او می‌گوید: باید طوری قانونگذاری شود تا شرایط تبدیل یک روش به روش دیگر برای ورود به دانشگاه براساس اقتضای جامعه برای مجریان فراهم باشد. گفت‌وگوی کوتاهی با صابری انجام داده‌ایم که در پی می‌آید.
- چه روشی برای پذیرش دانشجو در دانشگاهها مناسب است؟
دیدگاه‌های مختلفی هست. روشی که از قدیم وجود داشته روش کنکور است. چون رقابت برای ورود به دانشگاهها در کشور ما فشرده است و از طرفی موضوع حساس و حتی در مواقعی امنیتی می‌شود، باید روش یا شاخص مناسبی اتخاذ شود که دارای ضریب امنیتی بالایی باشد و عدالت به بالاترین سطح برسد؛ روشی که داوطلب اقناع شود که بهترین روش است و حقی از او تضییع نمی‌شود. تاکنون کنکور، متداول‌ترین شیوه بوده است. به همین دلیل باید بالاترین آسیب‌شناسی درباره کنکور انجام شود تا بررسی شود که چه آسیب‌هایی به سؤالات کنکور وارد است. آسیب‌شناسی‌های خوبی انجام شده است و معتقدیم باید در قانون جدید به این آسیب‌شناسی توجه شود. نکته دوم اینکه سال86 مجلس به این نتیجه رسید که کنکور روش مناسبی برای پذیرش دانشجو نیست و باید به جای کنکور از شاخص دیگری استفاده شود که شاخص سابقه تحصیلی تعریف شد. مشخص شد که براساس نمراتی که دانش‌آموزان در دوه متوسطه کسب می‌کنند پذیرش دانشجو انجام شود.
من در کم و کیف این قانون بحثی ندارم، اما یک پرسش اجرایی دارم. بنده هم می‌پذیرم که آرمانی‌ترین حالت این است که هرکسی در هر رشته‌ای و در هر دانشگاهی که می‌خواهد وارد شود. این قانون هم باید به این سؤال جواب می‌داد که هرکسی در هر رشته‌ای و هر دانشگاهی که دوست دارد بتواند وارد شود.
همچنین سال اجرای این قانون را سال اول برنامه پنجم اعلام کرده بودند و اگر یک سال هم تاخیر برای آن در نظر بگیریم این قانون باید سال91 اجرایی می‌شد و کنکور سال91 برگزار نمی‌شد و پذیرش دانشجو در دانشگاهها براساس سوابق تحصیلی انجام می‌شد. اما برای کنکور سال92 هم داوطلبان ثبت‌نام کرده‌اند و کنکور برگزار خواهد شد. پس از برگزاری جلسات متعدد با سه وزارتخانه مرتبط با این قانون و دانشگاه آزاد، سازمان سنجش و مرکز پژوهش‌های مجلس و دانشگاه پیام‌نور، به این نتیجه رسیدیم که این قانون خوبی است اما قابل اجرا نیست.
- چرا قابل اجرا نیست؟
یکی از دلایل عمده این است که ما اکنون سابقه تحصیلی کاملی برای چنین امری نداریم. وقتی می‌گوییم دوره متوسطه یعنی امتحانات به صورت نهایی و سراسری برگزار شود اما الان سابقه تحصیلی فقط برای سال سوم متوسطه و دوره پیش‌دانشگاهی وجود دارد و امتحانات نهایی و سراسری برای پایه‌های اول و دوم متوسطه برگزار نشده است. شاید آموزش و پرورش بودجه کافی را برای این کار ندارد. پس سابقه تحصیلی کامل نیست و برای تکمیل‌شدن سابقه تحصیلی دست‌کم به دوسال فرصت نیاز است. 50درصد داوطلبان کنکور افرادی هستند که پیش از سال86 دیپلم گرفته‌اند و هیچ سابقه تحصیلی برای آنها وجود ندارد. اکنون چگونه می‌توان برای این گروه از داوطلبان که حدود 500-400 هزارنفر هستند و می‌خواهند وارد دانشگاه شوند سابقه تحصیلی تشکیل داد یا باید به این گروه بگوییم یک‌بار دیگر در امتحانات نهایی شرکت کنند یا اینکه وزارت آموزش و پرورش برای اینها کنکور برگزار و سابقه تحصیلی ایجاد کند. همه اینها تبعات دارد؛ یا اینکه بگوییم هم کنکور برگزار کنیم و هم برگزار نکنیم. اینها پاسخ‌های غیرکارشناسی است و داوطلبان اقناع نمی‌شوند که چرا در جامعه دو روش اعمال شده است.
