متأسفانه کبوتر خانه‌های ایرانی، مانند بسیاری دیگر از بخش‌های معماری ایرانی ناشناخته مانده و این در حالی است که این برج‌های زیبای کبوتران، به‌عنوان زیرساخت تأسیسات کشاورزی در تمامی سرزمین ایران حضوری پیوسته داشته است.
تنها در حوالی اصفهان بیش از 3 هزار برج زیبای کبوتر وجود داشته است. قطر ورودی کبوترخانه‌ها که کبوتران از آنجا به داخل برج‌ها وارد می‌شدند به اندازه‌ای ساخته شده که تنها کبوتران می‌توانستند وارد آن شوند و پرندگان مهاجم قادر به ورود به داخل آن نبودند. فضای داخلی کبوترخانه آنچنان امن و مفرح بود که گاهی محل تجمع حدود ۲۵ هزار کبوتر می‌شد.
ابن بطوطه در سفرنامه طولانی خود در حدود ۵ قرن پیش (۴۷۷ سال پیش) درباره کبوترخانه ایرانی سخن گفته است: «فیلان قریه بزرگی است که روی رودخانه عظیمی ساخته شده و در کنار آن مسجد زیبایی وجود دارد.
آن روز تیر از وسط با‌غ‌ها و آب‌ها و روستاهای زیبا که برج‌های کبوتر زیادی داشت به مسیر خود ادامه دادیم و پسین روز به اصفهان رسیدیم...»حدود 2 قرن بعد (شاردن فرانسوی) با دقت فراوانی به موضوع کبوترخانههای ایرانی می‌پردازد. اودرباره کبوترخانههای ایران می‌نویسد: « من عقیده دارم که ایران مملکتی است که بهترین کبوترخانههای جهان در آنجا ساخته می‌شود. همه اینها برای به دست آوردن کود ساخته شده و نه برای پرورش و تغذیه کبوتران.»
عملکرد اقتصادی کبوترخانه‌ها: استفاده از کود کبوتر در کشاورزی و گوشت کبوتر در زمان قحطی. اهمیت کبوترخانه در اقتصاد ایران چنان بوده است که غازان خان مغول در کنار سایر اقداماتی که برای احیای کشاورزی ایران انجام داد، فرمان‌هایی برای حفظ و بازسازی و نگهداری کبوتران و کبوترخانه‌ها صادر کرد.
ورزشگاه ملی پکن
در کتاب «معماری چین» چنین آمده است: استادیوم افتتاحیه و اختتامیه بیست و نهمین دوره بازی‌های المپیک شهر پکن، به‌عنوان نشانه بازی‌های المپیک تابستانی 2008 که این ساختمان ابتکاری توسط معماران هرزوگ و دمورن طراحی شده است در یک گروه 44 نفره از معماران بین‌المللی آشیانه پرنده (Bird nest) در میان سیزده طرح برگزیده و انتخاب شد.
از تیم طراحی، خواسته شد تا با رعایت پارامترهایی همچون خلق یک ساختمان زیبا و با توازن و فضای مطلوب اطراف آن، باعث شوند تا تمامی تماشاگران دیدی برابر و مناسب داشته باشند. طراحان به آگاهی ازکاربرد متفاوت ورزشگاه نیاز داشتند. برای یک ورزشکار حرفه‌ای، دید داخلی بیشترین اهمیت را دارد. از کنار پیست دو و میدانی که برای کل فوتبالیست‌ها آشناست، بهترین دیدها در مرکز خط است.
گروه طراحی برای رسیدن به طرحی مطلوب از معماری دیجیتال کمک گرفتند. این بخش از معماری بسیار پیچیده و بی‌شمار بوده، بهطوریکه نمی‌شد طراحی‌ها را به‌صورت دستی انجام داد و به کار با نرم افزار تکیه داشت. هندسه زیبای کاسه و کل محاسبات هندسی مجموعه، جریان هوا در نگهداری مناسب چمن‌ها، طراحی پوشش خارجی و محاسبات مقاومت بنا در برابر زلزله و مقاطع تیرهای تابیده فولادی با یکدیگر ثابت شده، بهطوریکه پیچش و خمش آنها با پیروی از حجم کلی و پوشش نما بوده است.این استادیوم که ترکیبی از معماری سنتی و مدرن است، شامل فضاهای جانبی فرهنگی، بهداشتی، سیستم آتش بازی، نورافشانی، سیستم صوتی و تصویری منحصر به فرد ، و سیستم نورپردازی بسیار پیچیده‌ای است که آن را از سایر استادیوم‌های ورزشی جهان متمایز می‌کند.
مشخصات پروژه: طول بنا: 333 متر، عرض بنا: 284 متر، ارتفاع: 2/69 متر، حجم کلی: 3میلیون متر مکعب و وزن کل سازه 150هزار تن بوده است که ظرفیت 91 هزار نفری پس از المپیک به 80 هزار نفر کاهش پیدا می‌کند. هزینه ساخت این پروژه 280 میلیون پوند است.در ساخت این بنا از طبیعت الهام گرفته شده است. به خاطر پیچیدن تیرهای فولادی برش خورده، به آن لقب آشیانه پرنده داده‌اند. به عقیده بعضی از مردم چین این استادیوم مانند جامی سفالی است که در لفافی توری شکل پیچیده شده است.
