هویت شهری
-
لالهزار، باغ خاطرهها
تهران را میتوان شهر باغها نامید؛ گر چه این شاخصه امروزه وجود ندارد اما در منابع متعدد آمده است که تهران روزگاری به این صفت شناخته می شد.
-
آجیل ویژه طهرونیها برای روزهای پایانی ماه رمضان
تهرانیها تنها در مراسم عید نوروز نبود که آجیل سر سفره میگذاشتند؛ آنها رسم داشتند در روزهای پایانی ماه مبارک رمضان نیز آجیل بخورند و نام این آجیل متفاوت را هم آجیل مراد گذاشته بودند. در ادامه به جزئیات رسم پیراهن مراد و آجیل مراد که میان اهالی تهران قدیم در مباه مبارک رمضان رایج بود پرداختهایم.
-
رئیس تراموای بلژیکی طهران انگلیسی بود!
واگنهای اسبی یا تراموا شهری تهران به عنوان نخستین سیستم حمل و نقل عمومی تهران در ۲۹ آبان ۱۲۶۸ ه. ش (۱۳۰۷ه. ق) با حضور ناصرالدین شاه در تهران افتتاح شد. این واگنها به وسیله دو یا چهار اسب روی ریل حرکت میکرد.
-
ترنابازی شبانه تا سحر | بازی متفاوت تهرانیها در شبهای ماه رمضان
اکنون «ترنابازی» برای تهرانیها نامی غریب و یک بازی ناشناخته است. اما چند دهه پیش و روزگاری که قهوهخانههای تهران قدیم رونق داشت، ترنا بازی یکی از محبوبترین بازیهای مردم تهران به شمار میرفت. در ادامه به ویژگیهای این بازی متفاوت که تهرانیها در شبهای ماه رمضان انجام میدادند پرداختهایم.
-
رسم کیسهدوزی زنان تهرانی در ماه رمضان | زنان برای تهیه افطار و سحر جایزه میگرفتند
نقش زنان در برپایی آیین ماه رمضان در تهران قدیم بسیار پررنگ بود. آدابی که مختص به زنان بوده و آنها با شروع ماه مبارک رمضان خود را به انجام آنها موظف میکردند.
-
چرا نام این محله کامرانیه است؟ | رد پای پسر ناصرالدین شاه در کامرانیه
روزگاری نه چندان دور، کامرانیه آبادی کوچکی بود چسبیده به آبادی کهن حصاربوعلی؛ محلهای سرسبز با باغهای انبوه که روزگاری میزبان پسر ناصرالدینشاه و رجال آن روزگار بود. داستان خواندنی نامگذاری این محله و ارتباط آن با پسر ناصرالدینشاه قاجار را در ادامه بخوانید.
-
سلطان غذاهای قاجار در تهران قدیم چه بود؟ | این غذا چگونه پخته میشد؟
خوردن غذا درجشن ها وعیدها از مهمترین تفریحات تهرانیها بود. برای همین برای هر جشنی غذای خاصی میپختند. در این میان غذاهای نوروزی بسیار پرطرفدار بود و بهروشهای مختلف طبخ میشد.
-
مراسم ویژه رمضان در تهران قدیم | اجرای تعزیه به مناسبت شهادت حضرت علی(ع) و تولد امام حسن(ع)
اجرای نمایش تعزیه یکی از برنامههای رایج اهالی تهران قدیم در ماه مبارک رمضان بود که البته به نسبت ماه محرم و صفر عمومیت کمتری داشت و اجرایش مقطعی بود. اما به دلیل ارادت کامران میرزا به امام حسن مجتبی(ع) مراسم نمایش تعزیه در تکیهآقا حصاربوعلی در ماه مبارک رمضان در دوره ناصری اجرا میشد.
-
شیخ جعفر شوشتری و باشکوهترین مجالس ماه رمضان در تهران | ناصرالدینشاه با لباس مبدل به مجلس شیخ میرفت
مجالس ماه رمضان شیخ جعفر شوشتری از باشکوهترین مجالس روضهخوانی و سخنوری در تهران عهد قاجار محسوب میشود. مردی که مجالسش آنقدر شلوغ میشد که میگویند ناصرالدینشاه با لباس مبدل در آن شرکت میکرد.
