به گزارش همشهری آنلاین، در این نشست چهارساعته پژوهشی که با حضور چهره‌های به نامی نظیر آیدین آغداشلو، علی شیرازی، نصرالله افجه‌ای، پرویز کلانتری، علیرضا سمیع آذر، احمد مسجد جامعی، امیر خوراکیان(رییس سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران)، سید قاسم ناظمی (معاون هنری سازمان فرهنگی هنری)، منبتی (مدیرعامل موسسه تصویر شهر)، صادق تبریزی، محمود جوادی‌پور، سیف الله پویا راد، حمید کشمیرشکن، بهنام کامرانی، شهناز زهتاب، سهراب هادی، الهه خاتمی، عباس مشهدی‌زاده، پیمان معادی، عنایت‌الله نظری نوری، بابک اطمینانی .... همراه بود،مجموعه سخنرانی‌ها و جلسه هم‌اندیشی درخصوص چیستی نقاشیخط و ریشه‌های آن برگزار شد که به گفته بسیاری از استادان چنین مکاشفه و تحلیلی در این‌باره تاکنون برگزار نشده بود.
سولماز نراقی هنرمند و محقق گرداننده این نشست بود او با ارائه مقاله‌ای دو سئوال محوری طرح کرد: «تقدم نقاشی بر خط یا خط بر نقاشی و نیز آیا نقاشیخط امروز از گذشته‌ها می‌آید یا فرزند امروز است» و از حاضران خواست تا در این وادی به گفت و شنود بپردازند.
آیدین آغداشلو، نقاش و تاریخ هنرشناس برجسته آغازکننده این بحث بود.
او رعایت ادب، احترام و آداب استاد و شاگردی در عالم خوشنویسی را ستود و آن را شایسته تقدیر دانست اما درعین حال تأکید کرد: «باید با حفظ اصول اخلاقی، شجاعت نقد هنری به این وادی هم برسد.
متأسفانه خوشنویسی در سایه تعارفات از نگاههای تازه و متنوع به دور مانده است و گاه به تکرار و دور خود پیچیدن گرفتار آمده است. باید میان احترام به استاد و نقد آثار هنری او تمیز قائل شد و کمک کرد تا این دایره پیچیده شکسته شود».
آغداشلو با ستایش از جلوه‌گری‌های خط نقاشی سیدمحمداحصایی و رها نویسی‌های صداقت جباری؛ علی شیرازی را مهم‌ترین جلی‌نویس معاصر ایران خواند که با طراز اولی در خوشنویسی به نوآوری‌هایی در نقاشیخط رسیده است اما در عین حال همه این اساتید را پیرو نقاشی خط های کهن این سرزمین دانست که ریشه هایش در قرن‌های پنجم، ششم و هفتم هجری قمری برروی سفالینه ها و ظرف های مینایی دیده می شوند.
آغداشلو تاکید کرد: به رغم همه نوآوری‌های اساتید امروز اعتقاد دارم نقاشیخط حرف تازه‌ای ندارد و ریشه‌اش در دل تاریخ است.
از دیروز تا امروز نقاشیخط در واقع تجلیل از یک خاطره است. خوشنویسی بی انقطاع ترین هنر هزاروچندساله این سرزمین است و نقاشی خط، تجلیل از خاطره مقدس خط است که هرکس با سلیقه خود سهمش را ایفا می‌کند.
علی شیرازی، دومین سخنران این هم اندیشی بود. او که به درشت نویس ترین نستعلیق خاورمیانه شهرت دارد گفت: «من هم قبول دارم جنبه‌های کاربردی خوشنویسی در روزگار ما از بین رفته است، نرم‌افزارهای کامپیوتری خوشنویسی به همه نیازهای مردم پاسخ می‌دهد، لذا آنچه امروز محوریت یافته جنبه‌های هنری خوشنویسی ست.
اما خوشنویسی هنری ایران آنقدر جایگاه و آوازه جهانی دارد که می‌تواند در این مسیر نیز به زایش های نو برسد.
شیرازی خاطرنشان کرد: من عبارت نقاشیخط را صحیح می‌دانم و یکی از ریشه های آن را در سیاه مشق جستجو می‌کنم و از این منظر معتقدم آنقدر گاهی به علوم و هنر گسترش یافته که با ادارک درست از خوشنویسی می‌توان به کمپوزسیون‌های نقاشانه هم رسید.
