سلب مسئولیت مانند ویروس منتشر می‌شود

به گزارش پایگاه خبری نیوزوایز، محققان دانشگاه کالیفرنیای جنوبی و استنفورد با انجام 4مطالعه دریافتند مقصر دانستن دیگران به‌طور علنی باعث می‌شود تا این عمل به مانند ویروس بیماری پراکنده شود. مقصر دانستن به سرعت پخش می‌شود زیرا به این احساس دامن می‌زند که وجهه شخصی مورد حمله قرار گرفته و باید از آن محافظت کرد. یافته‌های این مطالعات در شماره نوامبر نشریه روانشناسی اجتماعی تجربی به چاپ رسیده است.

دکتر فاست، سرپرست این تحقیق گفت وقتی می‌بینیم افرادی از خویشتن محافظت می‌کنند، ما هم حالت تدافعی به‌خود می‌گیریم. سپس سعی می‌کنیم با مقصر دانستن دیگران برای اشتباهات خود، از وجهه شخصی‌مان دفاع کنیم. این کار در لحظه انجام عمل خوشایند شخص است، اما در درازمدت وجهه شخص را تخریب می‌کند و برای کارکرد سازمان و نیز جامعه زیان‌بار است.

مقصر دانستن دیگران زمانی به مشکل تبدیل می‌شود که افراد، نگران امنیت خود در یک سازمان باشند. از این رو، وقتی افراد احساس کنند که شغلشان مورد تهدید است، مقصر دانستن دیگران افزایش می‌یابد. فاست خاطرنشان کرد که هنگامی که مقصر دانستن به‌خصوص توسط رؤسا به عملی عادی بدل شود، آثار آن بر یک سازمان می‌تواند مخرب و مسری باشد.

در نتیجه کسانی که بیم دارند به خاطر موضوعی انگشت اتهام به سویشان نشانه گرفته شود، میل کمتری برای مخاطره‌کردن پیدا می‌کنند، نوآوری یا خلاقیت کمتری به خرج می‌دهند و کمتر احتمال دارد که از اشتباه‌های خود درس بیاموزند. فاست یادآوری کرد که مقصردانستن، باعث ایجاد فرهنگ بیم می‌شود و این امر به انواع پیامدهای منفی برای شخص و گروه منجر می‌شود.

هر کس می‌تواند در برهه‌ای از زندگی مشکلات را به گردن دیگران بیندازد، اما به گفته فاست، این قبیل افراد یک رشته صفات مشترک دارند، از جمله اینکه بسیار از خودشان دفاع می‌کنند، احتمال خودشیفتگی در آنان بیشتر می‌شود و معمولاً‌ به‌طور مزمنی احساس ناامنی می‌کنند.

نویسندگان تحقیق یادشده از ریچارد نیکسون، رئیس‌جمهوری سابق آمریکا یاد می‌کنند که نیاز شدیدی به تقویت و محافظت از وجهه شخصی‌اش داشت و از این‌رو همواره دیگران را مقصر نارسایی‌های خود می‌دانست. دستیاران وی می‌گویند همین حالت وی بر دولت سایه افکنده بود. همین فرهنگ بیم و مقصر دانستن دیگران بود که نهایتاً‌ باعث سقوط نیکسون شد.

آزمایش‌ها نشان می‌دهد کسانی که شاهد فرافکنی دیگران هستند، همین کار را با دیگران انجام می‌دهند. همین آزمایش‌ها حاکی از آن است که کسانی که بر ارزش خود تأکید می‌کنند، کمتر به مقصر دانستن دیگران می‌پردازند.در این آزمایش‌ها مقصر دانستن دیگران در گروه‌های هدفی که امکان تأکید بر ارزش خود را داشتند، از بین می‌رفت. فاست خاطرنشان کرد فراهم آوردن فرصت برای تقویت ارزش ذاتی افراد، نیاز به مقصر دانستن دیگران را در آنان از بین می‌رود.

کارشناسان می‌گویند این یافته‌ها پیامدهای مهمی برای مدیران اجرایی دارد. مدیران باید از این یافته‌ها یاد بگیرند و رفتارهایی از خود نشان دهند که به شکل‌گیری فرهنگ ایمنی روانی، یادگیری و نوآوری در سازمان کمک کند.