همشهری آنلاین - گروه سیاسی: مذاکرات هستهای ایران و آمریکا پس از ۳ دور برگزاری به حالت تعلیق در آمده است و مقامات ۲ کشور در مصاحبهها و پستهای شبکههای اجتماعی انتقادها نسبت به یکدیگر را افزایش دادهاند. تلویزیون همشهری در گفتوگو با کامران غضنفری نماینده مجلس و عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها چرایی توقف گفتوگوها را بررسی کرد.
بهانه طرف آمریکایی و مشخصا وزرای دفاع و خارجه آمریکا برای توقف مذاکرات چیست؟
البته وضعیتی که با آن مواجه هستیم از قبل هم قابل پیشبینی بود؛ آن هم براساس تجارب مذاکرات با آمریکا در سالهای قبل. چه جمهوریخواهان و چه دموکراتها در مذاکرات با ایران به قول و قرار خودشان پایبند نبودهاند. ما چندین دهه این تجربه را با دولتهای مختلف آمریکا داشتهایم. وقتی ماه گذشته این بحث مطرح شد که مجددا قرار است بین ایران و آمریکا مذاکراتی صورت گیرد، کلیپی منتشر کردم و گفتم که به احتمال زیاد این مذاکرات به جایی نخواهد رسید چون تجربه این را نشان داده است. احتمال توافق اندک است و اگر ۲ طرف به توافق برسند آمریکا به فاصله کوتاهی زیر توافقاتش میزند. بعد ۳ دور مذاکره الآن به این نقطه رسیدیم. آنها در قصه هستهای گفتند که جمهوری اسلامی حق غنیسازی ندارد و اگر مایل است که از اورانیوم غنیشده استفاده کند باید از کشورهای خارجی خریداری کند. و اورانیوم بالاتر از ۳.۶۷ درصد هم باید به یک کشور خارجی منتقل کند یا بفروشد. اینها به هیچ عنوان برای ما قابل پذیرش نبود و به معنی تعطیلی صنعت هستهای ماست و جزو خطوط قرمز جمهوری اسلامی است. اما غنیسازی به چه درد ما میخورد؟ به قول عوام بدهیم برود؟ ما مصارف گوناگونی داریم. یک نمونه نیروگاه قدرت بوشهر است که با کمک روسیه ساخته شده است. سوخت نیروگاه اورانیوم غنی شده است. ما در پزشکی از اورانیوم غنیشده برای درمان بیماریها استفاده میکنیم. اورانیوم ۲۰ درصد در تولید رادیوداروها کاربرد گستردهای دارد. در دولت آقای روحانی گفتند ما این حق را به شما نمیدهیم. ما چطور باید به قول آنها اعتماد کنیم؟
چه سالی گفتند نباید اورانیوم ۲۰ درصدی داشته باشید؟
غضنفری: قبل اینکه به اورانیوم ۲۰ درصد برسیم. در دولت آقای خاتمی یا احمدینژاد. ما از غربیها درخواست اورانیوم ۲۰درصد داشتیم و آنها نمیدادند. آنها در دولت آقای روحانی هم میگفتند شما حداکثر میتواند ۳.۶۷ درصد غنیسازی کنید. در برجام هم چنین بود. ما ۲۰ درصد را در برجام تعطیل کردیم، به این شرط که ۲۰ درصد را به ما بدهند. انواع و اقسام بدعهدیهای آنها را شاهد بودهایم. ما موارد مختلف مصرف صنعتی داریم و در کشاورزی و پژوهشهای علمی نیز غنیسازی اورانیوم کاربرد دارد، تنها برای برق نیست.
