هر چند خط دیوراند کماکان تأثیرات سوء‌فراوانی بر وضع امنیتی افغانستان می‌گذارد ولی کسی دیگر در رسانه‌ها و محافل سیاسی از دیورند نامی نمی‌برد مشکل افغانستان فعلی، چیزی علاوه بر مسئله دیوراند است.مشکل واقعی افغانستان قرارگرفتن این کشور در میان مجموعه‌ای از قدرت‌های بین‌المللی و منطقه‌ای و عدم‌توانایی این کشور در برقراری توازن میان این کشورهاست که افغانستان را با انبوهی از مشکلات لاینحل مواجه ساخته است.
روسیه، چین، هندوستان، پاکستان، ایران و چند جمهوری تازه‌استقلال‌یافته شوروی سابق همسایگانی هستند که افغانستان ضعیف، باید در روابط خارجی خود با آنها ملاحظات بسیاری را به خرج دهد؛ مخصوصا بعد از اینکه آمریکا و غرب نیز به جمع یاد شده اضافه شده‌اند. یکی از این مشکلات ناتوانی در توازن بخشیدن به روابط خود با هند و پاکستان است؛ چنان‌که بسط مراودات افغانستان- هندوستان به عاملی مشکل‌ساز در روابط کابل و اسلام آباد تبدیل شده است.
چندی پیش نخست‌وزیر هند مان‌موهان‌سینگ مسافرتی به کابل داشت و بعد از امضای چند قرارداد تجاری- اقتصادی سخنرانی‌ای در پارلمان افغانستان نیز ایراد کرد که در آن از نقش مهم و کلیدی افغانستان در مبارزه با تروریسم ستایش کرد. مان‌موهان‌سینگ در این سفر با مقامات مختلف افغان ملاقات کرد که از جمله آنها دیداری بود که با برهان‌الدین ربانی داشت. مدتی بعد ربانی هم سفری به هندوستان داشت و با برخی از دولتمردان هندی ملاقات کرد.
ربانی در این سفر از نقش سازنده هندوستان در مسائل افغانستان سخن گفت و خواهان افزایش هر چه بیشتر مراودات فی‌مابین شد. روابط افغانستان و هند در حالی رو به‌حسنه شدن است که از طرف دیگر افغان‌ها بر این باورند تا زمانی که همسایه‌ای به نام پاکستان داشته باشند این کشور روی ثبات و آرامش را نخواهد دید.
چندی قبل یکی از تحلیل‌گران مسائل افغانستان از پاکستان به‌عنوان اسرائیل دوم در منطقه یاد کرد که نوعی تروریسم دولتی را در آسیای جنوب غربی به‌وجود آورده است. هر چند نخست‌وزیر پاکستان دست داشتن کشورش را در هرگونه حمایت از تروریسم رد کرده است ولی افغان‌ها دیگر این حرف‌ها را باور نمی‌کنند. افغان‌ها حتی امیدشان به صلح را نیز از دست داده‌اند و حامد کرزی، رئیس‌جمهور افغانستان صریحا اعلام کرده است که مذاکره با طالبان تاکنون بی‌فایده بوده است و باید با پاکستان مذاکره کرد.
لطف‌الله مشعل، سخنگوی اداره امنیت ملی افغانستان چند روز پیش اعلام کرد که اداره امنیت ملی، اسناد و شواهدی در اختیار دارد که حاکی از دست‌داشتن پاکستانی‌ها و شورای کویته در ترور برهان‌الدین ربانی است و این مدارک را به سفارت پاکستان در کابل تحویل داده‌اند و اینک منتظر اقدام عملی پاکستان هستند.
مقامات اسلام‌آباد تاکنون در این باره جواب خاصی نداده‌اند و گمان نمی‌رود اقدام خاصی در این باره صورت دهند. تنها کاری که پاکستانی‌ها در این مدت کرده‌اند ارسال یک پیام تسلیت به مناسبت قتل برهان‌الدین ربانی بوده است و اعلام آمادگی برای ادامه‌دادن روند صلح؛ اقداماتی که دولت افغانستان آنها را کافی ندانسته و خواهان تلاش‌های ملموس‌تر و عینی‌تری در این قضیه شده‌اند. از سوی دیگر این روزها نقاط مرزی مشترک دو کشور هم شاهد درگیری‌های پراکنده مرزبانان دوکشور است هر چند افغان‌ها فقط یک‌بار آتش گشوده‌اند ولی پاکستانی‌ها بارها و بارها اقدام به گشودن آتش کرده‌اند که این امر بر تیر‌گی روابط فی‌مابین نیز افزوده است.
پاکستانی‌ها از دادن هرگونه توضیح در چرایی این درگیری‌ها خودداری کرده‌اند و دولت افغانستان هم بارها اعتراض کرده است. به‌نظر می‌رسد در چنین شرایطی روابط افغانستان و پاکستان همچنان سیر قهقرایی خود را ادامه دهد و در آینده شکاف‌های موجود فی‌مابین دوکشور بیش از پیش بزرگ و بزرگ‌تر شوند.
