در شهرهای پیشرفته جهان، می‌توان نمونه‌های فراوان موفقی از به‌کارگیری اتوماسیون و ربات در ارائه خدمات شهری را دید.
تسهیل در عبور و مرور و کنترل ترافیک، فروش کارت‌های اعتباری و بلیت و عبور و مرور و غیره در ایستگاه‌های اتوبوس و مترو، ارائه اطلاعات در معابر، خیابان‌ها، پارک‌ها و موزه‌ها، نظافت خیابان‌ها، مراکز و معابر، آبیاری فضای سبز شهری و... تنها نمونه‌های کوچکی از به‌کارگیری تکنولوژی‌های مدرن اتوماسیون و رباتیک در ارائه خدمات به شهروندان است.
از دیگر زمینه‌هایی که امروزه دولت‌ها به صورت فعال و با صرف هزینه‌های فراوان به سرمایه‌گذاری در آن روی آورده‌اند، به‌کارگیری رباتهای امداد و نجات در مهار بحرانهای شهری است.
در حال حاضر، سیستم‌های امداد و نجات رباتیک که اغلب به صورت مجتمع و با عنوان سیستم‌های مدیریت بحران DMS شناخته می‌شوند، در برخی از شهرهای پیشرفته راه‌اندازی شده و در حال بهره‌برداری است. از آنجا که طراحی این‌گونه سیستم‌ها، دقیقاً مطابق با شرایط بومی و مختصات هدف مورد نظر صورت می‌گیرد، تنها راه تولید چنین سیستم‌هایی برای تهران و سایر کلان‌شهرها، هدایت محققان بومی به سمت این هدف مشخص است تا با بهره‌گیری و مجتمع‌سازی نتایج آنها بتوان به راههای بومی در این زمینه دست یافت.
در کشورهای توسعه یافته راهکارهای مختلفی برای توسعه علوم و فناوری وجود دارد. یکی از این راهها، برگزاری مسابقاتی است که افراد با شرکت در آن به رقابت پرداخته و مهارتهای خود را می‌سنجند. نمونه چنین مسابقاتی، در حوزه روباتیک، مسابقات جهانی روبوکاپ است. مقبولیت و جایگاه مسابقات روبوکاپ در جوامع علمی و صنعتی جهان خود مؤید این مدعاست.
رمضانی، رییس فرهنگسرای بهمن در این باره می‌گوید: مسابقات ملی رباتهای شهری اولین مسابقه در این سطح است که بستر مناسبی برای حضور متخصصان و نخبگان در کنار هم و تبادل تجارب و اطلاعات را در حوزه ربات و موضوعات خدمات شهری فراهم آورده است.
مدیر مناطق 16و 19 سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران ادامه داد: سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران با همکاری انجمن روبوکاپ ایران و شبکه آموزش صدا و سیما با هدف بسترسازی جنبش نرم‌افزاری و بومی‌سازی علم و فناوری در کشور، اقدام به برگزاری این مسابقات در سطح ملی کرد.
رئیس فرهنگسرای بهمن خاطرنشان کرد: این مسابقات شامل سه بخش دانشجویی، دانش‌آموزی و ویژه است و در مجموع از 7 مسابقه جداگانه و یک نمایشگاه برای گروههای مختلف و شرکت‌های فعال در زمینه رباتیک تشکیل شده است.
رمضانی، درباره اهداف اولین دوره مسابقات ملی رباتهای شهری گفت: بسترسازی جنبش نرم‌افزاری و بومی‌سازی علم فناوری در کشور، افزایش سطح کیفی و کمی، ارائه خدمات شهری به شهروندان، ایجاد فرصت برای ارائه دستاوردهای کاربردی تیم‌های پژوهشی ایرانی، شناخت هسته‌های تحقیقاتی سطح کشور، هدف‌گذاری کاربردی در پژوهش‌های رباتیک دانشجویی، معرفی توانمندی‌ها و نیازمندی‌های خدمات شهری کشور در بخش‌های جنبی مسابقات و ارائه مشاوره لازم به منظور ایجاد پیوند میان پژوهشگران و صنعت‌گران برای ارائه محصولات کاربردی در سطح شهرها از جمله اهداف مورد انتظار اولین دوره مسابقات است.
رئیس فرهنگسرای بهمن در پایان گفت: این مسابقات در تالارهای شهید آوینی و امام‌خمینی(ره)، سینما تراس چاپلین، گالری شمار 1 و بخش نمایشگاهی فرهنگسرای بهمن به مدت 4 روز برگزار شد.
قائم مقام دبیر مسابقات رباتهای شهری نیز گفت: سال‌های زیادی است که دانش‌آموزان و دانشجویان ایرانی در حوزه رباتیک فعالیت می‌کنند، به‌طوری که در زمینه مسابقه رباتیک داخلی و در سطح جهانی ایرانی‌ها حضور فعال و موفقی دارند.
