یک نفر گلویش درد می‌گیرد و نمی‌تواند غذایش را درست ببلعد، بعداً معلوم می‌شود یک غده راه گلویش را بسته. یک نفر هر چند وقت یک بار گلویش به خارش و سرفه‌های خشک می‌افتد. یک نفر بعد از خواب گلویش می‌سوزد. یک نفر...
یک گلو داریم و هزار جور ناراحتی و مشکل. می‌شود همه اینها را با شربت سینه و خلط‌آور درمان کرد؟ همه اینها با غرغره کردن آب نمک خوب می‌شود؟ یا همه‌شان تزریق پنی‌سیلین می‌خواهد؟ بگذارید یک بار، خیلی سریع، با دردهای گلوهایمان آشنا شویم.
***
عفونت‌های گلوگیر
ویروس‌های مختلف با هوایی که نفس می‌کشیم، از دالان گلوی ما می‌روند و می‌آیند و گاه هوس می‌کنند که در حفره‌ها و طاقچه‌های آن، اقامت کنند. عطسه، آب‌ریزش بینی و دردهای عضلانی، ازعلایم مهم شایعترین این ویروس‌ها، یعنی ویروس‌های عامل سرماخوردگی است. تا بدن بخواهد به خودش بجنبد و علیه این مهمانان ناخوانده پادتن بسازد، یک هفته‌ای طول کشیده است.
البته یک ویروس هست که راه‌های بیشتر و عجیب‌تری برای بیمارکردن ما و گلویمان بلد است؛ راه‌هایی مثل نفوذ در لوزه‌ها و غده‌های لنفاوی اطراف حلق و گلو و ساختن یک غشا یا پرده روی آن.
این ویروس، مونو نوکلئوز نام دارد و آنقدر می‌تواند در حلق سد معبر کند که نفس کشیدن برای بیمار مبتلا سخت می‌شود و فقط می‌تواند مایعات را، آن هم جرعه جرعه، بنوشد. طول دوره رفع زحمت ویروس مونو نوکلئوز می‌تواند به 6 هفته هم برسد و در این مدت ممکن است سری به کبد و مغز استخوان هم بزند و باعث زردی و کم‌خونی بشود.
از ویروس‌ها که بگذریم، باکتری‌ها هم سهم خودشان را در آزار و اذیت گلوی ما به عهده دارند؛ باکتری‌هایی که جز با آنتی‌بیوتیک، خلاصی از دستشان امکان ندارد. سردسته این باکتری‌ها، نوعی استرپتوکوک است.
پادتن‌هایی که بدن ما در مقابله با این باکتری می‌سازد، بعضی سلول‌های بدن خود ما را هم اشتباهاً هدف قرار می‌دهد و باعث تخریب آنها می‌شود: مثل سلول‌های قلبی، عصبی و کلیوی، که آن وقت عوارض عجیب و غریب آن یقه بیمار درمان نشده را می‌گیرد.
از دل برآید و بر گلو نشیند
کار معده، یعنی همان هضم غذا، با اسید راه می‌افتد. بافت خود معده لایه‌هایی دارد که در برابر این اسید مقاومش می‌کند، اما مری و حلق چنین لایه‌هایی ندارند و به این اسید سوزاننده و مخرب، حساس. پس کافی است دریچه بین مری و معده درست کار نکند، تا این اسید موقع دراز کشیدن بر اثر نیروی جاذبه، برگردد، از مری بالا بیاید و به گلو برسد، آن وقت حس ترشی و سوزش گلو لذت خواب را بر شما حرام خواهد کرد.
چاره‌اش این است که سیگار و مواد محرک مثل ادویه و نوشابه گازدار را کنار بگذارید، بلافاصله بعد از غذا دراز نکشید و با مشورت پزشک از داروهای ضد اسید استفاده کنید.
هوا بس ناجوانمردانه سرد است
صبح زمستان، سوز خشک سرما در اول صبح و شمایی که اول وقت از خانه بیرون زده‌اید تا خود را سر کارتان برسانید. سر کار هم بخاری گازی نصب شده که هوای گرم اما خشکی تحویلتان می‌دهد. گلویتان خشک می‌شود، می‌خارد، ناراحت است و سرفه‌های خشک و پرصدایی تولید می‌کند که سوزش و خارش گلو را بدتر و بدتر می‌کند.
چاره‌اش خیلی ساده است: بالا بردن رطوبت محیط. آنهایی هم که راه بینی‌شان با پولیپ یا انحراف تیغه میانی آن بسته شده و نمی‌توانند از این راه شناخته شده نفس بکشند و مجبورند به جای بینی، از راه دهان تنفس کنند، باز بیشتر دچار ناراحتی گلو در هوای سرد و خشک می‌شوند.
برای اینها هم راه‌حل مشخصی وجود دارد و آن رفع مشکل بینی است. آلودگی هوا، سیگار، مواد شیمیایی و صنعتی هم می‌تواند همین وضع را به وجود آورد. چنین گلو دردهایی نیازی به شربت‌های سینه معمولی ندارند و با آنها هم درمان نمی‌شوند.