-
دستکاری ترازوهای بازار | روایتی از راه و روش کاسبی بازاریان در ماه رمضان
مغازهداران و کاسبان بازار تهران در ایام ماه رمضان بیشتر مراقب بودند که حقالناس و حقالله برگردنشان نیفتد و برای اینکه مو لای درزش نرود، راه و روشی را در روزهای پایانی ماه شوال انجام می دادند.
-
عاشق بدشگون ونکیها و قصه باغچهبیدی
یکی از درخت های معروف پر آوازه تهرانی که در ادبیات و اشعار به ویژه شعرهای عاشقانه که از آن زیاد یاد می شود، درخت بید از نوع مجنون آن است. درخت بیدی که برای ونکی ها چندان خوشیمن نبود قصه جالبی دارد که خواندن خالی از لطف نیست.
-
کسادی بازار نان خراسانی و بربری | رونق کماج طرشتی در رمضان تهران قدیم
گندم قوت لایموت ساکنان تهران قدیم بود و فقط در نانواییها نان سنگک و تافتون پخته میشد. در ماه مبارک رمضان تقاضا و مصرف بیشتر از هر زمان دیگر بود.
-
رمضان در سفرنامههای جهانگردان اروپایی
یکی از مهمترین ماههای عبادت و راز و نیاز با خدا در میان مسلمانان، بهویژه ایرانیان، ماه مبارک رمضان است. ماهی که مسلمان تا ساعت ها دست از خوردن و آشامیدن با میل اراده شان می کشند. این ماجرا مورد توجه جهانگردانی قرارگرفته که در این ایام به ایران سفر می کردند و روایت های جالبی داشتند.
-
ماماشملی؛ سرآشپز سمنوپزون نوروزی | کاسه اول، سهم سادات محله | آشتیکنان همسایهها کنار دیگ سمنو
«ماماشملی» تنها فردی بود که در دوران قاجار از نخستین مراحل آمادهسازی تا طبخ سمنو حضور داشت و ذکر میگفت و بر مراحل پخت نظارت میکرد و سایر افراد با رخصت او پای دیگ میآمدند.
-
افطار و سحر تهرونیهای قدیم چه بود؟ |حکایت توپ افطار قزاقخانه و آبجوجه ضعفا
ماه رمضان در تهران از دیرباز تاکنون با حال و هوای متفاوتی همراه بوده است و نهتنها فضای زندگی شهری، بلکه سبک زندگی مردم تهران را نیز دستخوش تغییر میکرد.
-
کدام مشاغل طهران در رمضان تعطیل میشد؟ | رونق برخی کسب و کارها در شب
مشاغل در ماه مبارک رمضان در تهران قدیم دو دسته میشدند. مشاغلی که رونق میگرفتند و مشاغلی که تا آخر این ماه تعطیل بودند. حتی ساعت فعالیت کاسبان هم در این ماه تغییر میکرد و برخلاف امروز، مغازهداران روز استراحت و شب کار میکردند.
-
رمزگشایی از چنار سر مقبره | چرا به این میدان گلندوئک میگویند؟
اکنون دیگر خبری از روستای زیبای گلندوئک نیست، اما نامش روی یکی از میدانهای بزرگ لواسان نقش بسته. موسفیدان لواسان وقتی از میدان گلندوئک میگذرند، یاد آن روستای باصفا میافتند؛ یاد چنار سر مقبره و البته نام متفاوت روستای گلندوئک که کمتر کسی از دلیل این نامگذاری باخبر است.
-
جشن پیوندها | شباهتهای مراسم نوروز و ماه رمضان از نگاه جهانگردان خارجی
نوروز جشن بهاری همه اقوام ایرانی و آیین پیونددهنده انسان به طبیعت است که با خود، نشاط اجتماعی به همراه میآورد.
-
استقبال از ماه رمضان با موسیقی | غمزده به مهمانی نمیرفتند
ساکنان قدیم تهران با موسیقی به استقبال ماه رمضان میرفتند. آنها خوشذوق بودند و برای استقبال از رمضان و نیز پیشواز افطار و سحر، موسیقی رمضانی داشتند.
