عوامل بسیاری در جوامع جدید به اضطراب دامن می‌زنند که سرعت و شتاب تغییر و تحولات در عرصه‌های گوناگون حیات اجتماعی در رأس همه آنهاست. تغییرات سریع از یک سو امکان هضم و جذب تحولات را از آدمی سلب می‌کند و از سوی دیگر قدرت انطباق و سازگاری را به حداقل می‌رساند.
در چنین شرایط نامتعین و متغیری قواعد و هنجارهای زندگی خصوصی و اجتماعی به هم می‌ریزد. قواعد و معیارهای پیشین دیگر برای زندگی کفایت نمی‌کند. افراد در زندگی خصوصی خود نمی‌دانند با همسر و فرزندان چگونه رفتار کنند؛ چرا که تغییر ارزشها، نگرش‌ها و نقش‌ها و انتظارات همه مناسبات قبلی را دستخوش دگرگونی کرده است.
فرد نمی‌داند به فرزندش چقدر آزادی بدهد و یا تا کجا او را کنترل کند؟ نمی‌داند تقسیم کار قبلی بین اعضای خانواده چقدر پذیرفته می‌شود و یا چقدر قابل اجراست ؟ اصرار بر قواعد گذشته نیز ممکن است به گسست و از هم تلاشی خانواده بینجامد.
در زندگی اجتماعی وضع به مراتب بدتر است، قواعد موفقیت در زندگی شغلی و تحصیلی و نیز رفتار و مناسبات با همکاران، همسایه‌ها و سایر شهروندان دچار تغییر شده است. فرد مطمئن نیست چه رفتاری باید از خود بروز دهد تا در زندگی اجتماعی پذیرفته شود.
انتظارات و توقعات از فرد مبهم است و او معیارهای رفتار درست و غلط، خوشایند و ناخوشایند، مطلوب و نامطلوب را از دست داده است.همچنان که نمی‌داند آدم خوب کیست، متظاهر و متقلب کدام است، دلسوز و خدمتگذار مردم کیست، فرصت‌طلب و قدرت‌طلب کدام است؟
در واقع به‌هم‌ریختگی قواعد و هنجارهای زندگی افراد را با نوعی بلاتکلیفی و بی‌هنجاری روبرو کرده است، پیش‌بینی‌ناپذیری رفتارها و انتظارات به‌طور مداوم افراد را با استرس و اضطراب مواجه می‌کند و فقدان معیارهای همگانی و قابل قبول در هنگامه اتخاذ تصمیم تنشی مضاعف بر افراد تحمیل می‌کند.
از منظری دیگر می‌توان گفت هر نوع عمل و رفتار اجتماعی با نوعی خطرپذیری و ریسک همراه است و گویی انسانها بدون آن‌که شناخت دقیقی از میدان عمل اجتماعی و نیز چشم‌انداز و آینده رفتار خود داشته باشند، مجبور به اتحاذ تصمیم هستند که به تبع موجی از نگرانی را در مورد نتایج و پیامدهای رفتار آنها در پی خواهد داشت.
چنانچه این وضعیت کلی را در کنار بی‌برنامگی، تصمیمات شتابزده و حرکات موجی قرار دهیم،که قدرت تأمل و تدبیر عقلانی و درازمدت را از افراد سلب می‌کند، به نوعی لحظه‌باوری و «آن را غنیمت‌‌دان» خواهیم رسید.
زندگی در لحظه و اکنون بدون هر نوع طرح و برنامه بلندمدت و چشم‌انداز روشن از آینده پیامدی پراضطراب و راهی برای فرار و رهایی از آن است.