اگر غنیسازی از زندگی مردم حذف شود، زندگیها مختل میشود؟
ما اورانیوم ۶۰ درصد غنیشده را برای پیشرانهای مختلف از جمله کشتیرانی استفاده میکنیم. اگر غنیسازی را کنار بگذاریم همه اینها را از زندگی خودمان حذف کردهایم و خارجیها آن را هیچگاه به ما نخواهند داد. آنها وقتی میبینند ما در مرحلهای پاسخ مثبت میدهیم، بلافاصله مطالبات جدید را مطرح میکنند. مثلا همین اواخر گفتهاند ایران باید دست از ساخت موشکهای دوربرد بردارد. گفتهاند ایران باید دست از پشتیبانی گروههای مقاومت بردارد. این چیزی است که جمهوری اسلامی به هیچ عنوان نمیتواند قبول کند. گفتهاند جمهوری اسلامی باید اجازه بازرسان آژانس و همچنین بازرسان آمریکایی (که جاسوسان سیآیای) هستند، نهتنها از سایتهای هستهای بلکه از سایتهای نظامی هم بازدید داشته باشند. مقامات آمریکایی زیر میز مذاکره زدهاند و شرایطی را فراهم کردهاند که ایران نمیتواند ذیر بار این خفت برود.
یعنی دنبال اجبار ایران برای تن دادن به دیپلماسی التماسی هستند؟
بله. متاسفانه پالسهایی به اشتباه از داخل ارسال شد که آنها دچار خطای محاسباتی شدند. ما یادمان هست ماه گذشته مقام معظم رهبری گفتند مذاکره با آمریکا نه هوشمندانه، نه عاقلانه و نه شرافتمندانه است. چند وقت بعد هم ایشان در دیداری گفتند که وضعیت همانی است که قبلا بود و شرایط عوض نشده است، یعنی باز هم به زمزمههایی که برخی مقامات از داخل برای مذاکره داشتند، دست رد زدند.
این پالسهای اشتباه چه بود؟
وقتی دشمن میبیند بهرغم نهی صریح رهبری نظام که براساس تجربه چندین دههای، هرگونه مذاکره با آمریکا را نهی میکنند و باز برخی مقامات اجرایی میگویند اما آماده مذاکره با همه دنیا جز رژیم صهیونیستی هستیم، پالس اشتباه داده شده است. وقتی مسئول ارشد اجرایی کشور چنین میگوید، یعنی آماده مذاکره با آمریکا هستیم. یا جایی مقام ارشد اجرایی کشور گفتند ما خواهان برادری با آمریکا هستیم. طرف خارجی چه برداشتی میکند؟ برداشت میکند که برخی مسئولان اجرایی بهرغم نهی صریح رهبری نظام خواهان مذاکره با آمریکا هستند. آنها این پالس را دلیل بر ضعف ما تلقی میکنند و میگویند حتما جمهوری اسلامی از موضع ضعف است. تصور میکنند این دولت هم مانند دولت آقای روحانی آماده است هر امتیازی بدهد. ترامپ ابتدا کلی شروط گذاشت و گفت اگر آماده نباشید سنگینترین بمباران را علیه شما انجام میدهیم. وقتی دشمن دارد تهدید به حمله نظامی میکند، اگر در این شرایط پای میز مذاکره بروید، یعنی جا زدهاید و از ترس اینکه نکند به شما حمله کند، پای میز مذاکره نشستهاید. ارسال پالس ضعف باعث میشود دشمن از موضع بالا با شما مذاکره کند و حاضر نمیشود در مقابل کاهش غنیسازی امتیازی بدهد.