مجتبی مسگر مشهدی، از جمله اهداف این مسابقات را موارد تحقیقاتی و پژوهشی عنوان کرد و گفت: ما به عنوان ایده اولیه، سعی کردیم تا پتانسیل‌های تحقیقاتی و پژوهشی را به سمت کاربردهای واقعی در جامعه سوق دهیم و مسابقه رباتهای شهری اولین تلاش برای هدایت کردن این پتانسیل‌ها به سمت کاربردهای واقعی مورد نیاز مردم است.
وی، اصلی‌ترین کارکرد این مسابقات را فرهنگسازی برای استفاده از دانش رباتیک برای پاسخگویی به نیازهای مردم در سطح جامعه دانست.
وی در تعریف ربات گفت: ربات یک ماشین هوشمند است که می‌تواند در شرایط خاص، کار تعریف شده‌ای را انجام دهد و ممکن است قابلیت تصمیم‌گیری در شرایط مختلف را نیز داشته باشد. ربات‌ها برای کارهای مختلفی تعریف و ساخته می‌شوند و از سه قسمت اصلی شامل مغز که معمولاً یک کامپیوتر است، محرک و بخش مکانیک شامل موتور، پیستون، تسمه، چرخ‌ها، چرخ‌دنده‌ها و...، حس‌گر که می‌تواند از انواع بینایی، صوتی، تعیین دما، تشخیص نور، تماسی یا حرکتی باشد، تشکیل شده است.
او در توضیح واژه رباتیک ادامه داد: رباتیک علم به‌کارگیری ربات‌هاست و تاثیر آن را در محصولاتی که هر روزه استفاده می‌کنیم، می‌بینیم. ربات‌ها معمولاً در مواردی استفاده می‌شوند که بتوانند کاری را بهتر از یک انسان انجام دهند یا در محیط پرخطر فعالیت کنند.
ربات می‌تواند کارهایی را که انسان انجام می‌دهد، ارزان‌تر انجام دهد. علاوه بر این، ربات‌ها می‌توانند کارهای خطرناک مانند نظارت بر تاسیسات انرژی هسته‌ای و یا کنترل کابل‌های فشار قوی را انجام دهند. ربات‌ها می‌توانند کارها را دقیق‌تر از انسان انجام دهند و روند پیشرفت در علم پزشکی و سایر علوم کاربردی را سرعت بخشند. همچنین ربات‌ها در امور تکراری و خسته‌کننده همانند ساخت صفحه مدار، ریختن چسب روی قطعات یدکی سودمند هستند.
وی با بیان این‌که جمعیت ربات‌ها به سرعت در حال افزایش است، ادامه داد: این رشد توسط ژاپنی‌ها که رباتهای آنها تقریباً دو برابر تعداد رباتهای آمریکا است، هدایت شده است.
او خاطرنشان کرد: همه ارزیابی‌ها بر این نکته تاکید دارد که ربات‌ها نقش فزاینده‌ای در جوامع مدرن ایفا خواهند کرد. آنها به انجام کارهای خطرناک، تکراری، پرهزینه و دقیق ادامه می‌دهند تا انسان‌ها را از انجام آنها بازدارند.
مسگر مشهدی، در پاسخ به این سؤال که مسابقات تا چه میزان عملیاتی و کاربردی است، گفت: امروزه در دنیا نیز بسیاری از وظایف به ربات‌ها سپرده می‌شود، به‌ویژه در بخش‌هایی که خطرات و سختی‌های زیادی به همراه دارد، همانند رباتهای آتش‌نشان، ربات‌هایی که در بحرانهای غیرمترقبه همانند سیل و زلزله می‌توانند به امدادگرها کمک کنند. ربات‌هایی که می‌توانند نماهای شیشه‌ای ساختمان‌ها را پاک و تمیز کنند که به این ربات‌ها، رباتهای خدمات‌رسان می‌گویند و...
او ادامه داد: هم‌اکنون در دنیا همه ساله نرخ رشد رباتهای صنعتی در حال کاهش یافتن و نرخ رشد رباتهای خدمات‌رسان در حال افزایش یافتن است.
وی با بیان این‌که این مسابقات در 3 بخش دانش‌آموزی، دانشجویی و ویژه برگزار شد، در توضیح هریک از این بخش‌ها گفت: بخش دانش‌آموزی شامل: هزارتوی شهری (ماز) ویژه دانش‌آموزان دوره دبیرستان و قبل از آن است. در این بخش ربات‌ها باید با حرکت در یک مسیر هزارتو، ضمن رعایت قوانین شهری از قبیل توقف در محل عابر پیاده و چراغ‌های راهنمایی، راه خروجی هزارتو را پیدا کنند.
رباتهای امدادگر، که در این بخش ربات‌ها با حرکت در مسیر تعیین شده در یک محل حادثه دیده، مصدومان حادثه را شناسایی کرده، محل آنها را اعلام می‌نمایند. رباتهای خط‌کشی مسیر: ربات باید یک مسیر 6 متری را با کمترین انحراف از خط مستقیم پیموده، مسیر حرکتش را خط‌کشی نماید.
