قدمت برخی از این ورزش‌ها در کشورمان به 2500 سال پیش باز می‌گردد. طبق تحقیقات صورت گرفته، در هر استان حدود 100 بازی یا ورزش محلی و بومی وجود دارد که شماری از آنها با ورزشهای سایر استانها تشابهات زیادی داشته و در واقع از یک ریشه هستند. گفته می‌شود دلیل اصلی این امر، کوچ قبایل از نقاط مختلف به اقصی نقاط کشور بوده و در توصیف مثال عنوان شده، کوچ ایل کلهر که حدود 700 سال پیش از منطقه گیلانغرب کنونی به شمال استان خراسان صورت گرفت ذکر می‌شود که با خود سنن، آداب و بازی‌های خاصی را منتقل کردند.
اما بحث مدیریت، احیا و حمایت از ورزشهای بومی و محلی، موضوعی است که ما را سراغ فدراسیون ورزش روستایی و عشایری فرستاد. این فدراسیون که از سال 1384 رسما تاسیس شده است، به تعبیری متولی پشتیبانی از ورزش‌ها و بازی‌های بومی و محلی محسوب می‌شود.
محمدرسول کلهر دبیر فدراسیون ورزش روستایی و عشایری به همین بهانه چند روز پیش میزبان ما بود تا در مورد تاریخچه و برخی نکات کلی این مبحث یاریمان دهد:
- خاستگاه ورزشهای بومی و محلی چیست و دید فدراسیون ورزش روستایی و عشایری به این بخش از تحرکات جسمانی چیست؟
ورزشهای بومی و محلی در بطن جامعه ریشه دارد و بر اساس علایق، سلایق و امکانات مردم هر منطقه در ادوار گوناگون شکل گرفته و رواج پیدا کرده است. در واقع بخشی از میراث فرهنگی ما در طول تاریخ محسوب می‌شود که سینه به سینه انتقال یافته و البته جزئیات آنها هیچ جا به‌طور کامل مکتوب نشده است.
به علت هجوم فرهنگ‌های بیگانه و جابجایی اقوام و ایل‌ها که ناخواسته و به دستور سلاطین و امرا صورت می‌گرفته، فرهنگ‌های مناطق مختلف در شهرستان‌ها و روستاها رواج پیدا کرد. جالب است بدانید ما امروز حداقل 26 نوع کشتی در ایران شناسایی کرده‌ایم که هم‌اکنون هم برگزار می‌شود و خیلی از آنها در جزئیات یا شکل و شمایل ظاهری ورزشکاران تفاوت دارد.
اما دید فدراسیون ورزش روستایی و عشایری، قطعا از منظر حمایتی و مدیریتی است تا هویت این نوع ورزش‌ها کماکان حفظ شود. ناگفته پیداست که چه ما از ورزشهای بومی و محلی حمایت کنیم و یا نکنیم، این نوع تحرکات و گرد هم آمدن‌ها در روستاها و مناطق عشایرنشین تداوم خواهد داشت چرا که ریشه فرهنگی داشته و نزد مردم از ارج و قرب خاصی برخوردار است.
به تعبیر دیگر وظیفه ما کمک به حفظ چنین میراثی است و هدفمان رونق بخشیدن هرچه بیشتر به برگزاری بازی‌های پرطرفدار بومی و محلی است.
- جالب اینجاست که گفته می‌شود خیلی از این ورزش‌ها، پایه و اساس شکل‌گیری رشته‌های کلاسیک امروزی بوده است؟
دقیقا؛ مثلا همین رشته کشتی لوچو که مخفف لب چوب است، زیربنای کشتی آزاد بوده و بسیاری از قهرمانان نامدار دیروز و امروز کشتی جهان از جمله امامعلی حبیبی، رضا یزدانی و ... لوچوکار بوده‌اند. در پایان مسابقات لوچو به قهرمانان جوایزی از قبیل گوسفند، پشتی، قالیچه، زیرانداز، صنایع دستی و پول اهدا می‌شود. یک گوسفند یا قوچ هم پای چوب بسته می‌شود که به قهرمان قهرمانان تعلق می‌گیرد.
یعنی با قضاوت پیشکسوتان و ریش‌سفیدان این رشته، قهرمانان هر منطقه مشخص شده و سپس با یکدیگر مبارزه می‌کنند. نفر برتر این مسابقات، پهلوان آن ناحیه محسوب شده و جایزه اصلی را دریافت می‌کند.
همشهری استانها