میگویند درصد غنیسازی را کاهش دهیم. اگر بر فرض محال چنین کنیم، چه امتیازی میگیریم؟
اگر مذاکره از موضع برابر باشد، وقتی یک طرف امتیازی میدهد، طرف روبهرو هم باید امتیازات متقابلی دهد. اگر ما اعلام آمادگی کردهایم که غنیسازی را کاهش دهیم، میخواهیم طرف مقابل هم تحریمها را لغو کند و گشایش اقتصادی ایجاد کند. ولی ما در این ۳ دور مذاکره با آمریکا چیزی از آنها ندیدهایم و نشنیدهایم. ملت عزیز ما بدانند آمریکاییها نهتنها اعلام نکردند آمادهایم تحریمها را لغو کنیم، بلکه چند نوبت تحریمها را افزایش هم دادهاند. این به لحاظ دیپلماتیک اشتباه است. وقتی طرف حسن نیت نشان نمیدهد، بلکه متوسل به افزایش فشارها و تهدیدها میشود، ادامه چنین روندی کاملا خطاست؛ از نظر راهبردی و دیپلماسی خطاست. طرف مقابل نشان داده در خصومتش حاضر نیست کوتاه بیاید و مرحله به مرحله آن را افزایش هم میدهد؟ مسئولان دولتی به چه امیدی مذاکرات را ادامه میدهند؟ اینکه رهبری با مذاکرات موافقت کردند، مثل همان موافقتی است که سال ۱۳۹۲ با مذاکره دولت روحانی کردند، چون هرچقدر مسئولان دولت روحانی را نهی کردند و گفتند آمریکاییها زیر قولشان میزدند، چون آنها اصرار کردند، پذیرفتند و ولی گفتند ما به این مذاکرات خوشبین نیستیم.
کمیسیونهای مجلس و بازوهای نظارتی و مشورتی مجلس و قوانین چه میگویند؟ چه حرفی به دولت زدهاند؟ آیا به دولت مشورت ندادهاید که مابهازای کاهش غنیسازی چه میگیریم؟
من تازه یکسال است که نماینده مجلس شدهام و قبلش مشغول کارهای پژوهشی بودم. من سال ۱۳۹۴ کتاب ابعاد پنهان و پیدای پرونده هستهای را منتشر کردم. اگر مسئولان میخواستند نظرات ما را بشنوند، ما نظراتمان را گفتهایم. ما در برنامههای مختلف رادیو و تلویزیون حرف زدهایم. من در زمان آقای روحانی گفتم برجام یه توافق شبه ضداستعماری و شبه ضدملی بود. شخص آقای روحانی از من شکایت کردند و من از صداوسیما منع شدم. ایشان تاب شنیدن نظر هیچ مخالفی نداشتند. آقای روحانی از صدها نفر در دوره ریاستجمهوری به قوه قضاییه شکایت کردند. ما نظراتمان را در همین دوره هم اعلام کردهایم ولی به نظر میرسد که جناب آقای پزشکیان هم خیلی تمایلی به شنیدن نظرات منتقدان ندارند. بارها اعلام شدهاند که آمریکا با شیوهای که از خودش نشان داده قابل اعتماد نیست. سال گذشته بعد شهادت اسماعیل هنیه در تهران که قرار بود جمهوری اسلامی واکنش نشان دهد، آقای پزشکیان در ابتدا با اجرای این اقدامات موافقت نکردند. آمریکا پیغام فرستاده بود که شما واکنش نشان ندهید تا ما اسرائیل را به آتشبس در توافق وارد کنیم؛ ۲ ماه گذشت و اتفاقی نیفتاد. آقای پزشکیان بعدا به صراحت اعتراف کردند که ما فریب وعدههای آمریکا برای آتشبس در غزه را خوردیم.
یعنی در آینده هم چنین خواهد شد؟
ایشان از بدقولیهای آمریکا درس نگرفتهاند و فکر میکنند میتوان به حسن نیت آنها امیدوار بود و مسائل را حل کرد. ما بیش از ۴ دهه تجربه مذاکره با آمریکا از دهه ۱۳۶۰ داریم ولی هیچ پالس مثبتی از سوی آنها ندیدهایم.
آیا مقامات اعتراف میکنند که خطای محاسباتی داشتیم؟
من فکر میکنم به اینجا منجر خواهد شد. خود آقای عراقچی هم گفتند که آمریکاییها دارند صحبتهای ضدونقیض میکنند و زیادهخواهی میکنند. آنچه از مواضع رسمی مقامات آمریکا دیده میشود، آنها به چیزی کمتر از به تسلیم کشاندن جمهوری اسلامی رضایت نخواهند داد.
نظر شما