جمع‌بندی این است که برای اجرای قانون سال86، دست‌کم طی چند سال آینده این مجال را نخواهیم داشت. براساس مسائل مطرح شده در جلسات می‌توان چنین نتیجه گرفت که از سال92 تا پنج سال پس از آن هم این شرایط ایجاد نخواهد شد. به این موضوع باید توجه جدی داشت. البته وزارت آموزش‌وپرورش تلاش‌هایی برای اجرایی‌شدن این قانون انجام داده است و دیدگاه‌های کارشناسی خوبی نیز در این دستگاه وجود دارد. پیشنهادهای اجرایی قابل تأملی وجود دارد.
نکته دیگری که باید فراتر از قانون سال86 مورد توجه قرار بگیرد اینکه چرا باید برای همه داوطلبان یک نوع روش ورود به دانشگاه وجود داشته باشد. چرا داوطلبانی که می‌خواهند وارد دانشگاه‌های غیردولتی شوند باید همان روشی که برای دانشگاه صنعتی شریف وجود دارد برای این گروه نیز وجود داشته باشد، این مسائل در دنیا حل شده و می‌توان براساس نوع رشته و دانشگاه ضوابط متفاوتی تعیین کرد. پس از کنکور امسال، اعلام شده حدود 500 هزار صندلی آموزش عالی خالی است؛ یعنی نوع نگاه داوطلبان تغییر کرده است و به جای اینکه به ورود به دانشگاه بیندیشند به رشته و دانشگاه می‌اندیشند و مهم این است که در کدام رشته محل قبول می‌شوند. اعتقاد داریم باید در قانونگذاری یک دامنه شیوه ورود به دانشگاه معین شود یعنی هم روش‌هایی وجود داشته باشد که افراد در رقابت‌های پایین براساس سابقه تحصیلی وارد دانشگاه شوند و در برخی رشته‌ها که رقابت جدی است و از حساسیت بالایی برخوردار است، ابزار ما باید از دقت بالاتر برخوردار باشد.
به همین دلیل جمع‌بندی ما این است که قانون سال86 تاکنون اجرا نشده و قابل اجرا هم نیست. در طرح پیشنهادی هم سعی می‌کنیم طرح را برای سالی که قابل اجراست زمان‌بندی کنیم. اما من نگران هستم که حداقل برای برخی رشته محل‌ها برای سال‌های طولانی‌تری که بخواهیم کنکور را برداریم این امکان را ندارد. ما باید همان درصدها را نیز در قانونگذاری لحاظ کنیم تا چند سال بعد مجبور نشویم قانون جدیدی تصویب کنیم. در قانونگذاری باید شرایطی فراهم باشد تا مجریان به تناسب اقتضای جامعه شرایط تبدیل یک روش به روش دیگر را اعمال کنند.
- درباره طرح یک فوریتی که اخیرا در مجلس تصویب شد توضیح دهید.
مجلس هفته گذشته یک فوریت طرح پیشنهاد کمیسیون آموزش و تحقیقات را تحت عنوان طرح جامع سنجش و پذیرش دانشجو برای دانشگاهها بررسی و تصویب کرد. نظرمان این است که باید فرصت بیشتری درباره طرحی که قرار است برای سنجش و پذیرش دانشجو در مجلس مصوب شود به وجود آید تا بتوانیم با نظرات کارشناسان و صاحب‌نظران از نزدیک آشنا شده و در اصلاحات نهایی طرح گنجانده شود تا به صورت قانون مصوب شود. کمیسیون آموزش وظیفه قانونی دارد که این طرح را کامل و به صحن علنی مجلس ارائه کند. این نکته مهمی است که مجلس پذیرفت. درباره پذیرش دانشجو برای دانشگاهها مشکلاتی داریم که باید رفع و قانون جدیدی در این باره تصویب شود.
- آیا این به معنای لغو قانون حذف کنکور مصوب سال1386 مجلس است؟
بله. معنای رای اخیر نمایندگان مجلس به یک فوریت طرح جامع سنجش و پذیرش دانشجو در دانشگاه این است که قانون حذف کنکور در سال86 دارای نقایصی است و باید رفع شود.
