پروفسور فرانسوا مورو رئیس دپارتمان سفرنامه‌نویسان فرانسه و استاد ادبیات قرن هفدهم در دانشگاه سوربن فرانسه به همشهری می‌گوید: بیشتر سفرنامه‌ها توسط تاجران فرانسوی که به قصد تجارت به ایران سفر می‌کردند، نوشته شده اما همین سفرنامه‌های فرانسوی نقش اصلی در شناساندن واقعیت‌های ایران به جامعه اروپایی داشته است.
سفرنامه‌نویس‌های فرانسوی زبان فارسی را به اروپا بردند
بازرگانان سفرنامه‌نویس فرانسوی سال‌ها در ایران اقامت می‌کردند و زبان فارسی را می‌آموختند و پس از آشنایی با آداب و رسوم و فرهنگ جامعه ایران اقدام به نگارش سفرنامه می‌کردند. سفرنامه‌هایی که فرانسوی‌ها در مورد فرهنگ و زندگی اجتماعی و گاه سیاسی مردم ایران می‌نوشتند آنچنان از اهمیت برخوردار است که اکنون منابع مرجع مطالعات تاریخی و فرهنگی جامعه قرن17 ایران است.
پروفسور مورو که برای حضور در همایش ایران از دیدگاه سیاحان سفرنامه‌نویس فرانسوی به ایران آمده است، می‌گوید: دولت وقت فرانسه در قرن17 علاقه زیادی به جمع‌آوری اسناد تاریخی و ذخیره آنها در کتابخانه ملی آن زمان فرانسه داشت.به گفته او، علاقه به دانستن در مورد ایران موجب شد که حتی گلستان سعدی در قرن17 برای نخستین بار به زبان فرانسه منتشر شود.
شناخت از فرهنگ و زندگی مردم ایران در قرن17 میلادی چنان برای اروپایی‌ها جذابیت داشت که حتی مونتسکیو نویسنده قانون اساسی پس از انقلاب فرانسه را نیز به‌خود جذب کرده بود. مونتسکیو که هرگز نتوانست به ایران سفر کند در آشنایی با 2 ایرانی که در قرن17 ساکن فرانسه شده بودند در نوشته‌های خود از ایران نام برد و در گفت‌وگو با این دو ایرانی که از دوستان مونتسکیو شدند توانست فرهنگ ایران، آداب و رسوم ایرانی‌ها و حتی شکست‌ها و دلتنگی‌های آن دو مهاجر ایرانی را در فرانسه تبدیل به یک رمان کند.
به گفته پروفسور فرانسوا مورو، در سال1721 و در سپیده‌دم یک روز در عصر روشنگری در اروپا، کتاب مونتسکیو با عنوان نامه‌های ایرانی به‌صورت پنهانی منتشر شد که یکی از مشهورترین داستان‌های فلسفی در ادبیات فرانسه است.مونتسکیو در این کتاب به قضاوت در مورد جامعه فرانسه با نوشتن تجربه‌های آن دو ایرانی مقیم فرانسه پرداخته است. مونتسکیو البته توانسته بود آثار برخی سفرنامه‌نویس‌های فرانسوی را که در ایران اقامت داشتند نیز بخواند.
هزار سال سابقه سفرنامه‌نویسی در ایران
دکتر سهراب فتوحی، رئیس انجمن دوستی ایران و فرانسه اما سابقه سفرنامه‌نویسی در ایران را یکهزار سال می‌داند و می‌گوید: بخش عمده‌ای از ادبیات ایرانی را سفرنامه‌نویسی تشکیل داده است.به گفته او، قرن17 میلادی از پربارترین دوره‌های سفرنامه‌نویسی است. سفرنامه‌نویس‌های اروپایی در قرن 17 به ایران آمدند و سفرنامه‌های آنها در همان دوره که سیاحان فرانسوی به ایران آمدند، اکنون از منابع پژوهشی تاریخ ایران در آن برهه از تاریخ در نقاط مختلف جهان است.به گفته او، در میان سفرنامه‌نویسان اروپایی، سفرنامه‌نویس‌های فرانسوی از جایگاه ویژه‌ای در بیان تاریخ 400سال گذشته ایران برخوردارند.
جامعه ایرانی به روایت شاردن و تاورنیه
ایران در قرن 17 میلادی کانون توجه سفرنامه‌نویس‌های ایتالیایی نیز قرار داشت، ولی فرانسوی‌ها روایت کامل تری از ایران قرن17 برجای گذاشتند. حتی سفرنامه‌نویس‌های فرانسوی بودند که اروپا را با ادبیات ایران آشنا کردند. بازرگانانی که به ایران سفر می‌کردند ادبیات فارسی را می‌آموختند و زبان فارسی در اروپا شناخته شد.ژان باتیست تاورنیه، اوژن فلاندن و ژان شاردن نیز از دیگر سفرنامه‌نویس‌های فرانسوی هستند که منابع مکتوب مهمی از ایران برجای گذاشته‌اند.
ژان باتیست تاورنیه جهانگرد و بازرگان معروف فرانسوی بود که در سال‌های 1632 تا 1668 میلادی در عصر صفوی به ایران و مشرق زمین سفر کرد. سفر نخست او به ایران در دوره سلطنت شاه صفی نوه شاه عباس بزرگ و سفرهای دیگرش در زمان شاه عباس دوم و شاه سلیمان بود.
اهمیت سفرنامه تاورنیه در بررسی بافت اجتماعی، اقلیت‌ها و آداب و رسوم ایرانیان در دوره صفویه بود.ژان شاردن فرانسوی نیز از دیگر سفرنامه‌نویس‌هایی است که سفرنامه 10جلدی او درباره ایران و شرق نزدیک در دوران شاه سلیمان منتشر شد و شامل مشاهدات او از دوران صفویه است.
واقعیت چیز دیگری است
پروفسور فرانسوا مورو استاد ادبیات قرن هفدهم و رئیس بخش سفرنامه‌نویسان فرانسوی دانشگاه سوربن به همشهری می‌گوید: سفرنامه‌ها متفاوت از قرن17 در قالب فیلم و در فضای مجازی و وبلاگ‌ها و خبر، زندگی خود را ادامه می‌دهند. در دنیای جدید نیز سفر و حضور شخصی در کشوری دیگر می‌تواند واقعیت را به ملت‌ها منعکس کند. وی می‌گوید: مردم فرانسه به‌دلیل خبرهای نادرست ذهنیتی نادرست از ایران پیدا کرده‌اند اما وقتی به ایران سفر می‌کنند متوجه می‌شوند واقعیت چیز دیگری است.
