این ذرات معمولا مختص مناطقی است که دارای رسوبات ریزدانه و بافت ریزدانه خاک هستند. ردپای چنین ذراتی را می‌توان در خشک رودها، تالاب‌هایی که خشک شده‌اند و دریاچه‌ها جست‌وجو کرد. در این ارتباط آنچه در حوزه داخلی مطرح می‌شود ذراتی است که تحت عنوان فرسایش بادی ایجاد می‌شوند. به عبارت دیگر گردوغبار ناشی از فرسایش بادی، ذراتی ماسه‌ای با قطر بیش از 2میکرون هستند که معمولا از ارتفاعات و ناهمواری‌های ماسه‌ای ناشی می‌شوند. بنابراین منشأ فرسایش بادی و نوع حرکت‌های ماسه با ریزگردها کاملا متفاوت است.
ذرات با منشأ تپه‌های ماسه‌ای ناشی از فرسایش بادی، معمولا به‌صورت جهنده و خزنده در سطح و طول حرکت می‌کنند. اثرات این فرسایش را در مناطق کویری و بیابانی در خوزستان، یزد، کاشان، خراسان و به‌طور کلی در مناطق مرکزی و شرق و جنوب کشور به‌صورت تپه‌های ماسه‌ای کوچک در پشت اماکن و ابنیه‌های مختلف می‌توان دید.
مقدسی درباره تفاوت ریزگردها با گردوغبار ناشی از فرسایش بادی افزود: ریزگردها در مناطق شبه جزیره عربستان در مرز عراق و سوریه به لحاظ اختلاف‌فشاری که در هوا ایجاد می‌شود به‌دلیل قطر کم به‌صورت صعودی و تنوره‌ای به سمت بالا حرکت می‌کنند و بعد از ارتفاع گرفتن بسته به جهت باد به سمت غرب، اما عمدتا به سمت شرق، خلیج‌فارس، زاگرس، استان‌های جنوبی و جنوب غربی حرکت می‌کنند و بدین ترتیب بخش قابل توجهی از کشور ما را فرا می‌گیرند.
وی تصریح کرد: نکته‌ای که نباید از نظر دورداشت اینکه برخی عرصه‌های کشور مانند دریاچه ارومیه و تالاب‌های هامون، بختگان و مهارلو به‌شدت مستعد تولید ریزگرد هستند و به‌تدریج و درآینده این مناطق تبدیل به کانون‌های ریزگرد می‌شوند. اما آنچه در جنوب و جنوب غرب کشور شایع است به‌طور غالب منشأ خارجی دارد. تصاویر ماهواره‌ای هم به‌خوبی سرچشمه این ریزگردها را نشان می‌دهد.
راهکارها
به اعتقاد مقدسی، در برنامه‌ریزی کوتاه مدت باید سازمان هواشناسی با پیش‌آگاهی زمینه لازم را برای آمادگی مردم در رویارویی با این پدیده فراهم سازد. در مورد اقدامات میان‌مدت و بلندمدت هم کار باید در منطقه منشأ شروع بشود.
وی می‌افزاید: در مقیاس کوچک منشأ ریزگردها شناسایی شده است اما شناسایی همراه با جزئیات نیاز به معاینه محلی و بررسی میدانی دارد. کانون‌هایی که در عراق در مجاورت مرز ایران و در مرز عراق و سوریه و ایران واقع شده‌اند گرچه روی تصاویر ماهواره‌ای کاملا مشخص هستند اما ضروری است که این کانون‌ها در محل بررسی شوند تا مشخص شود آیا ریزدگردها از روی اراضی رها شده کشاورزی برمی‌خیزند یا منشأ تالابی دارند یا مراتع تخریب‌شده منشأ آنهاست. این بررسی‌ها امکان مهار ریزگرد در منشأ را فراهم می‌سازد.
مقدسی در پایان تصریح می‌کند: فضای سبز گرچه بر گردوغباری که در ارتفاع حرکت می‌کند تأثیری ندارد، اما هرهکتار فضای سبز می‌تواند با جذب سالانه 2 تن گرد وغبار نقشی کارساز در کنترل گردوغبار محلی ایفا کند؛ بنابراین، هر چه سطح پوشش فضای سبز گسترده‌تر باشد آسیب‌پذیری مردم منطقه هم کاهش می‌یابد. از همین رو، سازمان جنگل‌ها و مراتع ایجاد فضای سبز و توسعه جنگل در کانون‌های فرسایش بادی را در دستور کار دارد.
