این در حالی است که اقدامات یک سال اخیر اروپا و آمریکا در صدور قطعنامه و تحریم علیه ایران نیز پیش از این مذاکرات صورت گرفته است و البته ایران نیز با پیش گرفتن ادبیات تهدید دربرابر تهدید، صدور نفت خود به 2 کشور عضو این گفت‌وگوها یعنی فرانسه و انگلیس را قطع کرده است. در ارتباط با چشم‌انداز مذاکرات پیش رو با جواد منصوری، معاون پیشین وزیرامورخارجه گفت‌وگو کردیم.
- ارزیابی‌تان از گفت‌وگوهای آتی ایران و 1+5 چیست؟
با توجه به شرایط جدیدی که در ابعاد سیاسی و اقتصادی در صحنه بین‌المللی به‌وجود آمده، وضعیت گفت‌وگوهای ایران و 1+5 وارد فضای جدیدی شده است، چراکه در گذشته غربی‌ها می‌توانستند به‌عنوان یک عامل فشار از شرایط خودشان علیه ایران صحبت کنند ولی در حال حاضر خود اروپایی‌ها و آمریکا در شرایط سختی به سر می‌برند. افزون بر این، اتفاق مهمی که افتاده این است که بین 1+5 هم اختلافاتی به‌وجود آمده و گاهاً این اختلافات شدید است. وتوی قطعنامه شورای امنیت علیه سوریه توسط روسیه و چین در سازمان ملل مسئله را جدی کرده است. روسیه اعلام صریح کرده که در تحریم‌های جدید علیه ایران شرکت نمی‌کند. از سوی دیگر مقامات روسی اعلام کرده‌اند که هیچ شاهدی در تخلف هسته‌ای ایران نمی‌بینند.
- یعنی شرایط برای ایران مناسب‌تر شده است؟
بله، شرایط تغییر کرده است. ایران در این مرحله از گفت‌وگوها می‌تواند خیلی محکم بر اجرای مفاد کنوانسیون ان پی تی تأکید و اصرار کند. به‌نظر من ایران می‌تواند روی این خواسته خود بایستد و اروپایی‌ها نمی‌توانند حرفی بزنند. نکته دیگر اینکه در مذاکرات جدید احتمال می‌رود گروه 1+5 با توجه به تجربیات مذاکرات قبلی از شروط خود عقب‌نشینی کند، یک گام رو به جلو بگذارد و از خود انعطاف نشان دهد تا بتواند با ایران وارد مذاکره و تعامل شود.
اگرچه در دوره‌های قبلی مذاکرات، ظاهر امر چنین بود که ابتکار عمل و نبض مذاکرات دست اروپایی‌ها بود ولی در واقع آنها نیز خیلی دستشان پر نبود. تحریم، آخرین حربه اروپایی‌ها بود که آن نیز نتوانست به‌طور کامل برایشان کارساز باشد. درحال حاضر آنان متوجه این نکته شده‌اند که اگر بیشتر از این از تحریم سخن بگویند هزینه شان بیشتر خواهد شد و نمی‌توانند آن را عملی کنند.
اروپا در تحریم‌ها نشان داد که از آمریکا پیروی می‌کند. وزن آنها در مذاکرات را چطور می‌بینید؟
تغییر در محتوای مذاکرات بعید نیست. تحولات اخیر خاورمیانه با توجه به صحبت‌های روز گذشته بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی عمیق است. بحث تنها بر سر قیام مردمی یا حتی سقوط چند مهره غربی نیست بلکه استنباط آنها این است که به‌طور کلی خاورمیانه دارد وضعیت جدیدی به‌خود می‌گیرد و ژئوپولیتیک منطقه تغییر خواهد کرد. بنابراین اروپا ممکن است این آمادگی را داشته باشد که حتی جلوتر از آمریکا وارد تعامل با ایران شود و بعضاً هم زمزمه‌هایی در این زمینه داشته‌اند.
عجله اروپایی‌ها در این دوره از مذاکرات بیشتر از طرف ایرانی است. اروپایی‌ها اگر بخواهند حرف‌های گذشته خودشان را تکرار کنند به ضرر خودشان خواهد بود، چراکه ایران به راحتی می‌تواند مذاکرات را ترک کند.
- آیا طرح گام به گام را در مذاکرات آتی قابل پیشرفت می‌دانید؟
به‌نظر می‌رسد غربی‌ها از این نظر با طرح گام به گام موافقت نمی‌کنند، چراکه در نهایت باید به اجرای کنوانسیون وین رضایت بدهند. آنها در این دوره از مذاکرات بیشتر مایل هستند تا از ایران تضمین بگیرند که از چارچوب ان‌پی‌تی خارج نشود.