اما این بدین معنا نیست که هرکس که خط خوشی دارد می‌تواند به نقاشیخط برسد، نقاشیخط یک هنر مستقل و جدای از خط و نقاشی است».
نصرالله افجه‌ای، چهره ماندگار نقاشیخط ایران، آخرین سخنران بخش نخست این نشست بود.
او با تقدیر از برپایی این نشست پژوهشی گفت:«برخی نقاشیخط ها آگاهانه جوری نوشته می‌شوند که نمی توان آنها را خواند زیرا در آنها نوشته ملاک نیست، اندیشه ای که آن فرم می آفریند هدف است؛ «نقاشیخط» وابسته به فرد و جهان بینی اوست.
من نقاشیخط را همان پیش درآمد آوازهای ایرانی استادی مثل شجریان می‌دانم که کلمه‌ای، بیتی نمی‌خواند اما در آغاز آوازهایش زمزمه هایی را بازتاب می‌دهد».
افجه‌ای افزود: معضل بزرگ نقاشیخط و همین طور خوشنویسی، عدم وجود رشته‌های آکادمیک و دانشگاهی ست تا زمینه‌ساز رشد علمی و مدون شدن علوم شفاهی اثر شد بخش دوم این نشست پژوهشی با سخنان دکتر احمد مسجد جامعی، عضو شورای شهر تهران آغاز شد.
او «گفت و گو» را در ذات فرهنگ و هنر دانست و گفت: بدون گفت و گو هیچ اتفاقی در فرهنگ و هنر نمی‌افتد و در سایه همین گفت و گوست که سبک های هنری جان می‌گیرند».
او با زنده داشت نام سیمین دانشور و یادآوری کلاس‌های زیبایی شناسی وی که خود مسجد جامعی نیز در آنها شرکت داشت گفت: «سیمین دانشور به هنر متعهد تأکید داشت، هنری که در سرزمین مادری ریشه داشت و اصالت های تاریخی سرزمینش را پاس می‌دارد، به گمانم نقاشیخط ایران چنین هنری است که امروز علاوه بر جایگاه بزرگ جهانی، توفیق در بازارهای بین‌المللی حتی به شکل کاربردی در دکوراسیون های داخلی، لباس و ... نیز متجلی است.
صادق تبریزی، هنرمند پیشگام نقاشیخط دیگر سخنران این نشست بود او دوره خوشنویسی را به پایان رسیده دانست و نقاشی خط را راه برون رفت از این بن‌بست تلقی کرد.
او گفت: «هیچکس نمی‌تواند ادعا کند آغازکننده نقاشیخط در ایران بوده است».
بابک اطمینانی، نقاش پیشکسوت در این نشست با اشاره به اینکه در نقاشیخط، غلبه بر جنبه های نقاشانه است نتیجه گرفت که یک نقاش می‌تواند نقاشیخط بهتری خلق کند و «اسدالله کیانی» هنرمند صاحب نام دیگر نیز با او اعلام همراهی کرد اما عنایت الله نظری نوری، هنرمند پیشکسوت با آنان مخالفت کرد.
او با استناد به آثار علی شیرازی که از خوشنویسی پای در وادی نقاشیخط گذاشته است گفت: امروز نقاشیخط های استاد علی شیرازی که بر پایه قواعدهای زیباشناختی بصری نستعلیق استوار است و مایه فخر و مباهات هنر ایران در منطقه شده است ریشه در خوشنویسی غنی ایران دارد.
من به گواه آثار استاد علی شیرازی و دیگر اساتید به نام مثل احصایی، افجه‌ای می‌گویم کسانی که قواعد خط را استادانه می‌دانند در این گونه هنری، نقاشیخط، مبرزترند.
ضمن اینکه من نیز معتقدم نقاشیخط به کسی وحی نشده است و این هنر ریشه در تاریخ کهن ایران دارد.
در این نشست چهره‌های فراوان دیگری نظیر سهراب هادی ... درخصوص موضوعات مختلفی نظیر نقش و اهمیت فرامرز پیلارام، رضا مافی، نقش ادبیات و معماری ایرانی اسلامی در نقاشیخط و ... سخنرانی کردند.
نمایشگاه خط نگاره؛ بازخوانی خط و عناصر نوشتاری در هنر نوگرای ایران که از 18 دی ماه به همت موسسه تصویر شهر، معاونت هنری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و پردیس سینما گالری ملت آغاز به کار کرد با این همایش پژوهشی به کار خود پایان داد.
