همشهری آنلاین- صفورا صادقی: تا قبل از دهه ۲۰ شمسی محله سعادت‌آباد کنونی جزء حومه دارالخلافه تهران به حساب می آمد و هیچ اثری از شهرنشینی در آن نبود. محله سعادت‌آباد از شرق به بزرگراه چمران، از جنوب به شهرک غرب، از شمال به کوی فراز و از شمال شرق به محله اوین و در نهایت از شمال غرب به دره فرحزاد راه دارد. بزرگراه یادگار امام از شمال و بلوار فرحزادی از غرب سعادت‌آباد می‌گذرد. مناطق کوی فراز و شهرک مخابرات (بهرود) در شمال سعادت‌آباد و در دامنهٔ کوه واقع هستند. خیابان‌های سعادت آباد، ۲۴ متری، علامه، سرو و همچنین بلوار پاکنژاد و بلوار فرحزادی، از خیابان‌های اصلی سعادت آباد محسوب می‌شوند.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
سید نعناع که بود؟
سید ضیاء‌الدین طباطبائی کسی که در اتفاقات سیاسی زمان خود فردی تاثیرگذار و صاحب‌نفوذ بود، غیر از دنیای خشک سیاست به کشاورزی و گیاهان هم علاقه خاصی داشت و در برهه‌هایی که از دنیای سیاست کناره می‌گرفت به کشاورزی و پرورش خرگوش می‌رسید. نصرالله حدادی، تهران پژوه، در باره این شخصیت می‌گوید: «سید ضیاء مدیرمسئول «روزنامه رعد» پس از کودتای اسفند ۱۲۹۹ به عنوان نخست وزیر ایران تشکیل کابینه داد ولی بیش از نود روز دوام نیاورد و کابینه او به نام کابینه سیاه شهرت یافت. بعد از شکست کابینه سیاه از ایران مهاجرت کرد و گفته می‌شود مدتی در فلسطین به خرید و فروش زمین نیز اشتغال داشته است. بعد از وقایع شهریور ۱۳۲۰ مجددا به ایران بازگشت و مورد وثوق پهلوی دوم قرار گرفت چرا که به‌نوعی پدرخوانده محمدرضا شاه محسوب می‌شد. به دلیل علاقه سیدضیاء به گیاه نعناع به او سید نعناع می‌گفتند و نقل است که هر کس در منزل او مهمان می‌شد با چای نعناع از او پذیرایی می‌کرد. او در باغات و زمین‌های خود انواع گیاهان را بعمل می‌آورد و به نوعی در این زمینه صاحب‌نظر هم بود.»
سادات‌آباد یا سعادت‌آباد؟
این تهران‌پژوه می‌افزاید: «اولین کسی که این منطقه آمد سیدضیاء طباطبایی بود. او در سال ۱۳۲۷ شمسی زمین های این منطقه را از یک ارباب‌زاده خرید و به دلیل علاقه خاصی که به کشاورزی داشت از اقوام و دوستانش دعوت کرد به این محله بیایند و در آن به کشاورزی و دامداری بپردازند. گفته می‌شود چون اقوام وی سید بودند این محله به سادات‌آباد یا سیادت‌آباد مشهور شد که کم کم برای سهولت محاوره به نام سعادت‌آباد کنونی تغییر یافت.»
خرگوش‌های سادات‌آباد در لوکس‌فروشی‌های لاله‌زار
در پی آبادانی محله سادات‌آباد و اضافه شدن جمعیت این منطقه علاوه بر کشاورزی پرورش نوع خاصی از خرگوش هم رونق گرفت که باعث تحولاتی در این محله شد. حدادی در این مورد توضیح می‌دهد: «سید ضیاء‌الدین طباطبائی در این محله به پرورش خرگوش‌های بزرگی به نام «چین‌چیلا» که شاید بیش از ده کیلوگرم وزن داشتند روی آورده بود و پوست زیبا، متراکم آنها را به پالتوهای زنانه تبدیل می‌کردند و در خیابان لاله‌زار در فروشگاهی به همین نام یعنی «چین چیلا» می‌فروختند.» در زمین‌های کشاورزی بیشتر گندم کاشته می‌شد که بخش مهمی از گندم شهر تهران را تامین می‌کرد. کشاورزی و دامداری پابه‌پای هم رشد می‌کردند و و باعث رشد اقتصادی این منطقه می‌شد به‌نحوی که علاوه بر مصرف داخلی محصولات، به خارج از کشور نیز صادر می‌شد.
آغاز بلندمرتبه‌سازی
تا دهه ۴۰ خورشیدی ساخت و ساز قابل توجهی در منطقه سعادت‌آباد وجود نداشت تا اینکه با پیشنهاد مهندسان داخلی و خارجی نقشه سازه‌های مدرن در این محله پیاده شد. جنوب محله سعادت آباد برای جانمایی مجتمع‌های مسکونی شیک ومدرن شرکت‌ها و پیمانکاران خارجی و عمدتا آمریکایی مناسب دیده شد. روستای تاریخی در این منطقه وجود داشت به نام «خوردین» که بیشتر مسیحی‌نشین بود و جمعیت کمی داشت. در حال حاضر از آن روستای خوش آب و هوا، با درختان زیاد و نهر آب اکنون فقط یک نام بر بلوار اصلی شهرک قدس(شهرک غرب) سابق باقی مانده است. یک شرکت آمریکایی به اسم استارتر، در راستای اهداف توسعه و مدرنیزاسیون پایتخت توسط پهلوی دوم، طرح ساخت خانه‌های ویلایی و برج‌های بلند را مطرح کرد. به دلیل محدودیت مالکیت برای اتباع خارجی با همکاری یک شرکت ایرانی به نام «شاهگلی» ساخت و ساز خانه های مدرن ویلایی و برج‌ها آغاز شد. در فاصله کمی خیابان‌کشی به سبک شهرهای آمریکایی و اروپایی صورت گرفت. مدرسه و ورزشگاه و فضای سبز هم ساخته شد. در ابتدا بیشتر آمریکایی‌ها و خانواده‌های آنها و تعدادی از درباریان آنجا ساکن شدند به همین دلیل به اینجا شهرک غرب می‌گفتند که پس از پیروزی انقلاب اسلامی با ساخت مسجد قدس نام شهرک قدس بر آن نهاده شد.
سعادت‌آباد کنونی
یک منطقه کشاورزی خالی از سکنه تهران پیش از یک قرن قبل، در دهه‌های اخیر به یکی از شلوغ‌ترین و گرانترین محله‌های پایتخت تبدیل شده است. وجود دانشگاههای علامه طباطبایی و دانشگاه امام صادق(ع)، همچنین ساخت بیمارستان‌های مجهز و بزرگ مانند بهمن، آتیه و عرفان، و وجود بزرگراهها و مراکز تجاری، اداری و همچنین برج‌ها و ساختمان‌های لوکس باعث شده در کنار خوش اب و هوایی این منطقه طرفداران زیادی برای زندگی در این منطقه از شهر تهران وجود داشته باشد. باور اینکه در کمتر از یک قرن دیگر هیچ اثری از سازنده این محله، سید ضیاء طباطبایی و باغ و زمین‌های کشاورزی و پرورش خرگوش اثری نیست، کمی سخت و دور از ذهن به نظر می‌رسد.
نظر شما