بخش دانشجویی نیز از بخش‌های شبیه‌سازی امداد و نجات، رباتهای امدادگر و رباتهای خدمات‌رسان تشکیل شده است. در بخش شبیه‌سازی امداد و نجات هر تیم باید با برنامه‌ریزی برای عوامل مختلف، در محیطی شبیه‌سازی شده، به امدادرسانی در شهری بپردازد که توسط زلزله تخریب گردیده است.
نهایتاً تیمی برنده است که تعداد مصدومان بیشتری را نجات دهد. در بخش رباتهای امدادگر ربات طراحی شده، باید بتواند در یک محیط تخریب شده در اثر زلزله، به جست‌وجو پرداخته و بدون وارد نمودن آسیب به محیط یا مصدومان حادثه، اطلاعات مورد نیاز از محل و وضعیت مصدومین حادثه را تهیه نماید. این اطلاعات برای امدادرسانی در اختیار گروههای امدادگر قرار می‌گیرد.
رباتهای خدمات‌رسان، رباتهای خودکاری هستند که با حرکت در جهات مختلف یک اتاق، کف اتاق را تمیز می‌کنند.
مسگر مشهدی درباره بخش ویژه این مسابقات گفت: بخش ویژه، بخشی است که همه پژوهشگرها، دانشگاهها، مراکز تحقیقاتی و پژوهشی با آخرین دستاوردها و محصولاتی که به نوعی می‌توانند به مردم در مکان‌های مختلف کمک کنند، آشنا می‌شوند.
وی ادامه داد: بخش ویژه مسابقات به عنوان مهمترین بخش برنامه‌ها، با هدف شناسایی و معرفی طرح‌های عملی که به نوعی در جهت خدمات‌رسانی شهری و ارائه کمک به شهروندان در محیط‌های خانگی، اداری و شهری به اجرا درآمده‌اند، برگزار شد.
وی در تعریف ربات شهری گفت: یک ربات شهری ارائه دهنده یک یا چند سرویس خودکار یا نیمه خودکار مفید برای شهروندان یا تاسیسات و سامانه‌های شهری است. رباتهای خدمتکار، نگهبان، پرستار، فروشنده، مددکار معلولین و چراغ‌های هوشمند راهنما نمونه‌هایی از رباتهای خدمات شهروندی و رباتهای شستشوگر، شیشه پاک‌کن، چمن‌زن، زباله جمع‌کن، سوخت‌رسان و باربر، نمونه‌ای از رباتهای دسته دوم به‌شمار می‌روند.
او گفت: در بخش ویژه، کلیه ربات‌هایی که به نوعی در تعریف‌های ارایه شده قرار دارند و در بخش‌های دیگر این مسابقات شرکت نکرده‌اند، شرکت داده شدند. تایید ربات‌ها برای شرکت در این بخش توسط کمیته برگزاری و پیش از شروع مسابقات صورت گرفت. رباتهای شرکت‌کننده در این بخش در دو گروه رباتهای تجاری و نیمه تجاری از سه منظر ارزیابی شدند و در نهایت در هر گروه رباتهای برتر طبق معیارهای ارایه شده انتخاب شدند.
وی اثربخشی و کارآیی در محیط واقعی، توجیه اقتصادی و کثرت کاربرد و نوآوری در طرح و خلاقیت در ساخت را سه عامل گزینش رباتهای برتر عنوان کرد.
قائم مقام دبیر مسابقات رباتهای شهری در پاسخ به این سؤال که علاقه‌مندان به علم رباتیک چگونه می‌توانند در این زمینه ادامه فعالیت دهند و آیا کانونی برای حمایت از آنها وجود دارد، گفت: یکی از مشکلات موجود، این است که علم رباتیک متولی مشخصی ندارد و علی‌رغم توجهاتی که در مدارس و دانشگاهها به مقوله رباتیک وجود دارد، اما هنوز هیچ پایگاه مشخصی برای حمایت و ادامه فعالیت در این زمینه وجود ندارد.
او ادامه داد: در حال حاضر در مدارس و دانشگاهها و برخی از مراکز سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، کانون‌های رباتیک راه‌اندازی شده است که می‌توانند به علاقه‌مندان آموزش دهند، اما به دلیل گستردگی میزان تقاضا، علم رباتیک نیازمند حمایت جدی است.
مسگر مشهدی، با بیان این‌که آموزش و پرورش باید به متولی اصلی رباتیک تبدیل شود، گفت: آموزش و پرورش به دلیل این‌که به‌طور مستقیم با دانش‌آموزان در تماس است، می‌تواند به بهترین متولی رباتیک در کشور تبدیل شود و با تشکیل کانون و انجمن رباتیک، علاقه‌مندان به این رشته را به‌طور پیوسته به سمت و سوی خود سوق دهد.
در اولین دوره مسابقات رباتهای شهری 150 تیم شرکت کردند که در مدت زمان سه روز به رقابت پرداختند. همچنین برگزاری سمینارهای آموزش ساخت ربات و آشنایی با ربات از جمله رباتهای جنبی اولین دوره این مسابقات بود. اسامی برگزیدگان بخش‌های دانش‌آموزی و دانشجویی، به‌طور کامل روز دوشنبه 22 آبان در صفحات 5 و 17 روزنامه به چاپ رسید.
