-
حکایت آب و نور و استغاثه
سقاخانهها به انگیزه سیراب کردن افراد تشنه و در راهمانده در محلههای مختلف تهران از سوی مردم ساخته میشد به مرور به یک نماد مذهبی تبدیل شد و مردم برای روشن ماندن این اتاقکهای کوچک در معابر شمع نذر میکردند. اما چرا شمع؟
-
نذر شاخههای چنار برای دیگ حسینیه | طعامی برای باران و شفای بیماران
درختان چنار نزد اهالی محله کن ارزش بسیار دارند؛ درختی استوار و بلندبالا که نماد مقاومت و نشاط است و چوبش برای پخت طعام امام حسین (ع) نذر میشد.
-
ماجرای دو لوطی مردمدار | سیلی مهدیقصاب دزد را آدم میکرد | لوطی سردمدار و لاتهای میدان اعدام
مرام و روش لوطیگری تهران قدیم با لاتها و اوباش زمین تا آسمان فرق داشت. لوطیهای جوانمرد زور بازو و اعتبارشان را برای خدمترسانی به اهالی محل به کار میبردند. در این بین، آنها بهنوعی الگوی مجسم مردانگی بهحساب میآمدند و چه بسیار لوطیهای بزنبهادر و خلافکار را سر به راه میکردند.
-
نذر متفاوت مستوفیالممالک در ده ونک | باغ بالا؛ نذر استراحت زائران امامزاده(ع)
میرزا یوسف خان مستوفیالممالک یکی از مشهورترین و در عین حال ثروتمندترین رجال دوره قاجار بود و بخشی از اموالش از جمله زمینهای وسیع و باغ مشهورش در دهونک را نذر استراحت زائران امامزاده داوود(ع) کرده بود.
-
تاریخچه نذر خاص اهالی کن | فرش قرمز زیر پای زائران امامزاده داوود(ع)
ادای نذر در قریه کن تاریخچهای طولانی دارد و حتی به قبل از دورهای برمیگردد که مردم به فرحزاد میرفتند و از آنجا با پای پیاده یا الاغ کرایهای خودشان را به امامزاده داوود(ع) میرساندند.
-
نذری ۱۷۰ساله قجری در تکیه قدیمی تهران
تهرانیها تا قبل از عمومیت پیدا کردن مصرف چای، قهوه مینوشیدند و مصرف آن به حدی در تهران فراگیر شده بود که در دوره قاجار، به عنوان نذری در یکی از تکیههای مشهور پایتخت توزیع میشد.
-
جام چهلکلید و زمزمه سلام بر حسین(ع)
خانههای تهرانیها در دهه ۲۰ و ۳۰ هنوز به آب لولهکشی مجهز نشده بود. در آن دوران برخی از کسبه به یاد سقای کربلا و همچنین اهل بیت امام حسین(ع) و برای اینکه رهگذران و عابران تشنه نمانند، نذر آب میکردند.
-
متفاوتترین حلواپزان تهران | داستان متفاوت این نذری را بخوانید
نذر حلوا در تهران قدیم رایج بود و تهرانیها با نیتهای مختلف برای حاجتروا شدن حلوا نذر میکردند. این میان نذرحلوا در چهارراه گلوبندک روایت متفاوتی دارد؛ نذری که چند دهه است از یک نذر خانگی به خیابان کشیده شده و روز تاسوعا دهها نفر با پخت حلوا در این خیابان نذر خود را ادا میکنند.
-
غذایی که به نیت همسایه، بار گذاشته میشد
قدیمیها اعتقاد داشتند که همسایه از برادر و خواهر به آنها نزدیکتر است؛ الجار ثم الدار: اول همسایه، بعد خانه خود. برای انتخاب خانه هم میگفتند نخست همسایه را بشناس، سپس خانه بخر. به همین دلیل در توزیع نذریها، نخست همسایهها را در نظر میگرفتند.
-
مرامنامه عجیب و غریب لوطیها
جماعت لوطیها برای خود مرامنامهای نانوشته مبتنی بر نکات اخلاقی و انسانی داشتند. در تهران قدیم، لاتهایی که توبه میکردند و تغییر و تحولی در زندگیشان ایجاد میشد نیز با بازگشت به مرام لوطیگری، خود را ملزم به رعایت این موازین، اصول فتوت و جوانمردی میدانستند.
