این اولین بار است که بخش‌خصوصی می‌تواند با استفاده از امکانات شهرداری دستی بر آتش پخش فرآوردههای نفتی داشته‌باشد. در گزارش این صفحه همشهری‌مسافر تسهیلات شهرداری و ویژگی جایگاه‌های سیار توزیع سوخت را بررسی کرده‌ایم.
خواب خوش پمپبنزینهای شهر تهران، از تابستان سال گذشته به‌یک‌باره بر‌هم خورده است. همزمان با اجرای طرح سهمیه‌بندی بنزین و شلوغی پمپ‌بنزین‌ها، مسئولان نفتی یادشان افتاد 30سال است که پمپ‌بنزین جدیدی نساخته‌اند! البته برای ساختن پمپ‌بنزین خیلی دیر شده بود و بر‌اساس اصل۴۴ قانون اساسى، دولت اجازه سرمایه‌گذارى در بخش جایگاه‌سازى را نداشت.
پس باید بخش خصوصی به میدان می‌آمد. اما به دلایل مختلفى از جمله گران بودن زمین، نداشتن صرفه اقتصادى کافى و نیز به‌دلیل عدم‌امکان تغییر کاربرى جایگاه‌ها، بخش خصوصى هیچ تمایلی به ساخت جایگاه سوخت‌رسانی نشان نداد. دولت با آگاهی از این شرایط به فکر افتاد تسهیلاتی برای ایجاد جایگاه سوخت در تهران فراهم کند.
البته نه از طریق بودجه دولتی! از آن‌جایی که جایگاه سوخت باید با وسعتى زیاد و درست نبش خیابان اصلی ساخته شود، در صورت حل مشکل زمین امکان روی آوردن بخش خصوصی به ساخت این جایگاه‌ها افزایش می‌یابد. دولت هم با آگاهی از این موضوع تلاش کرد مسئولیت تامین زمین را بر‌عهده شهرداری بگذارد.
اما از آن‌جایی که شهرداری صاحب زمینهای شهر تهران نیست و امکان ساخت جایگاه عرضه فرآوردهاى نفتى هم در مناطق مسکونى وجود ندارد، دولت نتوانست این بار را به دوش شهرداری بیاندازد. در همین گیر‌و‌دار، پدیده جدیدی به نام پمپ‌بنزین سیار هم به بازار آمد! در مردادماه سال گذشته راه‌اندازی 40جایگاه سیار عرضه سوخت در دستور‌کار شرکت پخش فرآوردههای نفتی قرارگرفت.
این جایگاه‌های سیار به‌عنوان یک‌راهکار کوتاه‌مدت و مقطعی برای رفع مشکل کمبود جایگاه عرضه سوخت مطرح شد. در فاز اول 22جایگاه در نقاطی که با کمبود مجاری عرضه سوخت مواجه بودند و یا به‌دلایلی تردد در آن‌ها زیاد بود، مستقر شد. به گفته امیررضا رجبی، نماینده ستاد مدیریت حمل‌و‌نقل و سوخت کشور این جایگاه‌ها توانستند حدود دو‌درصد از توزیع بنزین را در تهران انجام دهند.
این درحالی است که هم‌چنان روند رشد تقاضای خودرو با روند ایجاد جایگاه‌هاى جدید سوخت‌رسانی تناسبی ندارد و برای تشویق بخش خصوصی به ساخت جایگاه‌های دایمی سوخت‌رسانی هم اقدامی اساسی صورت نگرفته است. با وجود آن‌که شهرداری وظیفه‌ای در ارایه تسهیلات به بخش خصوصی برای ساخت پمپ‌بنزین ندارد، اداره سرمایه‌گذاری مشارکتهای مردمی شهرداری منطقه4 تسهیلات ویژه‌ای را جهت راه‌اندازی پمپ‌ها‌ی سیار بنزین و گاز در این منطقه ایجاد کرده است.
زمینهای بلااستفاده و پمپ‌ها‌ی سیار بنزین و گاز
«منطقه4 شهرداری تهران با وجود وسعت بسیار بالایی که نسبت‌به دیگر مناطق 22گانه شهرداری تهران دارد، اما از امکانات خدماتی کافی مرتبط با شرکت نفت و گاز محروم است. با این رویکرد، اداره سرمایه‌گذاری مشارکتهای مردمی اقدام به احداث پمپ‌ها‌ی سیار بنزین و گاز در نواحی 9گانه این منطقه می‌کند».
