با وجود همه ایراداتی که منتقدان از همان نخستین دوره برگزاری انتخابات، به اساسنامه آن و به‌خصوص عناصر رای‌دهنده در مجمع انتخابات داشته‌اند، این کار با امید به اصلاح تدریجی اساسنامه در گذر زمان به‌رغم چالش‌های آشکار و پنهان انجام شد و هم‌اکنون ورزش ایران با گذشت 2دهه در آستانه پنجمین دوره برگزاری این انتخابات قراردارد که طبق اساسنامه باید هر 4 سال یک‌بار انجام شود. با توجه به عدم‌اصلاح اساسنامه انتخابات، عملاً شاهد هیچ اتفاق مثبتی در این حوزه نبوده‌ایم. در همین ارتباط در گفت‌وگو با هاشمی طبا به بررسی این موضوع پرداخته‌ایم.
- چه شد که شما در ابتدای حضورتان در سازمان تربیت‌بدنی یکباره به فکر انتخاب رؤسای فدراسیون‌های ورزشی به جای انتصاب افتادید؟
تقریبا اواخر سال72 بود که من به عنوان رئیس سازمان تربیت‌بدنی منصوب شدم و پس از آنکه در یکی دو سال اول وقت زیادی صرف انتصاب رؤسای فدراسیون‌های ورزشی کردم با مطالعاتی که روی انتصاب‌های صورت‌گرفته مدیران قبلی و خودمان انجام دادم متوجه شدم نزدیک به 80درصد انتصابات انجام شده اشتباه بوده است. البته به دیگران کاری ندارم ولی در مورد انتصاب خودم به چنین جمع‌بندی‌ای رسیدم و دیدم که در اکثر انتصابات موضوعاتی چون روابط، توصیه‌ها و آشنایی‌ها تأثیر اساسی داشته است. به همین دلیل گفتم چرا مسئولیت این اشتباه را به خود اعضای هر مجموعه (منتخبین یک رشته) واگذار نکنیم. به همین خاطر برای کاهش ضریب اشتباهات و با گرفتن مجوز از هیأت دولت، انتخابات را جایگزین انتصابات کردم که بعدا دچار مشکلات بسیاری شد.
- فکر نمی‌کنید یکی از مشکلات به وجود آمده ناشی از عدم پیش‌بینی شما در تحقق و شکل‌گیری کانون‌هایی مثل کانون مستقل مربیان، بازیکنان و باشگاه‌ها قبل از انجام نخستین دوره انتخابات بوده است؟
ما که نمی‌توانستیم در ابتدای کار منتظر شکل‌گیری این کانون‌‌ها باشیم و بعد انتخابات را برگزار کنیم.
- چقدر به اصلاح اساسنامه در طول زمان و حین اجرا امیدوار بودید؟
طبیعی بود ابتدا باید پایه‌کار را می‌گذاشتیم و بعد به تدریج دلخوش به اصلاح ایرادات حین عملیاتی شدن طرح می‌ماندیم. اگر خودمان ایرادات را می‌دانستیم که مطمئنا از همان اول کار، اصلاح می‌کردیم. از آن تاریخ تاکنون نزدیک به 17 یا 18 سال می‌گذرد. متأسفانه همه آمدند و گفتند که اساسنامه اشکال دارد ولی هیچ‌کس درصدد اصلاح اساسنامه برنیامد و تازه بر اشکالات اساسنامه هم اضافه کردند. یک موردش این بود که ما در اساسنامه، برکناری رئیس فدراسیون را در اختیار مجمع که اتفاقا رئیس سازمان را هم به عنوان رئیس مجمع انتخاب کردیم گذاشته بودیم ولی بعدها با یک مصوبه اختیار عزل را از مجمع گرفتند و به رئیس سازمان تربیت‌بدنی دادند. با این کار عملا اهداف و فلسفه وجودی انتخابات زیر سوال رفت و آن خاصیت اصلی‌اش را از دست داد.
- یادمان می‌آید در همان دوران شما و در نخستین دوره برگزاری انتخابات در یکی دو مورد این شائبه پیش‌آمده بود که شما و همکارانتان قبل از تشکیل مجمع به نوعی در جهت سمت و سو دادن به آرای شرکت‌کنندگان در انتخابات بودید.
من خیلی شفاف آن موقع نظرم را بیان می‌کردم. فکر می‌کنم که هم به‌عنوان یک انسان و هم به عنوان رئیس سازمان این حق را برای خودم قائل بودم که نظرم را بگویم نه اینکه اعمال نظر کنم. من به عنوان رئیس سازمان نظرم را می‌گفتم و اعضای مجمع هم مختار بودند که رأی بدهند یا ندهند. اگر هم حرف رئیس سازمان را قبول داشتند و عمل می‌کردند باز هم کار قانونی بود و هیچ اشکالی نداشت. الان هم باید این حق را به یک وزیر داد که بگوید دوست دارم با آقای فلانی کار کنم به شرطی که نرود به شکل پنهان تمهیداتی بیندیشد که طرف رأی بیاورد. رأیدهندگان در همه حال باید از آزادی کامل برخوردار باشند. من شخصا هیچ‌گاه در انتخاب اشخاص فشار پنهانی نیاوردم ولی گفته بودم دوست دارم که فلان شخص رئیس فلان فدراسیون شود.