-
خیر و برکت باغبان و زدودن گناه | نذری به نام کاشت درخت توت و خرزهره
دعای خیری که رهگذران با خوردن هر دانه توت برای صاحب باغ و امواتش میفرستادند برای برکت یک سال باغبان کافی بود. اهالی محلههای کن، طرشت و فرحزاد که به باغهای توتشان شهرهاند از دیرباز رسم نیکی داشتند که همچنان جاری و پابرجاست.
-
فیلم | هزار سال سمنوپزون در دولاب
به دلیل فراوانی گندمزار، اهالی دولاب از گذشتههای دور در ایام شهادت خانم فاطمه زهرا(س) نذر سمنوپزون داشتند که تا امروز پابرجاست. هنوز هم در چنین روزهایی بوی سمنو در کوچه پسکوچههای این محله قدیمی به مشام میرسد.
-
لعنخوانی قالیشویان کنار چشمهعلی
آب زلال چشمهعلی شهرری محلی برای ادای نذر بود که با زدودن خاک و شستن فرشهای مساجد و امامزادههای تهران، مردم را به مقصد و مقصودشان میرساند. در سالها نه چندان دور، ۲-۳دهه قبل، شستن فرش مساجد در چشمهعلی یکی از نذرهای تهرانیها محسوب میشد.
-
لوطیها در کدام هیئتها توبه میکردند؟
محرم و صفر که میشد انگار از دنیا و متعلقاتش دست میکشیدند. آنها را میدیدی که اگرچه رخت و لباسشان با ظاهر معمول هیئتیها فرق دارد اما پیش از دیگران پای کار آمدهاند تا چراغ هیئت روشن بماند. لوطیها پای ثابت برپایی تکایا بودند و در همین هیئتها بود که توبه کرده و مسیر دیگری در پیش میگرفتند.
-
نذری کهن پایتخت به احترام سادات | سمنوی هزار ساله را در این محله بخورید
ماجرای نذر سمنو با تاریخ کهن محله دولاب گره خورده است. قدیمیهای دولاب معتقدند عمر مراسم سمنوپزان با تاریخ ساخت تکیهچال و مسجد پیر که جزء قدیمیترین بناهای پایتخت به شمار میروند، یکسان است.
-
مرد بیدماغ و ماجرای عجیب استجابت دعای باران
وقتی تنبکش را بهدست گرفته بود و در بازارچه میچرخید و گریهکنان میخواند: «نمنم باران به میخواران خوش است / رحمت حق بر گنهکاران خوش است» بیدرنگ باران شروع به باریدن کرد.
-
پنجه طلای حرم حضرت عباس(ع) و توبه نصوح یک لوطی
محله پامنار و حوالیاش پر از قصه مردانی است که زندگیشان سراسر درس و پند بود، بهخصوص لوطیهای محله که برخلاف بزنبهادرها رفتار و کرداری نیک پیشه کرده و مردمدار بودند.
-
بزنبهادری که مرید امام(ره) شد | چرا انگشت دست حسنببو را قطع کردند؟
حسن صالحی، معروف به حسنببو، بچه محله انبار گندم، از نوچههای بزنبهادر طیب حاجرضایی بود. مردی که بعد از ماجرای قیام ۱۵ خرداد حسابی تغییر کرد و از مریدان امام خمینی (ره) شد. خواندن ماجرای این لوتی که مسیر زندگیاش سر رفاقت با طیب تغییر کرد خالی از لطف نیست.
-
وقتی مصطفی طبیب، طبیب خویشتن شد | «قصاب ۵۰۰تومانی» که بود؟
مردمداری و خوشمرامی مصطفی طبیب نقل صحبتهای اهالی محله سنگلج است. او آبان ۱۳۲۵ در محله سنگلج متولد شد و هنوز بعد از گذشت ۴سال از مرگش، اگر بخواهند در جوانمردی فردی را مثال بزنند، عمومصطفی، نخستین نفر فهرست آنهاست.
-
نفوذ کلام لوطی عباس خلافکاران را به راه میآورد
لوطی عباس خدابخش در چهارراه معینالسلطان محله شاپور به دنیا آمد، ولی از ۲۰سالگی به محله جوادیه آمد و باقی عمرش را در جوادیه زندگی کرد و به شغل قصابی مشغول بود. به همین خاطر هم به عباسقصاب معروف شد.
