بر مبنای پژوهش‌های جدید دانشمندان احتمال دارد که نشانه‌هایی از وجود تمدن انسانی در 125هزارسال پیش در سواحل ایران نیز وجود داشته باشد. گنجینه ابزارهای قدیمی که در جنوب‌شرقی شبه جزیره عربستان کشف شده است، می‌تواند نشانه مهاجرت انسان‌های امروزی از قاره آفریقا باشد.
ساینس گزارش داد، ابزارهای سنگی که قدمت بعضی از آنها به 125هزار سال پیش می‌رسد، شبیه ابزارهایی است که انسان معاصر در همان محدوده زمانی در آفریقا ساخته است. گروهی از دانشمندان بین‌المللی حدس می‌زنند که انسان‌های اولیه از دریای سرخ گذشته و در شرایط آب و هوایی مطلوب از عربستان عبور کرده و احتمالا در آسیا ساکن شده‌اند. هانس پیتر آپرمن، از دانشگاه توبینگن آلمان و سرپرست این گروه در یک کنفرانس مطبوعاتی، گفت: آنها اجداد ما هستند. من در این مورد شکی ندارم. گروه او یافته‌های خود را اخیرا به‌صورت آنلاین در سایت ساینس ارائه کردند.
باستان‌شناسان دیگر می‌گویند که شاید این ابزارهای سنگی، توسط خویشاوندان بدوی دیگری ایجاد شده باشند. و آنها به شواهد ژنتیک به دست آمده از انسان‌های معاصر اشاره دارند، این شواهد حاکی از این موضوع است که اجداد انسان‌های غیرآفریقایی امروزی، در حدود 65هزار سال پیش آفریقارا ترک کرده‌اند و در سرتاسر اروپا، آسیا و حتی استرالیا پراکنده شده‌اند. آنتونی مارکس، باستان‌شناس دانشگاه متودیست در دالاس تگزاس و یکی از اعضای گروه می‌گوید: کشف ترتیب این وقایع مدت زیادی طول نکشیده است. نظریه این است که آنها آفریقا را 60هزار سال پیش ترک کرده و 50هزار سال پیش در استرالیا ساکن شده‌اند، وی می‌پرسد خدای من، آیا آنها حتی لحظه‌ای از حرکت و عزیمت درنگ نکرده‌اند و آیا طی مسیر در جایی متوقف نشده‌اند؟
شواهد ژنتیک در مورد مسیری که انسان‌ها برای رسیدن به آفریقا از آنجا گذشته‌اند، نامشخص است. اما غارهایی که در منطقه وجود دارند و قدمت آنها به 80هزار و 120هزار سال پیش می‌رسد، حاوی دست ساخته‌های ظاهرا بشری است که تا به حال باقی مانده است، این آثار بیانگر این هستند که مسیر مهاجرت، از جاده شمالی در طول نیل یا صحرای بزرگ عربستان بوده است. احتمالا این جهانگردان اولیه هرگز مسیر خود را در آن‌سوی نیل قرار نداده‌اند اما باستان‌شناسان زیادی حدس زده‌اند که بعدا موجی از انسان‌ها از مسیر مشابهی گذر کرده‌اند.گروه اُرپمان می‌گوید: ابزارهای سنگی که زیر سنگ‌های از هم پاشیده در مکانی به نام جِبِل فایا در امارات متحده عربی امروزی یافت شدند، مسیر دیگری را حدس می‌زنند. بین جبل فایا و دریای‌سرخ، حدود 2هزار کیلومتر بیابان نامساعد قرار گرفته است. اما در حدود 130هزار سال پیش جهان در دوران پایانی عصر یخی بود. ممکن است دریای سرخ آنقدر کم‌عمق شده که می‌توانستند با پای پیاده یا با کلَک از آن عبور کنند و شبه‌جزیره عربستان از یک بیابان خشک به یک جلگه بی‌درخت تبدیل شده است، چیزی مثل آفریقای شرقی.