گره‌های گلو
غده‌ها یا تومورها، هر جای بدن ممکن است سر در بیاورند. گلو، زبان و حنجره هم تافته جدا بافته نیستند. اغلب میزبانان چنین تومورهایی، سیگاری‌ها هستند. گلودردهایی که با مشکل بلع و دردهایی که به گوش تیر می‌کشند، ممکن است نشانه‌ای از این تومورهای مزاحم باشند.
تومورهایی که آرام آرام و مرموزانه رشد می‌کنند و همین رشد تدریجی آنهاست که ممکن است باعث شود دیرتر از موقعی که باید، به فکرشان بیفتیم یا اصلاً وجودشان را حس کنیم. صدایی که خش برداشته، غده لنفاوی بزرگ شده و کاهش وزن بی‌توجیه یا خلط خون‌دار شده، گاهی همراه چنین تومورهایی است.
حساسیت دارید؟
بعضی افراد به بعضی مواد خاص حساسیت دارند. از گروه گیاهان گرفته تا کرک و پر و پشم و موی جانوران مختلف و همین‌طور حشرات یا حتی گرد و غبار. در این افراد خارش و ناراحتی گلو بعد از مواجهه با آن عامل خاص حساسیت‌زا خودش را نشان می‌دهد و با عطسه، آب‌ریزش از بینی و قرمزی و سوزش چشم همراه می‌شود.
بعضی داروهای بدون نسخه می‌توانند این علائم را کمی برایتان تخفیف بدهند، اما فعلاً بهترین و مؤثرترین چاره این مشکل، دوری‌کردن از آن عامل حساسیت‌زاست.
کی وقت دکتر بگیریم؟
یک گلو درد بی‌امان، یا گلودردی که بیشتر از 5 تا 7 روز طول بکشد، نشان می‌دهد که شاید ناشی از مشکلی غیر از سرماخوردگی و آنفلوآنزاست؛ به خصوص اگر با یک عامل خارجی خاص حساسیت‌زا مرتبط نباشد.
در این حالت مراجعه به پزشک ضرورت پیدا می‌کند. البته ممکن است خیلی زودتر از اینها به پزشک مراجعه کرده باشید، اما به هر حال علائم زیر یادتان باشد که وقتی با آنها برخورد کردید، حتماً برای بررسی و معاینات بیشتر پیش دکتر بروید:
- وقتی گلو درد شدید یا خیلی طول کشیده دارید.
- وقتی تنفستان سخت شده.
- وقتی در بلع یا باز کردن دهان مشکل دارید.
- درد مفاصل یا درد گوش
- دانه‌های پوستی
- وقتی تب بالای 39 درجه دارید
- وقتی خلط خونی یا چرکی پیدا کرده‌اید
- اگر گلودردهایی دارید که هر چند وقت یک بار مهمانتان می‌شود.
- وقتی غده‌های لنفاوی متورم در گردن و فکتان پیدا شده است.
- خشونت صدایی دارید که بیشتر از دو هفته طول کشیده است.
درمان در خانه
مسلماً آنتی‌بیوتیک را خودتان نمی‌توانید برای خودتان تجویز کنید، پس اگر توی آینه نگاه می‌کنید و چرک یا دانه‌های قرمز رنگی روی لوزه‌ها یا حلقتان می‌بینید و به این ترتیب شک می‌کنید که عفونت باکتری‌های گلو به سراغتان آمده، پیش پزشک خواهید رفت و او احتمالاً برایتان آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند.
آموکسی سیلین، اریترومایسین، پنی‌سیلین یا انواع دیگر، مهم این است که شما دوره درمان را، با دیدن اولین نشانه‌های رفع گلودرد، رها نکنید، چون ممکن است ریشه عفونت را نخشکانیده باشید.اما از داروخانه خانگی شما چه درمان‌هایی می‌تواند بیرون بیاید؟ راه‌های زیر برای بیشتر گلودردها مفید است:
1 - بیشتر مایعات مصرف کنید، هم در رفع عفونت‌ها مؤثر است، هم خشکی گلو و آلرژی را بهتر می‌کند.
2 - چای نیم‌گرم را با عسل مخلوط کنید، گلوی تحریک شده و حساس را آرام می‌کند.
3 - در اتاقتان یک بخور، یا مرطوب کننده بگذارید.
4 - آب نمک به گلویتان برسانید. در گلودردهای عفونی، بخصوص ویروسی‌‌ها، بسیار کمک‌کننده است. نصف قاشق چایخوری نمک را در یک فنجان آب حل کنید و در دهان و حلقتان غرغره کنید. یک مسکن موضعی طبیعی را مصرف کرده‌اید.
5 - داروی ضددرد بخورید، مسکن‌های بدون نیاز به نسخه، مثل استامینوفن ساده، در برطرف کردن درد گلودردهای عفونی مؤثرند.