- با توجه به اینکه رؤسای هیأت‌های استان‌ها در هر رشته ورزشی بیشترین تأثیر را در انتخابات ایفا می‌کنند، متأسفانه هیچ‌گاه چه در دوره شما و چه در دوره‌های بعد شاهد انتخاب تخصصی از سوی رأیدهندگان نبوده‌ایم .
قبول دارم که این امر باید به تدریج جا می‌افتاد و انتخاب‌شوندگان جنبه فنی و تخصصی را بیشتر داشتند تا پست و مقام؛ اما مدیران استان‌ها با دخالت‌دادن مداخلات و ترس مانع از ورود عناصر واقعی به این عرصه شدند.
- به گفته شما اصل انتخابات بعد از مصوبه دوره مهرعلیزاده مبنی بر گرفتن اختیارات مجمع در عزل رئیس فدراسیون خاصیت اولیه‌اش را از دست داده، آیا باز هم انجام انتخابات را با وجود این اشکالات بهتر از انتصاب می‌دانید؟
هنوز هم معتقدم که انجام انتخابات با همه اشکالاتی که بر آن وارد است، بهتر از شیوه انتصاب است. اشکالات را هم می‌توان برطرف کرد.
- قبل از تبدیل شدن سازمان تربیت‌بدنی به وزارت ورزش، چندین مجمع انتخاباتی دچار تعلیق شد و حالا بدون آنکه اشکالات اساسنامه قبلی انتخابات برطرف شود، قرار است با همان شیوه گذشته انتخابات دوباره پیگیری شود، شما چه نظری دارید؟
روش کار باید ادامه پیدا کند و نباید به فکر تعطیل‌کردن مجامع انتخاباتی بود. ولی باز هم تأکید می‌کنم که برطرف‌کردن اشکالات اساسنامه هرگز از دستور کار خارج نشود.
- خیلی‌ها معتقدند که برای انجام انتخابات 4سال یک‌بار باید 2 برنامه مختلف طراحی کرد؛ یکی برای فدراسیون‌هایی که کارنامه‌شان در بازی‌های آسیایی ارزیابی می‌شود و دیگری برای فدراسیون‌هایی که عملکردشان با بازی‌های المپیک سنجیده می‌شود.
انتخابات فدراسیون‌ها طبق اساسنامه هر 4سال یک بار است ولی اگر مشکلی چون استعفا پیش آمد، داستان کاملا فرق می‌کند. اینکه گفته می‌شود در آستانه بازی‌های المپیک فلان فدراسیون با انجام انتخابات دچار مخاطره می‌شود من موافق نیستم چرا که در هر شرایطی قانون باید اجرا شود و تفاوتی برای هیچ فدراسیونی قائل نشد. شاید در یک مورد مشکلی پیش آید ولی وقتی کار روی روال قانونی نهادینه شود، هیچ اتفاق خاصی نخواهد افتاد و تأثیری هم در سرنوشت یک رشته نخواهد داشت.
- شما به عنوان بنیانگذار شیوه انتخابی در گزینش رئیس فدراسیون‌های ورزشی، با گذشت زمان چه اشکالات عمده‌ای در اساسنامه انتخابات فعلی می‌بینید؟
من که دنبال اشکال‌یابی نبودم ولی بزرگ‌ترین اشکال این بوده که در اصلاح اساسنامه وقفه افتاده است. این خود مهم‌ترین ایراد است. اگر حسن نیت باشد، انتقادات می‌تواند کمک بسیاری کند. مثلا فکر می‌کنم می‌شود تعداد 42 تا 44 نفر عناصر اصلی رأی‌دهنده را در برخی از بخش‌ها مثل نماینده بازیکنان، مربیان، داوران و باشگاه‌ها تغییر داد و تعدادشان را بیشتر کرد و هیچ ایرادی هم ندارد که با چنین اقدام‌هایی مقبولیت بیشتری به انتخابات ببخشیم.
البته همه این موارد در نشست‌های کارشناسی قابل دستیابی است. من شنیدم که در انتخابات فدراسیون کشتی ترکیه 800نفر حضور داشتند که رأی دادند و احمد آئیک، قهرمان باسابقه این کشور نتوانست دوباره رئیس فدراسیون شود و جایش را به فرد دیگری داد. در مورد انتخابات ما نیز می‌شود بررسی کرد و دید که آیا می‌شود تعداد عناصر اصلی رأی‌دهنده را بیشتر کرد یا خیر و آن وقت اساسنامه را اصلاح کرد.
- آیا در اساسنامه اولیه‌ای که شما با کمک آن انتخابات را برگزار کردید، انتصاب سرپرست هم پیش‌بینی شده بود؟
این هم خلاف قانون و اشکال در اشکال است. اصل سرپرست گذاشتن غلط است و طبق اساسنامه اولیه اصلا نباید رئیس فدراسیون را برکنار کرد و حتی در این صورت نایب رئیس نیز تا تشکیل مجمع باید قبول مسئولیت کند.