محققان در جبل فایا، 3 انبار مخفی کشف کردند که بیشتر قسمت‌های آن تخریب شده بود و ابزارهای سنگی کامل نشده‌ای در آن یافتند. قدیمی‌ترین انبار به 125هزار تا 95هزار سال پیش برمی‌گردد و قدمت جدیدترین آن تقریبا به 40هزار سال پیش می‌رسد. قدمت انبار میانی بین این سال‌ها تخمین‌زده می‌شود. مارکس می‌گوید: قدیمی‌ترین مجموعه- که حاوی تقریبا 500 قطعه ابزار است- نشانه‌هایی در مورد سازندگان آن برای ما آشکار می‌سازد. وی می‌گوید: به‌طور مثال، روشی که برای ساختن بسیاری از این ابزار مورد استفاده قرار گرفته است، شامل کندن یک قطعه بزرگ سنگی و تبدیل آن به یک تیغه دو لبه است؛ روشی که تصور می‌شود به‌طور عادی در ساختن ابزارهای موجود در آفریقای شرقی در همان زمان مورد استفاده قرار می‌گرفته است. خود ابزارها- تبرهای دسته‌دار و تیغه‌هایی که لبه آنها مانند برگ بودند و احتمالا آن را به نیزه‌ها وصل می‌کردند- شبیه آنهایی هستند که توسط انسان‌های معاصر اولیه در آفریقای شرقی ساخته می‌شدند که احتمالا توسط بستگان بدوی آنها که در مناطق نزدیک آنها زندگی می‌کردند، ساخته نشده بودند.
مارکس و همکارانش می‌گویند که فقدان تمایز، این حدس را ایجاد می‌کند که جمعیت انسان‌های اولیه که در حدود 125هزار سال پیش از آفریقا آمده‌اند، زمانی که شبه جزیره عربستان دوباره به بیابان تبدیل شده است، از هم جدا و پراکنده شده‌اند. آنها حدس می‌زنند که این گروه از جبل‌فایا به‌عنوان مسیری برای رسیدن به بقیه نواحی آسیا استفاده کرده‌اند. در حدود 75هزار تا 14هزار سال پیش، ساحل ایران به راحتی از نزدیک جبل فایا در عرض خلیج‌فارس، مسیری ایجاد کرده است.
ریچارد کلین، دیرینه‌شناس دانشگاه استنفورد در کالیفرنیا می‌گوید: این موضوع تحریک‌کننده است. ابزارها می‌توانند نشانه مهاجرت اولیه از آفریقا باشند. به‌طور متناوب این ابزارها می‌توانند بیانگر این باشند که در آن زمان شبه‌جزیره عربستان از لحاظ اکولوژیکی ضمیمه‌ای از آفریقا بوده است. طبق اظهارات کریس استرینگر، دیرینه‌شناس موزه تاریخ طبیعی در لندن، اسناد موجود شواهدی را به تئوری مناقشه می‌افزاید که نشان می‌دهد خیلی قبل از اینکه شواهد ژنتیک در انسان‌های معاصر یافت شود، بشر در آسیای جنوبی ساکن شده است. اما جان شی، باستان‌شناس دانشگاه استونی بروک در نیویورک هنوز متقاعد نشده است که انسان‌های معاصر آفریقایی این ابزارها را ساخته‌اند و می‌گوید: یک گروه انسان‌های بدوی در همان زمان در اوراسیا قادر بودند این ابزارها را بسازند.
او می‌گوید: البته می‌توان از حفاری‌های بیشتر به نتایج بهتری رسید. اگر شواهد جبل‌فایا نشانه‌ای از پراکندگی انسان‌ها در آسیا باشد، پس احتمالا شواهد بیشتر این پراکندگی در سواحل ایران و پس کرانه‌های آن یافت می‌شود.
