در این رابطه با دکتر نوذر شفیعی، کارشناس مسائل بین‌الملل و استاد دانشگاه اصفهان گفت‌وگو کردیم.
- آیا با تأیید لویه جرگه موانع پیش رو در افغانستان برای انعقاد پیمانی استراتژیک با آمریکا برداشته‌شده؟
لویه جرگه تقریباً یکی از بلند‌پایه‌ترین نهادهایی است که درباره مسائل بسیار مهم و حیاتی دولت افغانستان تصمیم می‌گیرد. این نهاد، انعقاد پیمان استراتژیک با آمریکا را منوط به شروطی کرده است. از جمله این شروط این است که این پیمان تهدیدی علیه همسایگان افغانستان نباشد و باعث ایجاد رابطه سلطه و زیردستی بین آمریکا و افغانستان نشود. این شرایط نشان می‌دهد که اعضای لویه جرگه خود متوجه بوده‌اند که انعقاد این پیمان، نگرانی‌هایی را در سطح منطقه و داخل افغانستان به‌وجود می‌آورد. به‌نظر می‌رسد که برای نهایی شدن این پیمان باید گام‌های دیگری برداشته شود.
- شرط‌های لویه جرگه مانند عدم‌مصونیت قضایی به آمریکا و توقف حملات شبانه چقدر عملی هستند؟
این پیمان‌ها در‌واقع پیمان‌های استعماری هستند که در گذشته هم بین قدرت‌های استعماری و مستعمره‌ها بسته می‌شد. به همین خاطر چنین پیمانی، نگرانی‌های جدی‌ای را به‌وجود آورده که به‌رغم تعدیلات در نظر گرفته شده در نهایت این پیمان می‌تواند به رابطه سلطه و زیر دستی در روابط آمریکا و افغانستان منجر شود. این مسئله دقیقاً خلاف چیزی است که مردم افغانستان به‌دنبال آن بوده‌اند. واقعیت این است که آمریکایی‌ها به انعقاد این پیمان نیاز دارند و برای آنها یک ضرورت استراتژیک است. آمریکایی‌ها در این رابطه از پیش، دست بالا را گرفته‌اند تا افغان‌ها به حدی پایین‌تر از این پیمان رضایت دهند. اصل ماجرا این است که امروزه فصل انعقاد این نوع پیمان‌ها به سر آمده است. کشورها کمتر تمایل دارند که امنیت‌شان زیر سایه یک کشور حامی، تأمین شود چون به استقلال آنها لطمه وارد می‌شود.
- با توجه به‌نظر منفی مردم افغانستان نسبت به اشغالگران، واکنش آنها به این پیمان چه خواهد بود؟
اساساً این بخشی از خصیصه سنتی و فرهنگی مردم افغانستان به حساب می‌آید که بیگانه‌ستیز هستند. به همین خاطر هر پیمانی که بخواهد تسلط بیگانه را بر مردم افغانستان تحمیل کند با آن مخالفت خواهند کرد.
- عکس‌العمل پاکستان به این موضوع چه خواهد بود؟
تمامی کشورهای همسایه افغانستان از جمله پاکستان با انعقاد این پیمان مخالف هستند، منتهی هر کدام از کشورها نگرش خاص خود را نسبت به این پیمان دارند. برخی کشورها به خاطر اینکه این پیمان پای آمریکا را به منطقه باز می‌کند مخالف آن هستند اما کشوری مثل پاکستان از آنجایی که این پیمان به قدرتمند‌ترشدن دولت افغانستان می‌انجامد و مانع از مداخلات بیشتر پاکستان در امور داخلی افغانستان می‌شود، از این بابت نگران است.
- کرزی چرا برای انعقاد این پیمان پافشاری می‌کند؟
کرزی موقعیت خودش در افغانستان را در معرض خطر می‌بیند.نیروهای سیاسی مختلفی وجود دارند که کرزی را به‌عنوان رئیس‌جمهور قبول ندارند و حتی آمریکایی‌ها تهدید کرده‌اند که در تداوم ریاست‌جمهوری کرزی کارشکنی خواهند کرد. تحت این شرایط، حامد کرزی برای اینکه ریاست‌جمهوری‌اش ادامه داشته باشد به این خواسته آمریکایی‌ها تن داده است.