-
مکه لوطیها کجا بود؟ | بازگشت به زندگی پس از «زیارت آقا»
با اینکه زندگیشان یک روی تاریک داشت و کسی از قلدری و درگیریهای خیابانی آنها در امان نبود، اما چرخ گردون برای آنها نیز فرصتی برای توبه و بازگشت مهیا میکرد.
-
چطور یک چغالهمشدی باباشمل میشد؟ | ۷ وصله اختصاصی لوطیها چه بود؟
در جرگه لوطیها سلسله مراتبی وجود داشت که جایگاه لوطیها بر اساس آن تعریف میشد. آن لوطی که تازه وارد بود برای صعود در این سلسله مراتب و رسیدن به درجات بالاتر باید آزمونها و امتحانهای بسیاری را با موفقیت پشت سر میگذاشت.
-
درگیری سیاسی گندهلاتها مقابل مسجد فخرالدوله | روزی که شعبان جعفری از عبداللهقصاب کتک خورد
حسین شاهحسینی، عضو شورای مرکزی جبهه ملی ایران، در کتاب «تدام حیات سیاسی در اختناق» روایتی از درگیری فیزیکی عبدالله کُرَمی، لات دروازهشمیران، با شعبان جعفری بر سر انتخابات مجلس شورای ملی را روایت کرده که خواندنی است.
-
هدیههای بزرگ فرهنگی به دایرهالمعارف بزرگ اسلامی در گفتوگو با مدیر کتابخانه مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی
کتابخانهای که با اهدای کتاب متولد شد
اساس شکلگیری کتابخانه مرکز دایرهالمعارف بزرگ اسلامی در بدو تاسیس با اهدای کتابخانه شخصی «محمد کاظم موسوی بجنوردی» رئیس مرکز، اتفاق افتاد و بهتدریج فرهیختگان و اندیشمندان دیگری با اهدای کتابخانه شخصی به غنای این مجموعه افزودند.
-
حکایت چالمیدان و مسجد مطربان توبهکار
۲۰۰سال قبل دزدان و مطربان پایتخت با تصمیم اینکه توبه کنند و باقیاتالصالحاتی از خود به جای بگذارند، مسجدی در چهارراه سیروس بنا کردند. این مسجد سال ۱۲۱۶ در دوره سلطنت محمدشاه قاجار ساخته شد و نخست به مسجد چالانچیخان و طالانچیخان معروف بود.
-
تحول لات شهرری بعد از همنشینی با آیتالله فیروزآبادی | حسین ارباب برای ساخت مسجد نوچههایش را به خط کرد
حسین ارباب یکی از لاتهای مشهور شهرری بود که تحت تاثیر آیتالله سیدرضا فیروزآبادی زندگیاش دگرگون شد و در رکاب آیتالله فیروزآبادی در ساخت مسجد و مدرسه خیریه مشارکت کرد.
-
فیلم | ماجراهای عبرتآموز گندهلاتهای پایتخت
قصه زندگی و مرگ گندهلاتها برای عموم مردم جذاب است. بخشی از این جذابیت به اتفاقهای خارقالعاده و غریبی برمیگردد که این اشخاص در طول حیاتشان از سر میگذرانند؛ اتفاقهایی سرشته با خشونت و خون و عصیانگری و شورش.
-
لات معروف شهرری چگونه محافظ شهید بهشتی شد؟
عابدینسیاه، یکی از لاتهای معروف شهرری بود که در یک بازه زمانی نسبتاً کوتاه به لحاظ رفتاری و اخلاقی متحول میشود و بهعنوان فردی انقلابی به حلقه یاران و افراد مورد اعتماد شهید بهشتی میپیوندد.
-
فیلم | وضعیت زنان نویسنده قبل و بعد از انقلاب
اگرچه تاریخ تهران مملو از بانوان نویسندهای است که با وجود همه مشکلات سهم بهسزایی در توسعه فرهنگ و ادب داشتهاند، اما شمار نویسندهگان زن در دو و سه دهه اخیر نسبت به سالهای پیش از پیروزی انقلاب اسلامی رشد قابل توجهی داشته است.
-
چگونه لات دروازه غار پدر بچههای یتیم شد؟ | حکایت اکبر جیگرکی و شیخ رجبعلی خیاط
درباره سلوک شیخ رجبعلی خیاط روایتهای بسیاری منتشر شده و داستان تاثیرگذاری او در زندگی لات مشهور دروازه غار یکی از همین روایتهای خواندنی است.