به همین خاطر آینده‌پژوهی به‌کمک آن‌دسته از علوم انسانی می‌آیند که مرتبط با طرح‌های توسعه‌ای هستند. از همین‌رو، این دانش بشری، افزون بر ارائه طرح‌هایی در باب چگونگی ترسیم الگوهای پیشرفت، نقشی مکمل نسبت به علومی چون جامعه‌شناسی، انسان‌شناسی و اقتصاد دارد. پژوهشگران، آینده‌پژوهی را به مجموعه تلاش‌هایی می‌گویند که با استفاده از تجزیه و تحلیل منابع، الگوها و عوامل تغییر یا ثبات به تجسم آینده‌های بالقوه در یک کشور و برنامه‌ریزی برای آنها می‌پردازد.
از این سبب، آینده‌پژوهی نشان می‌دهد که چگونه از دل تغییرات یا عدم تغییرات «امروز»، واقعیت «فردا» پدید می‌آید. موضوعات آینده‌پژوهی دربردارنده گونه‌های «ممکن»، «محتمل» و «مطلوب» برای دگرگونی از حال به آینده است. آینده اساسا قرین به عدم قطعیت است. با این همه آثار و رگه‌هایی از اطلاعات و واقعیات که ریشه در گذشته و حال دارند، می‌توانند رهنمون ما به آینده باشند.آینده‌پژوهی به‌مثابه یک فعالیت عمومی از دهه60 میلادی آغاز شد و اولین دوره آموزشی آینده‌پژوهی در سال1963 در مؤسسه پلی‌تکنیک ویرجینیا تدریس شد.
به هر صورت، امروزه آینده‌پژوهی مجال وسیع‌تری نسبت به دهه‌های گذشته یافته است و پژوهشگران امر توسعه، آمادگی بیشتری برای مطالعات آینده‌پژوهی دارند.در ایران نیز چند سالی است که توجه به این دانش افزایش یافته و پژوهشگران و نویسندگان عرصه‌های علوم اجتماعی و اقتصادی و همچنین برنامه‌ریزان توسعه، از یافته‌های آن بهره می‌گیرند.کتاب «ایران 1404 و الزمات پیشرفت سرمایه انسانی کشور» که در 2جلد به‌چاپ رسیده است، در چارچوب مباحث آینده‌پژوهی به طرح چگونگی پیشرفت و توسعه ایران در سال‌های آتی می‌پردازد.
مجلد نخست این کتاب، به نگرش مفهومی- کاربردی و مجلد دوم به تحلیل مسئله و ارائه راهکارها اختصاص دارد. در مقدمه این کتاب که به‌دست 2تن از پژوهشگران - دکتر مهران سپهری و دکتر رضا روستا آزاد - به نگارش درآمده و مؤسسه کار و تأمین اجتماعی آن را به‌چاپ رسانده، چنین آمده است: «امروزه ترسیم افق چشم‌انداز در برنامه‌ریزی‌های کلان در جوامع مختلف به‌منظور ارائه تصویری مطلوب از اهداف قابل‌دستیابی جامعه در یک افق بلند‌مدت ضروری شمرده می‌شود. دستیابی به اهداف مندرج در چشم‌انداز، مستلزم وجود طرحی پیش‌رو و جامع‌نگر و نقشه راهی است که با حرکت هماهنگ همه بخش‌ها در تمامی سطوح، قابل حصول خواهد بود.»
از این‌رو، جلد اول کتاب، با توجه به گستردگی و پراکندگی مسائل منابع انسانی کشور، شامل مسئله، مبانی نظری و چارچوب مفهومی است که تعریف مسئله و ادبیات پراکنده موجود در مباحث منابع انسانی در سطح ملی را دربرداشته و جلد دوم دربردارنده مطالعات میدانی، مصاحبه با ذی‌نفعان و مطالعات تطبیقی و در نهایت طبقه‌بندی مسائل و سازماندهی پروژه‌هاست. از همین‌رو جلد اول مشتمل بر فصل‌هایی چون مبانی نظری، توسعه پایدار و پیشرفت در تحلیل منابع انسانی، چارچوب مفهومی توسعه منابع انسانی، مدل مفهومی و قیود تحلیل سرمایه انسانی و ویژگی‌های بومی است و جلد دوم هم فصل‌هایی چون ضرورت مسئله، تدوین سند ملی توسعه منابع انسانی، تحلیل وضع موجود، برنامه 5ساله (نهم) توسعه کشور ترکیه، اهداف کلان برنامه‌های توسعه، اهداف و وضعیت مطلوب و راهکارها را دربردارد.
