او البته برای رسیدن به این توافق یک شرط گذاشته است: «نیاز است که توهمات کنار گذاشته شود.»، توهمات! کلمه‌ای که به تنهایی وین 4را به اختلاف کشاند و توافق را در وین متوقف کرد. تصمیم سختی هم که مذاکره‌کنندگان کشورمان می‌گویند آمریکایی‌ها باید بگیرند، معطوف به کنار گذاشتن همین توهمات است. سیدعباس عراقچی معاون وزیر خارجه کشورمان در یک برنامه تلویزیونی گزارشی از دلایل بی‌نتیجه ماندن مذاکرات وین ارائه کرده است. او گفته است احساس ما این بود که می‌توانیم توافقات را روی کاغذ بیاوریم و وارد نگارش متن توافقنامه شویم اما معلوم بود که اختلافات در برخی بخش‌ها همچنان به جای خود باقی است.
او گفته است نتیجه‌ای که در مذاکرات اخیر حاصل شد این بود که آمادگی برای نگارش متن توافقنامه با 1+5وجود ندارد و نمی‌توان توقع داشت که در چند جلسه این توافق حاصل شود. سیدحسین نقوی حسینی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی هم دیروز در گفت‌وگویی اظهار داشته است: جمهوری اسلامی ایران مذاکرات را پذیرفت و محکم و قاطع به میدان آمد و مذاکرات را آغاز کرد. غربی‌ها در خلال مذاکرات به این نتیجه رسیدند که مطالباتشان تأمین نمی‌شود چون جمهوری اسلامی برای مذاکرات خطوط قرمزی درنظر گرفته و از این چارچوب‌ها عدول نمی‌کند. نکته‌ای که در این میان وجود دارد صحبت از بحث زیاده خواهی غرب است.
بحثی که ریشه در همان کلید واژه «توهمات» دارد. در وین عراقچی در پاسخ به سؤال خبرنگار همشهری که مصادیق این زیاده‌خواهی‌ها چیست و آنها چه چیزهایی از ما می‌خواهند به موضوع جدول زمانبندی تحریم‌ها اشاره کرد. اما از فحوای سخنان اخیر مقامات مذاکره‌کننده کشورمان اینگونه برمی‌آید که موضوعاتی مثل بحث محدود کردن تحقیق و توسعه هسته‌ای که خط قرمز ایران است هم در مذاکرات اخیر مطرح شده است.
این در حالی است که در توافقنامه ژنو صراحتا تأکید می‌شود که «ایران برنامه تحقیق و توسعه (R & D) تحت نظارت، ازجمله برنامه تحقیق و توسعه جاری غنی‌سازی خود را که با هدف انباشت اورانیوم غنی شده صورت نمی‌گیرد، ادامه خواهد داد». بحث ادامه تحقیق و توسعه در زمینه هسته‌ای هم مورد تأکید رهبر معظم انقلاب هم بوده و در هر صورت محدود کردن آن جزو خط قرمزهای ایران محسوب می‌شود. موارد اختلافی 13گانه‌ای که رسانه‌های غربی روی آن مانور می‌دادند سندیتی نداشت.
واقعیت این بود که در جریان نشست خبری عراقچی در وین یکی از خبرنگاران ایرانی از او درباره همین موضوع و اینکه رسانه‌های غربی مدعی شده‌اند مورد اختلافی ایران با غرب 13تاست پرسید که عراقچی در پاسخ گفت «موارد مذاکره» ما با غرب بیش از این تعداد است. او از «موارد مذاکره» صحبت کرد و نه از «موارد اختلاف» که بازهم رسانه‌های غربی خط ویژه خود را رفته و این عدد را برجسته کردند. مهم‌ترین مواردی که باعث اختلافات عمیق بین ایران و غرب شده است براساس یافته‌های خبرنگار همشهری در وین و صحبت‌های مسئولان مذاکره‌کننده کشورمان این موارد است:
1-رآکتور آب سنگین: یکی از موضوعاتی که در وین مورد اختلاف واقع شد بحث اراک و ماهیت آب سنگین رآکتور ارک بود. عراقچی گفته است کاهش قدرت نیروگاه اراک مضحک است و بر ماهیت آب سنگین بودن این نیروگاه تأکید داریم. معتقدیم این نگرانی‌ها را درباره آب سنگین نیروگاه اراک می‌توان با استفاده از تکنولوژی از میان برداشت و می‌توان پلوتونیوم را به حداقل رساند اما ماهیت آب سنگین اراک باید حفظ شود. اینکه این تغییرات چگونه انجام شود که نگرانی‌ها درباره این نیروگاه از بین برود، موضوع بحث ما با 1+5 است.
