همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: برنامه توسعه هفتم تنها یک سند اقتصادی نیست؛ نقشه راهی است برای اتصال مناطق آزاد ایران به شبکه تجارت هوشمند جهانی، جایی که داده، سرعت و فناوری حرف اول را میزنند.
مناطق آزاد ایران سالهاست بهعنوان دروازه تجارت، نقطه اتصال به اقتصاد جهانی و میزبان زیرساختهای کلیدی شناخته میشوند. گمرکات رسمی، بنادر مهم، فرودگاهها، ایستگاههای راهآهن و مراکز لجستیکی گسترده در این مناطق قرار دارند و همین ترکیب ویژه، آنها را به بازیگرانی کلیدی در توسعه اقتصادی کشور تبدیل کرده است. اما امروز جهان وارد مرحلهای شده که زیرساختهای سنتی دیگر پاسخگو نیستند. سرعت مبادلات، پیچیدگی زنجیره تأمین و رقابت جهانی چنان بالا رفته که تنها راه، ورود به عصر هوشمندسازی است؛ عصری که در برنامه توسعه هفتم، «تحول دیجیتال در مناطق آزاد» بهعنوان یکی از ارکان اصلی آن معرفی شده است.
تحول دیجیتال در مناطق آزاد؛ مسیر تازه اقتصاد ایران
حسین مستخدمین حسینی، کارشناس و فعال حوزه هوش مصنوعی میگوید: اگر مناطق آزاد ایران بخواهند به بازیگران واقعی اقتصاد منطقه تبدیل شوند، باید فناوری را در قلب سازوکار خود قرار دهند؛ از تحلیل داده تا مدیریت هوشمند گمرکات.
مناطق آزاد ایران، بهواسطة موقعیت جغرافیایی ممتاز و جایگاه اقتصادی خود، همواره نقش مهمی در توسعه تجارت، جذب سرمایهگذاری و ارتباط با بازارهای جهانی داشتهاند. اما امروز، فشار رقابت جهانی و پیچیدگی زنجیرههای تأمین باعث شده این مناطق در نقطهای تازه از تاریخ خود بایستند؛ نقطهای که در آن «فناوری» نه یک انتخاب تجملی، بلکه ضرورتی حیاتی است.
بیشتر بخوانید:
- ایران در مسیر تحول دیجیتال | از گمرک هوشمند تا صادرات خدمات فناوری
- آیندهای که در آن همه چیز آنلاین است | اشیا چگونه به اینترنت متصل میشوند؟
یک پروژه فناوری
مستخدمین حسینی در تحلیل اهمیت این موضوع میگوید: تحول دیجیتال در مناطق آزاد نه یک پروژه فناوری، بلکه یک بازطراحی کلان اقتصادی است. اگر این تغییر بهطورجدی اجرا شود، اثرات آن در تمام شریانهای تجاری کشور دیده خواهد شد.
برنامه توسعه هفتم نیز دقیقاً بر همین محور تأکید دارد؛ توسعه اقتصاد دیجیتال بهعنوان یکی از پیشرانهای اصلی آینده مناطق آزاد.
فناوریهای نوین
هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، بلاکچین و تحلیل کلانداده در مرکز این تحول قرار گرفتهاند. کاربرد این فناوریها تنها در سرعتبخشی خلاصه نمیشود؛ بلکه نقشه تصمیمگیری و مدیریت مناطق آزاد را از ریشه تغییر میدهد.
هستههای دریایی هوشمند
مناطقی مانند کیش، قشم، چابهار یا بندر انزلی ظرفیت تبدیلشدن به «هستههای دریایی هوشمند» را دارند. تحلیلهای علمی نشان میدهد جهانیشدن تجارت دریایی بهشدت وابسته به فناوری شده و بنادر هوشمند اکنون سودآورترین نقاط اقتصادی جهان هستند.
مستخدمین حسینی تأکید میکند: اگر بنادر ما هوشمند شوند، ایران میتواند به یکی از بازیگران اصلی ترانزیت منطقهای تبدیل شود. این همان نقطهای است که اقتصاد دیجیتال به اقتصاد واقعی متصل میشود.
ستون فقرات اقتصاد دیجیتال مناطق آزاد
تحقق این چشمانداز بدون حضور شرکتهای دانشبنیان ممکن نیست. این شرکتها در حوزههای مختلف مانند هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، امنیت سایبری، بلوک چین، مدیریت هوشمند لجستیک فعال هستند و میتوانند خدمات حیاتی برای مناطق آزاد ارائه کنند.
پلتفرمهای تجاری هوشمند میتوانند تولیدکنندگان داخلی را به خریداران جهانی متصل کنند. این یعنی صادرات فقط کالا نیست؛ صادرات «نوآوری» و «دانش» است.
آیندهای که از همین امروز آغاز میشود
اگر این مسیر با جدیت طی شود، مناطق آزاد ایران میتوانند به قطبهای تجارت دیجیتال، لجستیک هوشمند و صادرات دانشبنیان منطقه تبدیل شوند. آیندهای که در آن ایران نهتنها کالا، بلکه فناوری و داده صادر میکند.
به گفته مستخدمین حسینی این فرصت یکبار برای همیشه است. اگر آن را جدی بگیریم، مناطق آزاد ایران میتوانند آینده اقتصاد کشور را بسازند.
نظر شما