همشهری آنلاین:رضا فرهمند از مستندساز مستعدی است که در پرونده کاری خود ساخت چند مستند و فیلم نیمهبلند را دارد، فرهمند برنده سیمرغ بلورین برای بهترین فیلم مستند از بیست و هشتمین جشنواره فیلم فجر برای فیلم نیمهبلند «اتاق صعود» شده و دو مستند «نت های مسی یک رویا» و «زنانی با گوشواره های باروتی» را دارد. این کارگردان امسال با فیلم «لولی» به جشنواره فیلم فجر آمده و اولین فیلم بلندش قرار است با دیگر فیلمهای جشنواره رقابت کند.
چند مستند و چندین فیلم نیمهبلند داستان ساختید ، چطور شد که تصمیم به ساخت فیلم بلند سینمایی گرفتید ؟
البته این تصمیم مربو ط به سالهای دورتری میشود اما یک از دلایلم برای ساخت اولین فیلم بلند داستانی ام این بود که در سه مستند بلندم یعنی زنانی با گوشواره های باروتی و نت های مسی یک رویا و همچنین در همسایگی ماه ..به سمت داکیو درام رفته بود و احساس کردم تمایل و علاقه شخصیام بیشتر به سمت داستانگویی است بنابراین تقریبا حدود سه سال فیلم مستندی نساختم و متمرکز بر فیلمنامه نویسی شدم و در نهایت فیلم «لولی» اتفاقی بود که به دست آمد.
چرا در این سالها مستند نساختید؟
فکر میکنم حدودا سه سالی هست که مستند نساخته ام که البته مهمترین دلیلش این بود که چند سالی بود که تصمیم گرفته بودم وارد فضای ناشناخته داستانی شوم واین برای یک مستند ساز که سالهای طولانی در نقاط مختلف دنیا فیلم ساخته است یک ماجرا جویی.
از شکلگیری داستان «لولی» بگویید و این که تجربه ساخت این فیلم چگونه بود؟
بخش مهمی از عناصر این داستان مربوط به تجربه زیسته ای است که در روزهای متفاوتی از زندگی من شکل گرفته است از کودکی با داستانهای شبانه پدر بزرگ تا روزهایی که در ساخت مستندهایم بوده است. در نهایت اما بعد از اینکه تصمیم به نوشتن گرفتم با همراهی دوست عزیزم امیر اطهر سهیلی در حدود دوماه داستان اصلی نگارش شد ولیکن برای انجام کارهای اجرایی فیلم مثل یافتن سرمایه گزار و غیره حدود شش ماهی متوقف شد این زمان فرصت بسیار خوبی بود که سه بار فیلمنامه را شخصا بازنویسی کنم و در نهایت اخرین بازنویسی فیلمنامه را بعد از یافتن لوکیشن اصلی فیلم مجددا با زنویسی کردم که البته در این مرحله فیلمنامه کاملا همسو و همراه با لوکیشنی شد که فیلم باید در آنجا شکل میگرفت . تجربه ساخت این فیلم به این دلیل که هم سرمایه گذار و هم نویسنده و هم کارگردان پروژه بودم اتفاق بسیار پر ریسک وچالش بر انگیزی بود اما باید بگویم این پروسه یکی از بهترین فصلهای زندگیم بود وتلخیها وشیرینهای آن برای من بسیار موثر و زیبا بود و امیدوارم بتوانم در شروعی دوباره ، همین اتمسفر و روند را تکرار کنم بخاطر لحظات بسییار جذابی که در گفتگو با آسمان داشتم . فیلمساز همیشه در پروسه سخت تصمیم گیریها تنهاست و آنچه در این فیلم به شدت احساسش کردم این بود که این تنهایی زمانی میتواند نتیجه بسیار زیبایی داشته باشد که در نیمکت تنهاییت خدا حضور داشته باشد ،برای من سینما آنموقع پر برکت وتاثیر گذار است که در طول وعمق آن بتوانم انسان بهتری باشم.
