موفقیت‌های تازه محققان ایرانی درباره سرطان

و با بهره گیری از علم ایمونولوژی و بیوتکنولوژی، داروی مقدماتی جهت درمان سرطان خون یافتند.

محققین بسیاری در جهان به بررسی سرطان پرداخته و سعی در یافتن راههایی جهت تشخیص و درمان آن دارند. تحقیقات انجام یافته منجر به کشف راههای درمانی و تشخیصی گردیده که هزینه بسیار بالایی دارند و استفاده از آن برای کشورها، بار مالی زیادی به همراه دارد. لذا محققین مختلف در حال بررسی روشهای جدید جهت تشخیص و درمان این بیماری هستند و یقینا کشف راه‌های تازه، علاوه بر منافع اقتصادی، قابلیت استفاده برای عموم مردم کشور را نیز در بر خواهد داشت.

این موضوع از آنجا اهمیت دو‌ چندانی می‌یابد که یک سوم سرطان‌ها اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شوند، قابل درمان هستند.

ایران نیز در کنار دیگر کشور‌ها همواره سعی در دستیابی به تازه‌ترین درمانها و راه‌کارهای تشخیصی داشته است.

تشخیص زودرس سرطان سینه با استفاده از نانو‌ ذرات

نانو ذرات مغناطیسی، کاربردهای مختلف پزشکی و بیولوژیکی دارند که از آن جمله می‌توان به توانایی آنان در اتصال به بیو مولکولها و واکنش با مولکولهای هدف سطح سلول اشاره نمود. از خصوصیات مهم این ذرات غیر سمی بودن، سازگاری با موجود زنده و تجمع زیاد در بافت یا اندام هدف است.

نانو ذرات کوانتومی ذراتی در ابعاد نانو هستند که به تازگی در عرصه نانوتکنولوژی و نانو پزشکی مطرح شده و در تشخیص انواع بیو مولکولها و عوامل بیماری‌زا، کاربردهای وسیعی پیدا کرده‌اند.

با توجه به ویژگی این نانو ذرات که ابزار کار‌آمدی در عرصه تشخیص انواع سرطانها هستند، پژوهشگاه فناوری های نوین علوم پزشکی جهاد دانشگاهی ـ ابن سینا با هدف تشخیص زود هنگام سرطان و شروع سریع اقدامات درمانی با استفاده از نانو ذرات، اقدام به اجرای طرح کاربردی در زمینه تشخیص سرطان پستان نمود.

در مطالعه ای که طراحی و اجرا شد از نانو ذرات کوانتومی به منظور تشخیص زودهنگام سرطان سینه استفاده شد. در این طرح ابتدا آنتی بادی منوکلونال ضد تومور مارکر سرطان سینه، Her2 ، تولید و سپس با استفاده از یک فناوری نوین، آنتی بادی به نانو ذرات کوانتومی متصل گردید. در مرحله بعد از این آنتی بادیهای منوکلونال نشاندار برای ردیابی تومور مارکر سرطان سینه در رده‌های سلولی و همچنین بافتهای بیماران مبتلا به سرطان سینه استفاده شد.

نتایج حاصله نشان داد که آنتی بادی های منوکلونال متصل به نانو ذرات کوانتومی قادر هستند تومور مارکر سرطان سینه را شناسایی نمایند. علاوه بر حساسیت فوق‌العاده زیاد، نانو ذرات کوانتومی نور‌دهی بسیار طولانی مدت داشته و این امکان را فراهم می‌آورد که بتوان بافت سرطانی را به دقت و در زمان زیاد مطالعه نمود. در مطالعه‌ای دیگر، آنتی بادی منوکلونال ضد سرطان سینه با نانو ذرات مغناطیسی متصل و از آنها در تشخیص سلولهای سرطانی سینه استفاده شد. نتایج حاصله نشان داد که این آنتی بادی های نشان دار ابزاری بسیار کارآمد جهت تشخیص سلولهای سرطانی در شرایط آزمایشگاهی و همچنین در بدن بیمار می باشند.

در مجموع به نظر می رسد نانو ذرات برای تشخیص تومور مارکرها بسیار حساس هستند و می‌توانند برای تشخیص زود هنگام سرطانهای انسان استفاده شوند.

با توجه به این که تشخیص زود هنگام سرطان مهمترین عامل تعیین میزان موفقیت درمان سرطان است، به نظر می‌رسد که استفاده از این نانو ذرات گام بسیار موثری در جهت اقدامات درمانی باشد.

راهکار درمانی سرطان خون با استفاده از داروی اختصاصیپژوهشگاه ابن سینا

درمان سرطان به روشهای گوناگونی صورت می‌گیرد. درمانهای موجود در برخی سرطانها به خوبی پاسخگو بوده و درصد بالایی از بیماران بهبود می‌یابند، لیکن بطور کلی درمانهای عمومی سرطان مانند شیمی‌درمانی و پرتودرمانی علاوه بر اینکه باعث از بین رفتن سلولهای سرطانی می‌شوند،‌ روی سلولهای طبیعی نیز اثر می‌گذارند، ولی با توجه به شرایط بیمار، اینگونه عوارض جانبی بعلت اهمیت درمان سرطان پذیرفته می‌گردد.

هر چه درمان سرطان اختصاصی‌تر انجام شود،‌ میزان عوارض جانبی و صدمه به اندامها و بافتهای طبیعی کمتر خواهد بود. از بهترین نوع درمانهای سرطان که هم ‌اکنون پزشکان و محققان بر آنها تمرکز بیشتری دارند، ایمنی درمانی سرطان است. این نوع درمان از طریق هدفگیری اختصاصی مولکولهای سطحی سلولهای سرطانی انجام می‌گیرد. جهت انجام این نوع درمان، داروی مربوطه بر علیه سلول سرطانی ساخته می‌شود و با تزریق آن موجب فعال شدن مکانیسمهای مختلفی در بدن بیمار می شود که در نهایت منجر به مرگ سلول سرطانی می‌گردد.

پژوهشگاه فناوری های نوین علوم پزشکی جهاددانشگاهی ـ ابن‌سینا- با استفاده از روشهای نوین بیوتکنولوژی اقدام به ساخت چنین داروهای اختصاصی بر علیه سرطان‌های گوناگون نموده است که در ارتباط با نوعی سرطان خون، برخی از داروهای ساخته شده توسط پژوهشگاه، مورد آزمایش قرار گرفته و اثر آن روی سلولهای سرطانی بیماران، منجر به مرگ این سلولها گردید. این واکنش در محیط آزمایشگاه با موفقیت انجام گرفت، لذا در حال حاضر مرحله آزمایشگاهی ساخت این دارو به  پایان رسیده است.

جهت استفاده درمانی از این دارو لازم است که اثر آن بر روی حیوان آزمایشگاهی نیز بررسی شود و پس از انجام کارآزمایی بالینی در بیماران مبتلا به سرطان خون، نسبت به عرضه آن به بازار اقدام گردد. در صورت تامین بودجه لازم پیش بینی می شود که این دارو ظرف سه سال آینده مورد بهره برداری قرار گیرد و یقینا تولید چنین دارویی در داخل کشور، امکان استفاده عمومی هموطنان را با هزینه ای بسیار کم به همراه خواهد داشت.