-
رویت هلال ماه رمضان در طهران چگونه بود؟
در تهران قدیم، روزگاری که خبری از تکنولوژی و دوربینهای پیشرفته نبود، استهلال یا همان رویت هلال ماه شرایط خاص خود را داشت. تهرانیها هم به هنگام رویت هلال ماه رمضان آداب و رسوم متفاوتی داشتند؛ از جمله اینکه با آب و آینه به پشت بام خانهها میرفتند.
-
شب عید و بی پولی تهرانی ها به روایت جهانگردان
تعریف نوروز از زبان سیاحان و جهانگردانی که در عصر ناصری و قاجار یا قبل تر از آن به تهران سفرکردهاند، شنیدنی و خواندنی است. از تمجید و شگفت زدگی درباره نقاره زنی در میدانهای اصلی تا تخمه مرغ رنگی و خرید رخت نو.
-
زورخانهگردی؛ رسم پهلوانان تهرانی در ماه مهمانی خدا
زورخانهگردی و گلریزان در ماه مبارک رمضان از قدیمیترین سنتهای تهرانی است که همچنان جان دارد و با حلول ماه رمضان در میان پهلوانان و مردم انجام میشود.
-
فیلم | تماشای ستارهها در خانه نخستوزیر
خانهباغ دزاشیب به جا مانده از دوران قبل از انقلاب است که اکنون در میان برجها و ساختمانهای چندین طبقه محاصره شده.
-
«شگون نوروزی» طرشتیها با غذاهای مخصوص شب عید | عیددیدنی برای زنان کنی قدغن بود | چه موقع کنیها سر صاحبخانه را لگد میکردند؟
رسم «شگون نوروز» طرشتیها و عیدیهای خاص بچههای محله کن خاطراتی است که همچنان میان اهالی قدیمی این محلهها نقل به نقل میچرخد و روزهای خوش گذشته را تداعی میکند.
-
روزه نزدیک است میباید کلوخانداز کرد | تهرانیها با اجرای این رسم به استقبال ماه رمضان میرفتند
مردم تهران قدیم با اجرای رسم کهن «کلوخاندازان» به استقبال ماه رمضان میرفتند. این رسم در بیشتر شهرهای کشور اجرا میشد و تهرانیها هم در این بین مستثنی نبودند و چند روز مانده به ماه مبارک رمضان، برای شرکت در این مراسم قدیمی که در اشعار کهن ایرانزمین ریشه داشت آماده میشدند.
-
جای خالی یادمان شاهقاسم فیضبخش در طرشت
کمی بالاتر از بقعه شیخ عبدالله طرشتی، کوچهای در خیابان شهید صالحی طرشت قرار دارد که به نام کوچه "شاه قاسم" پلاک خورده است. شاید کمتر کسی در تهران و طرشت بداند فلسفه نامگذاری کوچه شاه قاسم چیست
-
زندگی با آیههای نورانی | کلیپهای ویژه طرح مسطورا برای نوجوانان
قرآن کتاب هدایت است؛ یک راهنمای جامع برای زندگی بشر که در گردنههای زندگی راهگشای انسان است. در طرح ملی قرآنی مسطورا که با هدف ترویج گفتمان زندگی با آیههای نورانی کلیپهایی ویژه نوجوانان ساخته شده که با بیانی ساده و کاربردی نوجوانان را به بهرهگیری از کلام خدا در تصمیمات روزمره دعوت میکند
-
درخت خانگی دوسر سود | میوه تاریخی و مشهور تهران
یکی از درختهای پرثمر و مشتری اهالی تهران درخت انگور یا همان مو است. کاشت این درخت در خانهها از هر جهت که حساب میکردی دو سر سود بود،چراکه از برگ و میوه آن به روشهای مختلف برای تهیه غذا مثل دلمه برگ مو استفاده میشود و از انگورش هم پرخاصیت بود.
-
این میوه کام تهرانیها را شیرین میکند | اولین درختی که در بهار جوانه میزند
درخت توت از معروفترین درختهای تهران است. آبوهوای قریههای تهران بسیار برای این درخت مناسب است.
-
زندگی مسالمتآمیز ۴هزار گونه در کنار هم
حضور این تکه زمردین در وانفسای آلودگی هوای پایتخت، حکم تنفس مصنوعی را دارد برای شهروندان تهرانی؛ باغی ۱۴۵هکتاری از درختان کمیاب و نایاب ایرانی و غیرایرانی در غربیترین منطقه پایتخت.