ولی موضوع تولید و عرضه ذبح بهداشتی دام همچنان موضوع چالش‌انگیز مدیران سازمان‌های مرتبط و کارشناسان این امر است. با این حال امسال هم همچون سال‌های گذشته شهرداری تهران اقدام به برقراری و گسترش مراکز بهداشتی عرضه و کشتار دام کرده و کارشناسان سازمان میادین میوه و تره‌بار و فراورده‌های کشاورزی باز هم شهروندان را به مراجعه به این مراکز برای کشتار بهداشتی دام‌هایشان تشویق می‌کنند؛
به‌طوری‌که دکتر حسین جعفری، معاون بهداشت و عضو هیأت مدیره سازمان میادین میوه و تره‌بار و فراورده‌های کشاورزی شهرداری تهران در گفت‌وگو با همشهری و با اشاره به اینکه امسال 30 مرکز ذبح و عرضه دام برقرار است، می‌گوید: از این 30 مرکز 27 مرکز موقت است و 3 مرکز هم به‌صورت ثابت خدماتشان را ارائه می‌کنند.
بیش از 50 هزار متر فضای مسقف نیز برای عرضه دام و همچنین 5 هزار متر فضای قربانگاه در نظر گرفته شده که این فضاها از نظر بهداشتی مورد تایید سازمان‌های نظارتی هستند.به گفته وی علاوه بر این در طرح امسال بیش از 210 دامپزشک و بازرس گوشت برای نظارت بر امور بهداشتی شامل معاینات قبل و بعد از ذبح به‌کار گرفته شده‌اند.
دام‌های عرضه شده نیز درصورت تایید سلامت پلاک‌کوبی می‌شوند و می‌توانند توسط همشهریان برای ذبح در محل قربانگاه استفاده شوند.
مخاطرات عرضه و کشتار غیرمجاز
اما اگر بخواهیم مخاطرات عرضه و کشتار غیرمجاز دام را دسته‌بندی کنیم، به گفته کارشناسان باید آنها را در 3گروه مخاطرات قبل از کشتار، مخاطرات در ارتباط با اقتصاد خانواده‌ها و مخاطرات در ارتباط با محیط‌زیست قرار دهیم.
در ارتباط با مخاطرات قبل از کشتار و در تماس افراد با دام، کارشناسان به بروز بیماری‌های مشترک بین انسان و دام اشاره می‌کنند. این در حالی است که وزارت بهداشت طی تحقیقات خود روی بیماری‌های مشترک انسان و دام اعلام کرده که 5 بیماری از قبیل بیماری کیست هیداتیک، سل، هاری، تب کنگو و تب مالت بین انسان و دام شیوع زیادی دارند، علاوه بر این بیماری شاربون نیز بسیار شایع است که از طریق خراش‌های جلدی منتقل می‌شود و بدون درد است؛
به‌طوری که درصورت مبتلا شدن، برای بیمار 97درصد امکان مرگ وجود دارد. به گفته دکتر جعفری، این بیماری‌ها علاوه بر هزینه‌های جسمی و روانی برای بیمار، هزینه‌های زیادی را هم برای دولت دارد و ثابت شده با هزینه‌ای که مثلا بابت درمان بیماری تب مالت پرداخت می‌شود، می‌توان از این بیماری پیشگیری کرد.
وی با تاکید بر اینکه برای پرهیز از این بیماری‌ها دام باید حتما قبل از کشتار معاینه شود، خاطرنشان می‌کند: همچنین دامی که ذبح می‌شود، بعد از کشتار هم باید توسط دامپزشک معاینه شود. ولی متأسفانه در هنگام خرید مردم، دامپزشکی وجود ندارد درحالی‌که دام باید برخی ویژگی‌ها را داشته باشد از جمله اینکه بیمار نباشد.
به گفته این کارشناس، در ضمن حتی اگر دام به‌صورت بهداشتی و شرعی ذبح شود، ولی مراحل کشتار به خوبی انجام نشود- مثل خون‌گیری کامل- این امر باعث می‌شود دام و گوشت شرایط مناسب و ایده‌آل نداشته باشد.
آلودگی‌های اولیه و ثانویه
با این حال گوشت در معرض 2 نوع آلودگی اولیه و ثانویه است. آلودگی ثانویه در اثر تماس فرد و محیط آلوده و همچنین ابزار آلوده ذبح ایجاد می‌شود.در این میان اما نکته دیگری وجود دارد که به عقیده کارشناسان اکثر مردم از آن غافلند.
دکتر جعفری در این باره توضیح می‌دهد: گوسفندی که به‌صورت غیرمجاز عرضه می‌شود، علاوه بر تقلب‌های بهداشتی که اغلب عمدی است، با تقلب‌های دیگر هم عرضه می‌شود، مثل توزین غلط. به این صورت که دام با وزن غیرواقعی به مردم فروخته می‌شود و اقتصاد خانواده را به خطر می‌اندازد.
علاوه بر این دام‌های پیر یا مسن و یا آبستن و دام‌هایی که ویژگی لازم را برای کشتار در همان روز ندارند، به مردم فروخته می‌شود.وی در ادامه تصریح می‌کند: ما در دامپزشکی یک اصل داریم به نام اصل استراحت قبل از کشتار که زمان این استراحت برای دام باید 24 ساعت قبل از کشتار باشد.
ولی این نکته اغلب رعایت نمی‌شود همچنین نکته بعدی تغذیه نامناسب و بیش از حد دام توسط سودجویان است که همین امر تقلب 5 تا 7 کیلویی در وزن‌گوسفند ایجاد می‌کند. در حالی که در مراکز عرضه بهداشتی دام با استقرار دامپزشکان و وجود ترازو‌های دیجیتال، از بروز این اتفاق جلوگیری می‌شود.
اما نکته دیگری که کارشناسان به آن اذعان می‌کنند این است که در مخاطرات کشتار دام، آلودگی محیط‌زیست شهری نیز مهم است؛چون محتویات شکمبه و خونی که از دام در داخل جوی ریخته می‌شود می‌تواند سبب آلودگی محیط‌زیست و بیماری‌ها و عوامل پاتوژن احتمالی شود.
مخاطرات توزیع
در بحث آلودگی ثانویه ذبح دام، بر توزیع گوشت نیز تاکید شده است؛ به‌طوری که گوشت قربانی باید بعد از پوست کنی و تخلیه امعا و احشای بهداشتی در هنگام مصرف از طریق ظروف بهداشتی عرضه شود. همچنین در هنگام خرد کردن گوشت نیز نکات مربوط به شستن دست‌ها و ظروف مختلف نیز باید رعایت شود.
در این مورد عضو هیأت مدیره سازمان میادین میوه و تره‌بار و فراورده‌های کشاورزی شهرداری تهران معتقد است: در بحث دام اصطلاحی به نام تردی گوشت وجود دارد به این معنی که در این فرایند گوشت به‌صورت ترد شده آماده برای خرد کردن و مصرف است.
ولی وقتی این فرایند کامل می‌شود که گوشت به‌مدت 24 ساعت در فضای یخچال و در دمای صفر تا 2 درجه سانتی‌گراد نگهداری شود. بعد از این مدت گوشت آمادگی لازم را برای خرد کردن خواهد داشت.
وی در پایان خاطرنشان می‌کند: امیدواریم همانطور که سال گذشته شاهد روند رو به رشد مراجعه شهروندان برای کشتار دامشان در مراکز عرضه و کشتار تعیین شده بودیم، امسال نیز شاهد این روند رو به رشد باشیم
