15 تیر شهریار فریوسفی، نوازنده تار درگذشت. 30شهریور پرویز مشکاتیان، آهنگساز و نوازنده سنتور، 4 آبان سیدمحمد نجم‌الدین، آهنگساز، خواننده و نوازنده بومی خراسان و 18 آذر فرامرز پایور، پژوهشگر و نوازنده سنتور بعد از تحمل چندسال بیماری دار فانی را وداع گفت.
امسال سال خوبی برای اهالی موسیقی نبود. 21آذر بار دیگر هنرمندان و مردم هنردوست مقابل تالار وحدت جمع شدند تا پیکر مرحوم فرامرز پایور را تا آرامگاه ابدی‌اش، قطعه هنرمندان بهشت‌زهرا تشییع کنند.
حلقه پیوند دیروز و امروز
محمدحسین ایمانی خوشخو، معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گرچه در این مراسم حضور نداشت اما به این مناسبت پیامی صادر کرد که روز گذشته در مراسم تشییع پیکر استاد پایور خوانده شد.
ایمانی خوشخو در این پیام آورده بود: جامعه هنر ایران بار دیگر سرمایه‌ای بی‌مانند را از دست داد و فرامرز پایور؛ حلقه پیوند هنر و خلاقیت استوانه‌ها و استادان دیروز موسیقی ملی با هنرمندان امروز موسیقی به سفر ابدی رفت.
پایور نقشی تاثیرگذار در حفظ اصالت موسیقی ملی، انتقال دانش و هنر و آثار هنرمندان گذشته موسیقی و معرفی و شناساندن موسیقی ایرانی داشت. پایور آثار و اجراهای به یاد ماندنی فراوانی دارد و آموزش موسیقی از دغدغه‌های اصلی‌‌اش بود و کتاب‌ها و آثار آموزشی که تالیف کرد، منابع مهمی برای فراگیری موسیقی است.
پایور جایگاه و اعتباری به ساز سنتور در موسیقی ایرانی داد و سال‌هاست وقتی نغمه‌های مضراب و سنتور به گوش می‌رسد نقش، تلاش و هنر استاد پایور در یادها می‌آید و از این پس نیز همواره چنین خواهد بود و پایور مانا و ماندگار است.
در این مراسم حسین علیزاده، کیخسرو پورناظری، شهرام ناظری، کیهان کلهر، هوشنگ کامکار، محمد علی خبری، احمد پژمان، هوشنگ ظریف، نصرالله ناصح‌پور، عبدالوهاب شهیدی، محمدسریر، محمدرضا نوربخش، علی رستمیان، بیژن بیژنی، سالار عقیلی، رضا موسوی‌زاده، بابک رضایی و دیگر هنرمندان حضور داشتند.
به کدام سوگ بنشینیم؟
حسن کسایی، نوازنده نی نیز پیامی به مناسبت درگذشت پایور نوشته بود: نمی‌دانم که امروز باید در سوگ استاد فقید فرامرز پایور گریست یا در اندوه هرچه فقیرتر شدن موسیقی‌مان؟ با رفتن پایور چراغ دیگری از موسیقی ایران خاموش شد چراغی که روشن کردنش دیگر به این سادگی‌ها و به این زودی‌ها میسر نمی‌شود.
اما موسیقی چه کسی بخواهد و یا نخواهد، همچون آفتاب عالم تاب می‌ماند و می‌درخشد؛ به‌عهده جوان‌هاست که با گرایش به فرهنگ، این مشعل را برای آیندگان تابنده نگاه دارند. می‌رسد روزی که ما نیز نیستیم اما قدر و منزلت نوازنده و آهنگساز برای آیندگان معلوم می‌شود و رنج‌های ما برای نگهبانی از حریم و حرمت موسیقی معلوم تر.
سپس عبدالوهاب شهیدی، خواننده هم در گذشت فرامرز پایور که از نظر او یگانه‌ای در موسیقی ایران بود را تسلیت گفت.
تأسف دوباره
محمد سریر، مدیرعامل خانه موسیقی نیز با اشاره به اینکه جامعه هنری پشتوانه بزرگ فرهنگی را از دست داده‌است، این نکته را بیان کرد که جامعه هنری دو بار برای این هنرمند متأسف شده است و توضیح داد: یکی خاموشی فعالیت‌های ایشان طی سال‌های گذشته که می‌توانست در این دوران آثار بسیار ارزنده‌ای عرضه کند و تأسف دوم از دست دادن ایشان در روزهای اخیر.
وی با اشاره به تحولاتی که پایور در سنتورنوازی ایجاد کرده بود و پژوهش‌هایش در زمینه موسیقی ملی، به شخصیت برجسته این هنرمند اشاره کرد که دارای جامعیت خاص، انضباط، تعهد، صداقت و پاکی بود.
