شهروندان گرگانی هر قرص نان بربری را تا اواسط شهریور 50 تومان می‌خریدند، اما حالا همان نان را 100 تومان می‌خرند. بسیاری از آنان این روزها به نان گران‌شده نگاه می‌کنند که نه اندازه‌اش بزرگ‌تر شده و نه کیفیت پختش بالاتر رفته و از خود می‌پرسند پس چرا قیمت آن صد درصد افزایش پیدا کرده است؟ در آق‌قلا و گنبد نیز نان بربری مانند گرگان گران شده است. گرانی نان در استان گلستان سراسری است، با این حال، هنوز هم صف در مقابل نانوایی‌های این شهرها شلوغ است چون مردم از هر چه بتوانند صرف‌نظر کنند، چاره‌ای جز خرید نان ندارند. برخی نزدیک شدن به زمان اجرای قانون هدفمند شدن یارانه‌ها را دلیل گرانی نان می‌دانند، اما سید نجیب حسینی، نماینده مینودشت در استان گلستان می‌گوید: «گرانی قیمت نان به هر دلیلی در آستانه اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها و پیش از واریز نقدی یارانه‌ها، تخلف محسوب می‌شود.»
علی توماج، کارمند گرگانی می‌گوید: «ما در منزل روزانه 5 تا 7 نان بربری می‌خوریم. تقریبا بیشتر گرگانی‌ها همین قدر مصرف می‌کنند. حالا باید 2 برابر قیمتی که قبلا برای نان می‌پرداختیم، خرج کنیم. با این وجود نان‌ها بیشتر از یک روز نمی‌ماند و خیلی زود سفت می‌شود. یک پنجم نان هم از بین می‌رود و قابل خوردن نیست.»
گلستان نخستین و آخرین استانی نیست که در آن نان گران می‌شود. از شهریور سال گذشته تا‌کنون، نان در بسیاری از استان‌های کشور گران شده است. در مرداد امسال، در ارومیه و سمنان این اتفاق افتاد. اسفند سال گذشته در شیراز نان 50 درصد گران شد.
آذر سال گذشته در کرمانشاه، مهر ماه در یزد و اردبیل و شهریور در مشهد نان دست‌کم 25 درصد گران شد. علاوه بر این در کرمان و تبریز نیز تلاش‌هایی برای گران شدن نان انجام شد، اما به نتیجه نرسید. در برخی شهرهای کوچک‌تر از جمله شوشتر، فریدونکنار، رودسر و گلپایگان نیز مردم طعم نان گران را می‌چشند.
معمولا گران شدن نان را به افزایش قیمت آرد مربوط می‌کنند، اما حقیقت این است که قیمت آرد تنها 5 تا 7درصد هزینه‌های یک نانوایی را شامل می‌شود. مخارج دیگری همچون دستمزد کارگر، مالیات، هزینه آب و برق و مخارج تعمیر وسایل نانوایی، هزینه‌های اصلی نانوایی‌ها را تشکیل می‌دهد. برای نمونه، حدود 75 درصد قیمت تمام شده نان به دستمزد کارگران مربوط است.
بنابراین گران شدن قیمت آرد تاثیر چندانی در افزایش قیمت نان ندارد و این تورم سالانه مخارج دیگر است که نان را گران می‌کند.
تا پیش از سال 88 مسئولیت تعیین قیمت نان بر عهده وزارت بازرگانی بود، اما براساس تغییراتی که از اول سال 88 در کنترل بازار نان ایجاد شد، اختیار تعیین قیمت از وزارت بازرگانی ستانده و به استانداری‌ها سپرده شد. اکنون وزارت بازرگانی تنها مسئول تهیه و توزیع آرد یارانه‌ای در نانوایی‌های سنتی است.
حمید علیخانی، معاون وزیر بازرگانی و مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی ایران می‌گوید: « در زمینه مدیریت تولید و عرضه نان تنها موردی که در اختیار وزارت بازرگانی باقی‌مانده، توزیع آرد در نانوایی‌های سنتی است که به قیمت هر کیلو 75 یا 450 ریال صورت می‌گیرد و در چند سال اخیر تغییر نکرده است.»
نانوایی‌های ایران براساس نوع آردی که در اختیارشان قرار می‌گیرد، به 2 دسته آزادپز و دولتی‌پز تقسیم می‌شوند. نانوایی‌های دولتی‌پز آرد را به کیلویی 75 یا 450 ریال از وزارت بازرگانی تحویل می‌گیرند، اما آردی که در اختیار نانوایی‌های آزاد قرار می‌گیرد کیلویی 400تا 450 تومان محاسبه می‌شود. در 2 سال اخیر سیاست کلی وزارت بازرگانی سوق دادن نانوایی‌های سنتی به پخت نان با آرد آزاد، نیز افزایش تولید نان صنعتی بوده که هدف از اعمال این سیاست کاهش مصرف نان و بالا بردن کیفت پخت اعلام شده است.
نانوایی‌های دولتی‌پز به این دلیل که آرد یارانه‌ای مصرف می‌کنند، کمتر از نانوایی‌های آزادپز به بالابردن کیفیت پخت نان اهمیت می‌دهند. براساس آمار وزارت بازرگانی حدود 30 درصد نان تولید شده در کشور، به ضایعات تبدیل می‌شود. به گفته مسئولان، بالا بودن قیمت نان تهیه شده از آرد آزاد شهروندان را ترغیب می‌کند از دورریزشان بکاهند، نیز نانوایی‌ها را وادار می‌کند برای فروش بیشتر و حفظ مشتری، کیفیت پخت را افزایش دهند.
یدالله نظری‌نژاد، رئیس اتحادیه نانوایان گرگان افزایش قیمت بربری را ناشی از تغییر نوع آرد مصرفی می‌داند و خاطرنشان می‌کند که این تغییر به دلیل نزدیک شدن به زمان اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها اعمال شده است. او در گفت‌وگو با «همشهری» تاکید می‌کند که قیمت نان در گلستان 2 برابر نشده است. قیمت نان را استانداری گلستان با نظرخواهی از اداره جهاد کشاورزی، اداره بازرگانی و اتحادیه نانوایان، تعیین می‌کند.
به گفته نظری‌نژاد، نانوایان گلستانی از استانداری خواسته‌اند که با نزدیک شدن به زمان اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌ها، به جای آرد یارانه‌ای 75ریالی، آرد یارانه‌ای 450 ریالی تحویل بگیرند تا قیمت نان دولتی‌پز به نرخ پخت با آرد آزاد نزدیک‌تر شود. نظری‌نژاد می‌گوید: «نان بربری با آرد یارانه‌ای 450ریالی از سال گذشته 75 تومان بود.
امسال بنا به خواست نانوایی‌های بربری بنا شد همانند نانوایی‌های لواشی، آرد 450 ریالی تحویل گرفته شود. در حقیقت، قیمت از 75 تومان به 100تومان تبدیل شده است یعنی اگر افزایش وزن را هم در نظر بگیریم، 25درصد افزایش قیمت داشته‌ایم.»
به گفته رئیس اتحادیه نانوایان گرگان، استانداری‌ها براساس نرخ هزینه‌های دخیل در پخت نان، قیمت تمام‌شده نان را محاسبه می‌کنند. سپس به آن 15 تا 25 درصد سود نانوایی را نیز می‌افزایند و به‌عنوان نرخ فروش نان اعلام می‌کنند.