عابد ملکی، رییس اداره سرمایه‌گذاری مشارکتهای مردمی شهرداری منطقه4 با اعلام این خبر درباره مشکلات ساکنان این منطقه به همشهری‌مسافر می‌گوید: «درحالی‌که زمینهای بایر بسیاری در منطقه4 وجود دارد که به دلیل مشخص نبودن مالکان آن‌ها بلااستفاده هستند، شهروندان و ساکنان منطقه4 با مشکل کمبود پمپ‌ها‌ی بنزین و گاز مواجه‌اند.
حتی برخی از این زمین‌ها برای شهرداری منطقه دردسرساز بوده و در گوشه‌و‌کنار منطقه رها شده‌اند. بنابراین طرح احداث پمپ‌ها‌ی سیار که امکان جابه‌جایی داشته باشند برای زمین‌ها‌یی با چنین ویژگی خاص بهترین راهکار در جهت افزایش پمپ‌ها‌ی بنزین و گاز منطقه4، کوتاه کردن صف پمپ‌ها، کاهش ترافیک خیابان‌های اطراف آن‌ها و استفاده بهینه از زمینهای بلااستفاده منطقه محسوب می‌شود».
ارایه تسهیلات ویژه برای جذب مشارکتهای مردمی
درحالی‌که تعداد پمپبنزینهای شهر تهران در 30سال گذشته به‌رغم افزایش 10برابری شمار وسایط نقلیه تغییری نکرده است، شهرداری منطقه4 تسهیلات ویژه‌ای را به سرمایه‌گذاران در این بخش اعطا می‌کند. به گفته رییس اداره سرمایه‌گذاری مشارکتهای مردمی شهرداری منطقه4، یکی از این تسهیلات صدور مجوز برای استفاده از زمینهای بی‌مالک به صورت موقت است:
«با در‌نظر گرفتن این موارد که احتمال بازگشت و درخواست مالک زمین وجود دارد، پمپ‌ها‌ی سیار به مالک پمپ این امکان را می‌دهد که درصورت مشخص شدن مالک زمین، پمپ سیار را به سادگی جابه‌جا و به محل دیگری انتقال دهد». عابد ملکی تاکید می‌کند:
«اداره سرمایه‌گذاری و مشارکتهای مردمی شهرداری منطقه4 با هدف اجرای این طرح در سطح منطقه، از تمامی سرمایه‌گذارانی که تمایل به اخذ مجوز از شرکت نفت‌و‌گاز و سرمایه‌گذاری در این زمینه را داشته باشند، دعوت به عمل می‌آورد. هم‌چنین این اداره تسهیلات و امکانات اولیه احداث پمپ‌ها‌ی سیار را در اختیار متقاضیان قرار خواهد داد».
ویژگی جایگاه‌های سیار توزیع سوخت
جایگاه‌های سیار توزیع سوخت در 2نوع پرتابل و موبایل در ظرفیت‌های 18 تا 28هزار لیتری طراحی و تولید شده است. این جایگاه‌ها به صورت تک‌فرآورده و چند‌فرآورده بوده و در آن واحد امکان توزیع چند‌نوع سوخت را به خودروهای مختلف داراست. مهم‌ترین ویژگی این جایگاه‌ها، ایمنی آن‌هاست.
در‌واقع، ایمنی جایگاه‌های سیار سوخت از جایگاه‌های ثابت بیشتر است. بنا به گفته کارشناسان، این دستگاه‌ها ضد‌انفجار بوده و ضریب انفجار برای آن‌ها در حد صفر است. دستگاه‌های سیار توزیع سوخت به مواد ضد‌انفجار اکسس مجهز هستند.
آزمایشات عملی انجام‌‌شده نشان می‌دهد، درصورت بروز هر گونه حادثه از جمله پرتاب شعله آتش به داخل دستگاه‌ها، تیراندازی، تصادف و... این جایگاه‌ها منفجر نمی‌شوند. مزیت دیگر جایگاه‌های سیار توزیع بنزین این است که کاملا با سیستم سامانه هوشمند توزیع سوخت منطبق بوده و مجهز به سیستم ماهواره‌ای هستند. هر جایگاه در هر ساعت امکان توزیع سوخت را برای 30خودرو به‌طور متوسط مهیا می‌کند.
همشهری مسافر