پیشرفت کار: کار ساختمان ورزشگاه با خاکبرداری (مساحت یکصد هزار مترمربع) و ساخت پی در اواخر سال 2003 و کار ساختمان اصلی در ماه مارس سال 2004 شروع شد. در آگوست سال 2004 کار ساخت به‌دلیل هزینه بسیار بالای آن متوقف شد. طراحان برای تغییر طرح به‌صورتی که طرح اصلی را حفظ کرده و باعث پایین آوردن هزینه‌ها شوند دعوت شدند.
در طرح جدید، سقف ورزشگاه به کل حذف شد که باعث بزرگ‌تر شدن حفره روی ورزشگاه شده است. کارشناسان به این عمل که باعث ایمن‌تر شدن ورزشگاه در برابر زلزله می‌شود، اعتقاد زیادی داشتند، درصورتی‌که کم کردن هزینه‌های ساخت مهم‌تر بود. تغییرات طرح باعث شد تا مصرف کل فولاد 3/22درصد و پوشش کل نمای ساختمان 13درصد کاهش پیدا کند. ساخت بنا یک بار دیگر در سال 2005 شروع شد ؛ از این‌رو تاریخ تحویل آغازین در سال 2006 به ابتدای سال 2008 موکول شد.
پوسته عظیم فلزی استادیوم شکلی نامنظم دارد، دارای 8بخش است که هر یک از آنها پایداری خود را حفظ می‌کنند و 24 ستون اصلی دارد (هر یک از آنها هزار تن وزن دارد) که دور تا دور این بیضی با فواصل منظم چیده شده‌اند این ستون‌ها هر یک روی خرپایی بزرگ قرار گرفته که وظیفه آن تحمل وزن پوسته و سقف استادیوم است. تغییرات طراحی باعث کم شدن ضخامت ورق‌های مصرفی در ساخت 24 ستون خرپاها شد.در واقع سازه این پوسته عظیم همین 24 ستون و خرپاها هستند و خطوط منحنی دیگر در پوسته، صرفاً برای تکمیل ایده و طرح اولیه معماران آن به نمایش درآمده‌اند. هر یک از آن بخش‌ها مانند یک ساختمان جدا ساخته شده است.
برخی قطعات از بیش از 128 قطعه تشکیل شده و طول تعدادی از پروفیل‌های آن به ششصد متر هم می‌رسد.این سقف فولادی (جنس ST37 و ST52)، به طول 330 متر، عرض 220 متر و وزن 45 هزار تن طراحی شده و در اکتبر 2006 ساخت آن به پایان رسیده است. فضاهای ساختمان ورزشگاه با پانل بالشتک‌های متورم شده ETFE پر شده است. در نمای داخلی، خارجی، فضای خالی بین 2 پوسته سقف و هر جا که برای تنظیم میزان جریان باد، هوا و نور خورشید لازم است، این پانل‌ها نصب شده‌اند. در طراحی قابل تأمل ورزشگاه‌ها، این امکان تهویه طبیعی در ورزشگاه بیشترین اهمیت را دارد.
یک الهام، یک اثر به یاد ماندنی
پرندگان و لانه‌های آنان الگویی زیبا در سطح اول معماری دنیاست، به‌طوری که ورزشگاه ملی بیجینگ براساس شکل لانه پرنده طراحی شده است. پرندگان روزی رؤیای پرواز را در ذهن بشر پرورش دادند حال که ما به رویایمان رسیدیم باید آنها را نابود کنیم؟ پرندگان را فراموش کنیم یا با آنان رابطه‌ای جدید برقرار کنیم؟ آیا تا به حال به محل زندگی پرندگان این شهر در زمان معاصر توجهی شده است؟ لانه یک پرنده در تهران چه شکلی است؟ آیا تصویری از آن لانه در ذهنتان نقش می‌بندد؟ به‌دلیل تخریب طبیعت شهر، پرندگان سرپناهی ندارند و به ما ساکنین شهر روی آورده‌اند. در اطراف ما چیزهای با ارزشی قرار دارند که ما آنها را نمی‌بینیم.
این امر باعث تخریب آنها شده و در این راستا آینده را از بین می‌بریم. باید دوباره به محیط پیرامونمان بنگریم و بیندیشیم.در معماری امروزه جهان احترام به طبیعت در اولویت بوده و ما در ایران آن را فراموش کرده‌ایم. طبیعت در فرهنگ و هنر ایران دارای جایگاهی روحانی بوده و امروز ما باید در گذشته به دنبال معماری و طبیعت باشیم. معماری ایرانی، همزیستی مسالمت آمیزی با طبیعت اطراف داشته و یکی از علت‌های ماندگاری آن بوده است؛ زیرا باعث انهدام طبیعت اطراف خود نشده و از آن برای آسایش استفاده شده است. این همان کنترل طبیعت و مهار آن برای خودمان است.
هنوز عناصر معماری ایران در جهان زنده است و ما امروزه با آن بیگانه‌ایم، برای آشنایی باید به معماری معاصر جهان رجوع کنیم.در ایران ما برای احترام به پرندگان و استفاده مسالمت آمیز از آنها کبوتر خانه‌ها را بنا کردیم. اگر امروزه در جهان به طبیعت احترام گذاشته می‌شود این عمل تاریخ چند هزار ساله در معماری ایرانی دارد. ولی امروزه با این مدل ساختمان‌سازی در ایران که نمی‌توان نام معماری روی آن نهاد، جایی برای پرندگان وجود ندارد.
