دکتر سید‌ بهشید حسینی: طالقان با دره‌های سبز و پرطراوت و مناظر بکر و خیال‌انگیز، مدت‌هاست که ساکنین شهرها و مناطق مجاور را به خود جذب کرده تا دمی در خلوت، آرامش، لطافت و پاکی هوایش بیاسایند.

طالقان

 زیبایی‌های دریاچه سد نیز به نوبه خود بر شدت و وسعت این جاذبه افزوده است، به طوری که در روزهای آخر هفته خصوصا در فصل‌های بهار و تابستان جمعیت زیادی رهسپار این دیار شده و بسیارند کسانی که در صورت وجود امکانات اقامت، شب یا شب‌هایی را در طالقان به سر ببرند. افزایش تقاضای گردشگران برای امکانات اقامت ایجاب می‌کند که رفع نیازهای بلند و کوتاه مدت فرایند جذب گردشگران روستایی(اکوتوریسم) در دستور کار مسئولان محترم منطقه قرارگرفته و خردمندانه به جذب سرمایه‌گذاری در این امور همت ورزند.

احداث بنایی 6طبقه (آنگونه که مردم منطقه می‌گویند قرار است هتل باشد ولی گویا پروانه ساختمانی صادرشده تجاری و اداری است) درست در کنار پل رودخانه و در بدو ورود به شهرک طالقان، نمونه‌ای از فعالیت‌هایی است که ابتدا برای جذب گردشگران ساخته شده است. گرچه در ضرورت ساخت هتل در چنین محلی که گردشگران خاص خود را دارد، تردیدی نیست ولی انتخاب محل احداث ساختمان و نیز شکل، حجم و ساختار ناهمگون آن نسبت به بافت مجاور، به رغم ابهامات در کاربری ساختمان، به دلایل زیر دارای مشکلات جدی است:

1 - محدودیت ساخت‌وساز در حریم کمی و کیفی 150متری رودخانه شاهرود که از این بابت به دلیل مصرف فراوان وادضدعفونی‌کننده و فاضلاب تولیدشده، آب رودخانه و مخزن سد را در معرض آلودگی شدید قرارخواهد داد.

2 - این بنا در جوار منبع آب آشامیدنی شهرک طالقان واقع شده که به دلیل گذشت سال‌ها از احداث این منبع و عدم وجود اطلاعات دقیق از جزئیات اجرایی آن، دغدغه آلوده شدن احتمالی منبع آب از نشت فاضلاب هتل، مردم را نگران کرده است.

3 - شهرک طالقان به دلیل استقرار در زمین‌های نسبتا صاف‌کف دره، از هر طرف دارای چشم‌انداز زیبای طبیعی، متوازن و متعادل به تپه‌ها و کوه‌های اطراف بوده و اساسا خط آسمان آن را بعد از لبه درختان انبوه تبریزی، خط الرأس لایه به لایه تپه‌های قرمز تا اوج قله شاه البرز، تشکیل می‌دهد. احداث این ساختمان، مانند یک دیوار حجیم، مانع تداوم بصری بیننده از مدخل ورودی شهرک شده و چشم‌انداز زیبای البرز و استقرار منطقی و نجیبانه شهرک را کاملا قطع می‌کند.ضمن اینکه از نظر مبانی و اصول طراحی منظر، در چنین شرایطی، ساختمان‌ها باید پشت به مناطق مرتفع بوده و روی آنها به دشت گشوده باشد تا افق دید و چشم‌انداز مناسب برای بهره‌برداران از ساختمان فراهم شود، در حالی که این بنا برعکس احداث شده‌است.

4 - ارتفاع متوسط ساختمان‌های مجاور یا ناپیوسته به این ساختمان یک یا دو طبقه است. ارتفاع 6طبقه (حدود20متر از کف این ساختمان)، مانند ضربه‌ای است که به بافت پایدار منطقه وارد شده است.در طراحی شهری، یکی از مهم‌ترین اصول همجواری بناها، رعایت تداوم خط آسمان، معبر دسترسی و بافت مرتبط با آن است. در این شرایط حداکثر اختلاف ارتفاع بین یک یا دو طبقه نسبت به بناهای مجاور توصیه می‌شود. ساختمان احداثی، یکنواختی بافت شهر را به طور کلی مختل کرده و از این بابت بسیار ناموزون به نظر می‌رسد.

5 - گرچه در طراحی شهرها و روستاها، احداث یک یا چند بنا متفاوت با مقیاس منطقه از نظر شکل، سبک معماری، اندازه، رنگ، مصالح و... به عنوان عنصر نشانه می‌تواند نقش هویت بخشی را در منطقه ایفا کند، ولی باید دانست که تعیین محل استقرار این نشانه، حد و اندازه و میزان و شدت تفاوت آن با بافت مجاور، کاری کاملا تخصصی است که نتیجه‌اش افزودن زیبایی بصری به منطقه است. نحوه طراحی حجم ساختمان و انتخاب محل نامناسب استقرار آن، مبین عدم استفاده از تحلیل کارشناسانه و تخصصی در این زمینه است.

