. ماجراي سوريه، نمونه مهم اين دكترين بود. اينكه اين ادعا تا چه حد عملياتي مي‌شود و سود و زيانش براي واشنگتن و ديگران چيست، نياز به بحث جداگانه دارد. اما در اين شرايط، با توجه به بحران‌هايي كه اكنون خاورميانه با آن روبه‌روست و بسياري از آنها هم نتيجه مداخلات گذشته غرب در اين منطقه است، نقش كشورهاي قدرتمند منطقه و شيوه تعامل آنها با هم براي حل بحران‌ها، اهميت ويژه‌اي مي‌يابد.
سوريه، مصر، عراق، يمن و لبنان در سال‌هاي گذشته عرصه رقابت و كشمكش قدرت‌هاي منطقه‌اي و همچنين غربي‌ها بوده‌است. سوريه نقطه اوج اين كشمكش بود و 3سال جنگ ويرانگر، همه‌جانبه و البته برنامه‌ريزي‌شده، هزاران كشته و چندين شهر ويران براي اين كشور به جا گذاشت. روزنامه آمريكايي واشنگتن‌پست روز جمعه نوشت، پافشاري برخي كشورها مانند تركيه براي رفتن بشار اسد، ما را به اين روز نشاند كه اكنون بايد با گروه تروريستي وحشيانه‌اي به نام داعش در عراق روبه‌رو شويم.
جنگ سوريه باعث تولد و رشد خطرناك پديده شومي شد كه تا پيش از اين فقط در فيلم‌هاي هولناك تخيلي ديده‌بوديم. داعش آنطور كه خودش مي‌خواهد با تبليغات رسانه‌اي نشان دهد، قدرت و ثروت افسانه‌اي ندارد. اما مي‌تواند سوار بر موج تبليغات و با بهره‌بردن از امكانات و امتيازاتي كه برخي براي پيشبرد اهداف خودشان در اختيار اين گروه مي‌گذارند، به مهره‌اي در خاورميانه تبديل شود.
آنچه هفته گذشته در عراق روي داد و انتخاب نخست‌وزير با اجماع گروه‌هاي داخلي و قدرت‌هاي منطقه‌اي، مي‌تواند آغاز روندي عاقلانه براي سامان دادن به بحران‌هاي خارج از كنترل خاورميانه باشد. عقلاي خاورميانه بايد با درس گرفتن از آنچه در روزهاي گذشته در عراق روي داد، به فكر خطراتي باشند كه در درازمدت حيات خاورميانه را تهديد مي‌كند. به جاي خودروهاي بمبگذاري شده و آموزش و اعزام تروريست و تأمين مالي آنها راه‌هاي بهتري هم براي امتيازگيري و امتيازدهي وجود دارد.
نظر شما