دوشنبه ۱۰ آبان ۱۳۸۹ - ۱۱:۴۲
۰ نفر

زهرا داوری‌کیا: می‌گویند وقتی خضر نبی آب حیات را پیدا کرد، آن را ریخت توی یک مشک و آویزان کرد به شاخه درخت کاج تا بعداً از آن بنوشد و جاودانه شود؛ اما ناگهان کلاغی از راه رسید و مشک را سوراخ کرد. هم خودش آب خورد، هم مقداری از آن پای درخت ریخت و این‌گونه بود که کلاغ عمرش طولانی شد و کاج، همیشه سبز!

576

ولی واقعاً چرا کاج‌ها همیشه سبز هستند؟

گیاهان برای فتوسنتز و غذاسازی به آب، هوا، کلروفیل و نور خورشید نیازمندند. در فصول پاییز و زمستان که معمولاً زمین سرد و منجمد است، ریشه‌ها آب کمتری را جذب می‌کنند و به همان نسبت هم آب کمتری به برگ‌ها می‌رسد؛ ولی همان مقدار کم هم از سوراخ‌های ریز برگ که اسمشان «روزنه» است، تبخیر می‌شود و عملاً درخت می‌ماند و حوضش! یعنی فتوسنتز تعطیل. کسی هم که بدون غذا نمی‌تواند زنده بماند، پس طبق یک برنامه‌ریزی قبلی، برگ‌ها جانشان را فدای بقای درخت می‌کنند و می‌ریزند.

اما حساب برگ‌های کاج و سرو، که بعداً درباره آن هم حرف می‌زنیم، از بقیه جداست. این درختان که اصطلاحاً به آنها «سوزنی‌برگ» می‌گویند، به خاطر شکل خاص برگ‌هایشان می‌توانند همیشه سبز بمانند.

برگ‌های کاج، باریک و بلند و شبیه سوزن هستند. هر برگ فقط یک رگبرگ دارد و ماده مومی چربی که آن را پوشانده باعث می‌شود تبخیر خیلی کند و کم صورت بگیرد. تصور کنید شما یک لیوان آب دارید. اگر آن را توی یک سینی بریزید زودتر تبخیر می‌شود یا اگر درون یک استوانه عایق‌کاری‌شده خیلی باریک و بلند؟ برگ‌های سوزنی نسبت به برگ‌های پهن، حکم همان استوانه را دارند.

البته برگ‌ها بعد از دو تا سه سال، بازنشسته می‌شوند و جای خودشان را به جوان‌ترهایی می‌دهند که کنار دستشان مشغول کارآموزی بوده‌اند. به همین خاطر شما هیچ وقت کاج را بدون برگ نمی‌بینید.

هر دو تا پنج برگ نازک و صاف، به وسیله غلاف محکمی از پایین به هم چسبیده‌اند و دسته‌ای را تشکیل داده‌اند که آنها را به شاخه وصل می‌کند.

درخت کاج، بومی ایران نیست اما نقوش این درخت در حکاکی‌های تخت‌جمشید نشان می‌دهد سال‌های زیادی‌ است در ایران زندگی می‌کند و به جز آن کاج همسایه شعر معروف «دو کاج» که خیلی بی‌تربیت و خودخواه بود، خدا را شکر مورد دیگری از ناسازگاری راجع به این گیاه محترم گزارش نشده است.

کاج معمولاً در همه جای ایران به جز نواحی محدودی از حاشیه خلیج فارس دیده می‌شود.

کد خبر 119648
منبع: همشهری آنلاین

برچسب‌ها

پر بیننده‌ترین اخبار محیط زیست

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز