حزب وطن به‌تازگی از حزب نور که عمده‌ترین ائتلاف سلفی در مصر بود جدا شده‌است. افزایش پرشمار تعداد احزاب سلفی در مصر به‌نظر می‌رسد بیشتر به‌دلیل اختلافات سیاسی و یارگیری‌های شخصی باشد تا انگیزه‌های مذهبی و ایدئولوژیک. درحالی‌که اکنون نزدیک به 15حزب و گروه به‌عنوان احزاب سلفی در مصر ثبت شده‌اند، تنها نیمی از این تعداد از نظر سیاسی فعال هستند. جدیدترین این احزاب حزب وطن است به رهبری عماد عبدالغفور و چند نفر دیگر از اعضای بلندپایه بریده از حزب نور. عبدالغفور اگرچه از بیان دلایل پشت پرده تصمیمش برای ترک حزب نور خودداری کرده اما اخباری وجود دارد که نشان می‌دهد دلیل این کار اختلافات شخصی میان او و دیگر چهره‌های برجسته حزب مانند یاسر برهمی و اشرف ثابت است. این منابع خبری می‌گویند عبدالغفور به‌دنبال این بود که با کاهش نقش ایده‌های سلفی‌گری در اداره امور حزب، مذهب را از سیاست جدا کند اما برهمی و دیگران می‌خواستند که وضعیت موجود حفظ شود و تغییری نکند.
فهرست احزاب سلفی در مصر اکنون شامل حزب البنا و التنمیا (شاخه سیاسی جماعت اسلامی)، فضل، نور، الامه المصریه(که به رهبری ابواسماعیل در حال تشکیل است) شعب(شاخه سیاسی حزب قباه السلفیه)، اصلاح، نهضت و العرب است.
مروری سریع بر برنامه‌های چهار حزب از این احزاب نشان می‌دهد که اینها اساسا تفاوت‌های ایدئولوژیک چندانی با هم ندارند. اما درحالی‌که درباره مفاهیم کلی اجرای قوانین شریعت نوعی توافق میان این گروه‌ها وجود ندارد، اختلافاتی در جزئیات چگونگی رفتارها دیده می‌شود. بعضی رویکردی عملگرایانه نسبت به سیاست دارند و بعضی به‌دنبال رویارویی هستند. عده‌ای هم نسبت به اصول اولیه و اساسی بسیار سختگیر هستند. از اصول مشترک این احزاب و گروه‌ها، نقش مذهب در زندگی اجتماعی، سیاسی و اقتصادی، حفظ شریعت اسلامی به‌عنوان منبع اصلی قانونگذاری و اسلام به‌عنوان مذهب رسمی کشور است.
در برنامه حزب نور آمده‌است، حکومت نه سکولار است نه مذهبی بلکه یک حکومت مدرن میانه‌رو است که اصول همزیستی میان شهروندان را رعایت می‌کند. از نظر حزب نور، متن قانون اساسی درباره شریعت اسلامی، مرجع اصلی و نهایی نظام سیاسی مصر است.
حزب اصالت که دیگر حزب سلفی شبیه نور است، مهم‌ترین نقش حکومت را احترام و رعایت حقوق شهروندان و آزادی‌های آنها در چارچوب شریعت اسلامی می‌داند. عدالت اجتماعی در کانون توجه برنامه حزب فضل قرار دارد و این حزب بر توزیع ثروت ملی تأکید می‌کند. در برنامه کاری این حزب تأکید ویژه‌ای بر نقش حکومت در تأمین امنیت شهروندان و تأمین زندگی آبرومندانه برای آنها بدون توجه به مذهب، جنسیت یا تبارشان شده‌است.
درحالی‌که در اکثر برنامه‌های کاری احزاب لفاظی و شعار دیده می‌شود اما گاهی این شعارها به موعظه‌های مذهبی شباهت پیدا می‌کند. تأکید بر اینکه دمکراسی و آزادی تنها در چارچوب قوانین اسلامی حاصل می‌شود، خط اصلی همه این احزاب و گروه‌هاست.
اساس معضلی که اکنون پیش روی اسلامگرایان مصر و به‌ویژه سلفی‌ها وجود دارد، نکته‌ای است که ناجه ابراهیم از اعضای برجسته جماعت اسلامی در نوشته‌اش درباره رابطه دشوار میان مذهب و سیاست به آن اشاره کرده‌است. ابراهیم به این نکته اشاره کرده که پروژه اسلامگرایان مبتنی بر سه اصل است: مذهب، سیاست و اجتماع. این در حالی است که احزاب اسلامگرای امروز بیش از حد بر نقش سیاست به‌عنوان دست برتر بر دو عامل دیگر اشاره می‌کنند. ابراهیم می‌گوید: اسلامگرایان اکنون تنها بر مسائل سیاسی و حزبی تأکید و توجه می‌کنند، این در حالی است که اگرچه در حال حاضر میان اسلامگرایان و لیبرال‌های مصر مناقشه و کشمکش وجود دارد اما زمانی می‌رسد که این مناقشه به درون اسلامگرایان کشیده خواهد شد. ابراهیم در نقدی غیرمستقیم به جنبش سلفی‌گری در مصر، می‌گوید، در میان اعضا و رهبران این احزاب کسانی هستند که مستقیما از مسجد وارد عرصه سیاست شده‌اند و هیچ آموزشی ندیده‌اند.
درحالی‌که اسلامگرایان مصر به‌طور کلی و سلفی‌ها به‌صورت خاص، از سوی مخالفانشان به‌عنوان غیردمکراتیک‌ترین بازیگران سیاسی شناخته می‌شوند اما تحولات اخیر این فرضیه را زیر سؤال برده‌است. حزب اصالت هفته گذشته انتخاباتی برگزار کرد تا رهبری برای خود انتخاب کند. حزب نور هم قرار است به‌زودی برای انتخاب رهبر جدید انتخابات برگزار کند. احزاب سلفی با انتخاب رهبران جدید، درواقع نوعی درس دمکراسی عملی را تمرین می‌کنند. شماری از چهره‌های سلفی درباره تفرقه میان صفوف سلفی‌ها ابراز نگرانی کرده‌اند و حتی به‌دنبال گرفتن فتوا از شورای حقوقی سلفی‌ها برای ممنوعیت تعدد احزاب سلفی به‌خاطر ضربه به آرمان جنبش و بروز اختلاف هستند. اما چهره‌هایی هم هستند که می‌گویند این تعدد احزاب نشانه‌ای از سلامت این جنبش است. مصطفی خلیفه معاون رهبر حزب نور می‌گوید، این فرضیه که وجود چندین حزب سلفی بر محبوبیت این جنبش و موقعیتش در انتخابات پارلمانی آینده تأثیر منفی می‌گذارد، فرضیه درستی نیست. تعدد احزاب سلفی فرصت پیروزی انتخاباتی آنها را تقویت می‌کند و موجب می‌شود که تعداد کرسی‌های آنها در پارلمان بیشتر شود زیرا به رای‌دهندگان امکان انتخاب میان گروه‌های مختلف را می‌دهد.
الاهرام