مدیرعامل خانه موسیقی در ادامه صحبت‌هایش گفت: ما از این قبیل افراد بسیار کم داریم و باید تلاش کنیم نسل جدید چنین شخصیت جامعی را پیدا کند. ما باید پشتوانه‌های فرهنگی را در جامعه تقویت کنیم که این خود آموزش استاد پایور است.
محمد سریر تسلیت فرهاد فخرالدینی را از جنوب ایران خواند و به این نکته اشاره کرد که محمدرضا شجریان از یاران قدیمی پایور هم که در حال برگزاری کنسرت بزرگداشت مولانا در ترکیه است با تالم درگذشت او را تسلیت گفته است.
هوشنگ ظریف که در دهه 30 با پایور گروهی تشکیل داده بود، در این مراسم به بیان خاطرات آشنایی‌اش با فرامرز پایور پرداخت. او به این نکته اشاره کرد که شیوه و قدرت نوازندگی پایور بسیار متفاوت بود. این نوازنده تار گفت: به واسطه شخصیت ایشان، گروه با عشق و همدلی خاص کار می‌کرد و به عقیده من، ما امروز نیز باید این عشق و همدلی را داشته باشیم و از با هم بودن کناره نگیریم.
محمد اسماعیلی، نوازنده تنبک هم خود را از شاگردان حسین تهرانی و فرامرز پایور دانست که از آنان هم موسیقی آموخت و هم زندگی. او با خواندن شعر «ساربان» گفت: همه بزرگان این مجلس عزادارند؛ داغی که پایور بر دل ما گذاشت تا آخر عمر فراموش نمی‌شود.
اسماعیلی به سال‌هایی اشاره کرد که در تالار وحدت ماهی یک بار موسیقی اصیل ایرانی توسط پایور برگزار می‌شد. کنسرت‌هایی که باعث ایجاد فضای احترام‌آمیز برای موسیقی شد. او افزود: پایور حق بزرگی به گردن تمامی جوانان دارد؛ بزرگان صدمات فراوانی به جان خریدند تا برای موسیقی ایران احترام ایجاد کنند.
معیار سنتورنوازی
ارفع اطرایی، پژوهشگر و نوازنده سنتور که در سال‌های گذشته با پایور دونوازی سنتور داشته است به زنده بودن هنرمندان موسیقی اشاره کرد و گفت: پایور جریان جوشانی ایجاد کرد که روندی خاص داشت؛
جریانی صریح و پویا که تا امروز در موسیقی ایران هست و در همه مراحل تدریس موسیقی و سنتور جریان دارد. اطرایی با اشاره به اینکه معیار سنتورنوازی در ایران پایور است، او را حاضر در ناخودآگاه تمامی سنتورنوازان نیم‌قرن اخیر دانست. اطرایی همچنین شعری از مهدی سهیلی خواند و آن را به همسر فرامرز پایور تقدیم کرد.
سعید ثابت نوازنده سنتور و شاگرد فرامرز پایور هم او را معلم اخلاق خواند و گفت: تا زمانی که هستی برقرار باشد نام استاد پایور چون نگین در موسیقی ایران خواهد درخشید. در پایان مراسم اهالی موسیقی پیکر فرامرز پایور را تا قطعه هنرمندان بهشت زهرا همراهی کردند.
خواندن ناظری و افتخاری به یاد پایور
مهر گزارش داد که پس از برگزاری مراسم تشییع استاد فرامرز پایور در تالار وحدت برخی از هنرمندان با حضور در بهشت زهرا در مراسم خاکسپاری وی نیز شرکت کردند. در این مراسم بعد از خاکسپاری پیکر استاد پایور، مهدی ستایشگر (نوازنده سنتور و پژوهشگر موسیقی) برای دقایقی در سوگ استاد پایور سخن گفت. او درگذشت هنرمندان بزرگ را ثلمه‌ای برای فرهنگ و هنر کشور دانست که جبران‌ناپذیر است.
پس از سخنان او، محمد موسوی به نی‌نوازی پرداخت و در ادامه شهرام ناظری ابیاتی از مثنوی مولانا (بشنو از نی چون حکایت می‌کند) را در دستگاه همایون و آواز شوشتری خواند که بسیار تاثیرگذار بود. پس از ناظری، علیرضا افتخاری نیز در همین دستگاه ابیاتی را خواند و در پایان مردم پس از قرائت فاتحه بر مزار پایور بازگشتند.
مراسم ترحیم زنده‌یاد پایور روز دوشنبه 23 آذرماه از ساعت 15 تا 16:30 در مسجد جامع شهرک قدس برگزار می‌شود.