بسیاری از دوستان فیلم اولی برای فیلمهای اول خود تلاش میکنند بازیگران ستاره بیاورند که درگیشه و یا جذب مخاطب راه برایشان هموار باشد اما شما از بازیگران ستاره استفاده نکردید؟
بازیگران ستاره حضورشان در کنار فیلمساز اول همیشه همراه با نوعی امنیت خاطر است اما آنچه برای من بسیار دارای اهمیت بوده و هست این است که یک کارگردان باید با واقعیت توانمندیهای شخصیش مواجه شود ، من در این فیلم اولم خود را در بدترین و پر ریسک ترین شرایط قرار دادم. در حالی که موقعیت فیلمنامه و پروژه به گونه ای بود که می توانستیم به سراغ ستارها برویم اما این تصمیم از نگاه بنده نوعی کم کاری محسوب میشد ، در حقیقت این فیلم برای من تجربه ایست برای آزمودن توانمندیهای شخصی خودمبه همین دلیل با مخالفت همه دوستان به سراغ بازیگرانی رفتم که در قاب سینما دیده نشده اند و حتی در مورد کارکتر اول مرد به سراغ کسی رفتیم که حتی هیچ تجربه ای از سینما نداشت ... این ریسک میتوانست به تعطیلی پروژه منجر شود اما این ریسک به دلایل مختلفی تبدیل به یک فرصت بزرگ برای فیلم شد ،فرصتی که در آن این فیلم حداقل چهار بازیگر پر استعداد را به سینما معرفی کرده ؛ این اتفاق و این روش در عناصر دیگر فیلم هم همینگونه عمل کرده است و بنظر بنده نتایج درخشانی را به وجود آورده است.
در این دوره 13 کارگردان فیلم اولی رقابت دارند، فکر میکنید «لولی» در فرم و ساختار و محتوا چه ویژگیهایی برای این رقابت داشته باشد؟
فیلم لولی در حقیقت همه دلبستگی من به فرم و محتوایی است که دوست داشته ام به عنوان یک ایرانی با فرهنگی غنی از ادبیات ومعماری به ان بپردازم این فیلم دچار فرمی است که متانت ایرانی در آن موج میزند در این فیلم زن ایرانی با همان عظمتی است که متاسفانه در فیلمهایمان کمتر به سمتش میرویم و لوکیشن فیلم سرشار از معماری و رنگهایی است که امروزه بسیار کم ان را به مخاطبینمان عرضه میکنیم وباید اعتراف کنم فیلم دارای سکانسها و قاب بندیهایی است که هیچ گاه آن را در قاب سینما آنرا ندیده ایم در حقیقت باید بگویم این فیلم دچار خلق هایی است که دیدنش برای مخاطبین حق فرهنگی و تمدنی ما ایرانیان است و در محتوا نمیتوان به آسودگی به عمق ان رسید ،فیلم لولی بیش از آنکه در سطح مفاهیم حرکت کند در عمق حرکت میکند واین در حالی است که فرم و محتوا همچون روح ایرانی بی ادعا وساده است.
با توجه به این که چند فیلم نیمه بلند داستانی ساختید. فضای ساخت فیلم بلند سینمایی چقدر برایتان ناآشنا بود؟
« لولی» اولین اثر داستانی بنده هست . اما من حدود بیست سال پیش افتخار دستیاری مرد بزرگ سینمای ایران ،جناب آقای کلاری را در فیلم بابا عزیز داشته ام بنابراین میتوانم فرض کنم که این فضا را بخوبی میشناسم اما به دلایلی از آن فاصله گرفتم ، سرنوشت شاید اینگونه رقم خورد که دوباره به این فضا برگردم با این تفاوت که من با کوله باری تجربه در فضای مستند به این فضا وارد شدم و فضایی را در تولید یک اثر داستانی برای خود ایجاد کردم که مبنا و ریشه اش آسمان و صداقت و دوستی است و خدا را شاکرم از اینکه تیم تولید و بازیگران تجربه منحصر بفردی در طول تولید این اثر سینمایی داشتند .
نظر شما