2-پی‌ام دی: قاعده‌ای به‌نام پی‌ام دی وجود دارد که مفهوم آن همان استفاده نظامی ازانرژی هسته‌ای است. برخی ادعاها بر این است که فعالیت‌های هسته‌ای ایران در گذشته ابعاد نظامی داشته که حتی گزارش‌های مراکز اطلاعاتی آمریکا هم این ادعا را نقض می‌کنند. اساسا بررسی این ادعا هم برعهده سازمان انرژی اتمی است و جای آن در مذاکرات حقوقی سازمان انرژی اتمی است. آمانو مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سال گذشته سفری به ایران داشت و براساس توافقی که در این زمینه با وی انجام شد مقرر شد که قدم به قدم این موضوع را بررسی و ایران به ادعاهای مطرح شده پاسخی روشن بدهد و در این زمینه روند غیرطبیعی وجود ندارد.
3- جدول زمانی لغو تحریم‌ها: سیدعباس عراقچی در جریان یکی از نشست‌های خبری خود در وین اشاره کرد که یکی از موارد اختلافی ایران و گروه 1+5جدول زمانی لغو تحریم‌هاست. یکی از دلایل اینکه مذاکرات دو جانبه ایران با آمریکا در وین و ژنو بیشتر از سایر اعضای گروه 1+5است هم درهمین موضوع نهفته است. چون بیشتر تحریم‌های غیرقانونی علیه ایران از سوی آمریکا صورت گرفته است. جدول زمانی پیشنهادی ایران برای لغو تحریم‌ها مورد موافقت غربی‌ها قرار نگرفته است. آنها مدعی هستند تحریم‌ها یک روزه اعمال نشدند و باید به‌تدریج برداشته شوند. دیروز سیدحسین نقوی حسینی هم به همین موضوع اشاره کرده و گفته است درباره رفع تحریم‌ها نیز، بحث دارند درحالی‌که ما یک جدول زمانی برای رفع تحریم‌ها پیشنهاد داده‌ایم، آنها با این جدول موافق نیستند و جدول دیگری برای خودشان دارند.
چرا باید از گمانه‌ها پرهیز کرد
سید عباس عراقچی در آخرین نشست خبری خود مرکز رسانه‌ای سازمان ملل در وین، روی یک نکته تأکید کرد. او از تیم رسانه‌ای ایران خواست از گمانه‌ها بپرهیزند. او در نشست تلویزیونی اخیر خود هم به همین موضوع اشاره کرد و گفت که «این گمانه زنی‌ها با اهداف مشخصی است تا از این طریق به مذاکرات جهت مشخصی بدهند و نظرات خود را به نام گمانه زنی به مذاکرات تحمیل کنند از این‌رو نباید گرفتار گمانه زنی‌های خارجی در زمینه مذاکرات هسته‌ای شویم». یکی از این گمانه زنی‌های رسانه‌ای که رویترز و خبرگزاری‌های دیگر غربی به آن خط می‌دهند پیش کشیدن بحث‌های موشکی در مذاکرات است.
تیم مذاکراتی ایران تاکنون بارها با قاطعیت اعلام کرده است که بحث‌های دفاعی و نظامی ما در مذاکرات هسته‌ای جایی ندارد و یکی از خط قرمزهای ما محسوب می‌شود. بازدید رهبر معظم انقلاب از نمایشگاه دستاوردهای نظامی هوافضای سپاه 2روز پیش از آغاز مذاکرات در واقع پیامی به غرب بود که پیشرفت‌های موشکی ایران محدود نخواهد شد و ادامه پیدا خواهد کرد.
