در تازه‌ترین واکنش‌ها به عملیات معدنکاری در منطقه بهرام‌گور، مدیر پیشین پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی با اشاره به اینکه در حال حاضر حداکثر 450 رأس گورخر ایرانی در منطقه حفاظت‌شده بهرام گور وجود دارد به همشهری گفت: صدور مجوز برای انجام فعالیت‌های معدنی در منطقه بهرام گور تحت هر عنوانی که باشد انقراض این‌گونه نادر حیات وحش را سبب می‌شود.
هوشنگ ضیایی ضمن انتقاد از مصوبه هیأت دولت مبنی بر صدور مجوز عملیات اکتشاف و استخراج معدن در مناطق حفاظت‌شده، تصریح کرد: تجربه نشان می‌دهد پای معدنکاران به هر عرصه‌ای که باز شده در زمانی کوتاه حیاتوحش منطقه به‌طور کلی نابود شده است. زیرا فعالیت‌های معدنی با جاده‌کشی و ایجاد راه دسترسی همراه است، این راه‌ها از یک‌سو باعث تردد کامیون‌ها و سایر ماشین‌آلات سنگین درون زیستگاه‌ها می‌شود و از سوی دیگر، پای شکارچیان را به منطقه بازمی‌کند، در واقع عملیات معدن باعث سلب آرامش حیات وحش و ناامنی زیستگاه‌ها می‌شود.
این استاد پرسابقه حیات وحش در ادامه گفت: انفجار، مواد زاید و نخاله‌های ناشی از عملیات کشف و بهره‌برداری باعث آلودگی منطقه می‌شود و هیچ نظارتی هم بر این امور وجود ندارد. در واقع سازمان حفاظت محیط‌زیست به‌علت کمبود نیرو نمی‌تواند بر فعالیت‌های معدنکاران نظارت کند به‌ویژه مصوبه اخیر هیأت دولت، اعمال مدیریت سازمان حفاظت محیط‌زیست بر فعالیت‌های معدنی را عملا منتفی کرده است. وی گورخر ایرانی را گونه‌ای در معرض انقراض عنوان کرد و یادآور شد: گورها ابتدا در قزوین و زنجان مشاهده شدند. در پی آن، تعدادی گورخر در سایر دشت‌های کشور ازجمله کرمان، فارس و سیستان‌وبلوچستان رؤیت شدند اما متأسفانه به‌دلیل فعالیت‌های معدنکاران و ایجاد راه‌های متعدد در زیستگاه‌ها و دسترسی آسان شکارچیان به این مناطق، طی دو دهه جمعیت گورها به‌شدت کاهش یافت و نتیجه آن شد که در حال حاضر این‌گونه بی‌نظیر با خطر انقراض مواجه شده است.
کاهش گورهای توران از هزار به 100رأس
مدیر پیشین پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی، بهترین کلونی‌های گور را منحصر به دو منطقه «حفاظت شده بهرام گور» و «پارک ملی توران»دانست و گفت: جمعیت گور در منطقه توران سیرنزولی دارد و شواهد نشان می‌دهد در آینده نزدیک این منطقه از گورخر تهی می‌شود زیرا طی سال‌های اخیر شمار گورها در این منطقه به‌خاطر حضور دامداران و جاده‌کشی و ضعف مدیریت سازمان محیط‌زیست از هزار رأس به کمتر از 100رأس رسیده است. اما برخلاف پارک ملی توران، شمار گورخرها در منطقه بهرام گور رشد صعودی داشته است که این ناشی از سال‌ها تلاش محیط‌بانان و مسئولان محیط‌زیست است به‌طوری که جمعیت گورها از 150راس به 450راس افزایش یافته است. طبیعی است که با صدور مجوز برای بهره‌برداری از معدن، نباید انتظار داشته باشیم که گوری در منطقه دوام بیاورد.
14هزار کل و بز قربانی یک معدن
ضیایی به سابقه معدنکاری در سایر زیستگاه‌های گورخر اشاره کرد و افزود: روزگاری بالغ بر 200رأس گورخر در پارک ملی کویر وجود داشت اما با شروع معدنکاری در منطقه و افزایش تردد کامیون‌ها و خانه‌سازی برای کارکنان معدن، رفته‌رفته جمعیت گورها رو به کاهش گذاشت و به صفر رسید. این نمونه نشان می‌دهد که معدنکاری باعث نابودی حیات وحش منطقه می‌شود. علاوه بر این، در منطقه حفاظت‌شده بختگان که در منطقه نی ریز و در نزدیکی پارک ملی قطرویه واقع شده است در اوایل دهه 60 بیش از 15هزار رأس کل و بز و قوچ و میش وجود داشت اما با شروع عملیات معدنکاری در این منطقه طی 20سال، تعداد این حیوانات به 150رأس کاهش یافت. بهرام گور و هیچ منطقه دیگری هم نمی‌تواند از این قاعده مستثنی باشد.
مجوز تاخت‌وتاز در مناطق حفاظت شده
این گزارش می‌افزاید: صادق عابدین استاندار فارس، سه‌شنبه هفته گذشته در جمع اعضای کمیسیون صنایع و معادن مجلس با بیان اینکه «300گورخر منطقه حفاظت‌شده بهرام گور به مصیبتی برای مردم استان فارس تبدیل شده‌اند» به‌منظور مجاب‌کردن مسئولان برای کسب مجوز عملیات معدنکاری در منطقه حفاظت شده بهرام گور گفته است «به محیط‌زیست اعلام کرده‌ایم مردم نی ریز حاضرند هر کدام یکی از گورخرها را به خانه خود ببرند و از آن به‌خوبی محافظت کنند تا شما اجازه بهره‌برداری از این معدن را صادر کنید و جوانان نی ریزی از بیکاری نجات یابند.» در واقع نسخه‌ای که بالاترین مدیر اجرایی استان برای حل معضل محیط‌زیست صادر می‌کند نشان می‌دهد که محیط‌زیست تا چه اندازه برای مسئولان اجرایی اولویت دارد. چنین نگاهی است که در سطوح بالاتر منجر به صدور مصوبه‌ای می‌شود که عملیات اکتشاف و استخراج معدن را در مناطق چهارگانه تحت حفاظت سازمان محیط‌زیست مجاز می‌شمارد. براساس مصوبه‌ای که در 28 اسفندماه سال گذشته به تصویب اعضای هیأت دولت رسید معدنکاران مجازند در مناطق چهارگانه تحت حفاظت سازمان محیط‌زیست دست به عملیات اکتشاف و استخراج بزنند.