6 - احداث این ساختمان نه تنها چشم‌انداز وارد شوندگان به شهرک را قطع کرده، بلکه چشم‌انداز ساکنین شهرک طالقان را از هر جهت به تپه‌ها و کوه‌های اطراف منقطع کرده است. عکس‌های گرفته شده از بنا، نحوه بریدن چشم‌انداز فرد پیاده را از همه جهات مجاور آن به خوبی نشان می‌دهد.

7 - عدم تناسب مقیاس این ساختمان از نظر کاربری و کالبدی با بافت مجاور آن، یکی دیگر از مشکلات به وجود آمده است. وسعت بسیار محدود شهرک طالقان، هیچ تناسبی با بارگذاری متمرکز یک ساختمان حجیم ندارد.

8 - مکان احداث این بنا، گره ارتباطی راه‌های منتهی به محل بوده، از جمله جاده تهران، راه دسترسی از پل قدیم به بافت شهرک و مسیر پیوسته بلوار به محور تجاری. عدم طراحی درست هندسی این مسیرها باعث شده تا در حال حاضر رفت‌وآمد در محل دچار سردرگمی شود، به روشنی پیداست که احداث بنایی با مراجعین متعدد (چه اقامت و چه صرف غذا و چه گذرا)، آن هم در بدو ورودی به محل، آن را به نقطه کور ترافیکی بدل خواهد کرد، البته این در صورتی است که در طرح ساختمان، تامین پارکینگ کافی برای مسافران و رهگذران تدارک دیده شده باشد، در غیر این صورت ورودی شهرک برای عبور ساکنین و مراجعین هر دو به شدت مشکل و حادثه‌خیز خواهد بود.

9 - باتوجه به لغزندگی زمین و نیز خطر نسبتا بالای زلزله در طالقان، ضرورت دارد که قبل از احداث ساختمان‌های مورد استفاده عموم، مطالعات دقیق خاک‌شناسی و مقاومت لایه‌های خاک توسط آزمایشگاه‌های رسمی صورت بگیرد و جزء مستندات پروانه ساختمانی باشد و بنا با به‌کارگیری انواع تمهیدات فنی،‌ مقاومت لازم را در برابر زلزله، توفان، سیل، باد، برف و... داشته باشد؛ چرا که حفظ جان مردم در شرایط بحرانی از مهم‌ترین وظایف متولیان امور تلقی می‌شود.در طراحی،‌ محاسبه و اجرای این ساختمان نیز همه نکات ایمنی باید از قبل سنجیده و لحاظ شده باشد.

10 - گرچه قابل فهم است که مسئولان توسعه طالقان، به دلایل گوناگون از جمله درآمد حاصله از ساخت و ساز از اجرای چنین طرح‌هایی خشنود باشند، ولی اولا برعهده مسئولان کشور است که برای چنین شهرداری‌هایی، منابع مالی پایدار- غیر مرتبط به هزینه صدور پروانه ساخت- تدارک ببینند تا آنها مجبور به پذیرش این طرح‌ها نشده و تن به فروش ضوابط ندهند.

ثانیا، توسعه طالقان نیازمند داشتن طرحی جامع در مقیاس کل منطقه است که مکان‌های مناسب احداث بنا با کاربری‌های مورد نیاز منطقه را معین کند. در غیر این صورت پدیده ساخت‌وساز بی‌رویه، ظرف یکی دو سال آینده چیزی از زیبایی، پاکی و لطافت منظر طالقان باقی نخواهد گذاشت؛ چراکه اصولا سرمایه، تنها به دنبال کسب سود بیشتر و کوتاه‌مدت است، نه منافع عمومی و بلند‌مدت منطقه.

لذا متولیان امر توسعه در منطقه باید به گونه‌ای کارشناسی شده، اجازه دهند که سرمایه، جذب منطقه شده ولی جایش را خود تعیین کنند نه سرمایه‌دار! وگرنه شهرسازی متداول چند دهه گذشته بر سر طالقان، آن خواهد آورد که پروفسور «کالین بوکانان» می‌گوید: «شهرسازی.... از دل نواحی روستایی تاراج شده و یادمان‌های ویران‌شده، زاده شد. شهرسازی زاییده انباشت رنج‌آلود تجربیات طی یک قرن صنعتی شدن است که به روشنی این واقعیت را آشکار ساخت که نیروی حاکم بر بازار زمین اگر به حال خود رها شوند، مطلقا از ایجاد محیطی انسانی عاجز هستند.»

در پایان ضمن تاکید مجدد بر موارد برشمرده که صرفا از سر دلسوزی و بر مبنای تجارب حرفه‌ای بیان شد، از مسئولان محترم و دلسوز توسعه طالقان درخواست می‌شود نسبت به تعدیل ارتفاع و نیز تعیین کاربری مناسب این ساختمان، تجدیدنظر عاجل و اساسی کنند.

کد خبر 138774

پر بیننده‌ترین اخبار محیط زیست

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز