یکشنبه ۳ خرداد ۱۳۸۸ - ۰۷:۴۳
۰ نفر

سهیلا نیاکان: برج‌ یادآور اولین خانه بشر است؛ کوهستان. برج، نماد اقتدار و زندگی است؛ خطی عمودی که زنده بودن را گواهی می‌دهد و هر تمدنی که می‌خواسته توانایی زیستن قومش را به رخ بکشد برج و بارویی علم کرده که بگوید من زنده‌ام.

 برج‌ها این یادگاران دوران کوه‌نشینی انسان‌های مهاجر از کوهستان به دشت‌ها، از زمین تیره،  رو به آسمان روشن از خورشید دارد و در کارهای شاهپور پویان خطوط و رنگ‌ها در زمینه‌های بدون پس‌زمینه و پیش‌زمینه ما را به یاد برجی خیالی در اساطیر می‌اندازد؛ برج بابل.

نکته جالب در آثار «پویان» تجسم برج‌هایی خیالی بر اساس سرگذشت پادشاهان اساطیری و تاریخی شاهنامه است؛ گویی نقاش می‌خواسته فرهنگ پویا و زنده ایرانی را در قالب خطوط عمودی سر‌به‌آسمان کشیده به تصویر درآورد.

از سوی دیگر وجود خطوط اسلیمی و قوس و طاق‌های اسلامی در برج‌های خیالی نشان از تداوم فرهنگ و تمدن ایرانی- اسلامی از دیرباز تاکنون داشته و در هر دوره‌ای تبلور آن را در معماری برج‌ها می‌توانیم بیابیم.

رنگ قرمز سوخته یا رنگ قرمز خشتی که یادآور رنگ خاک کویر در دل آسمان فیروزه‌ای و زمین زرد مایل به سبز است، رنگ اصلی تمدنی است که سعی داشته در دل کویر و دشت، نگاهش را از آسمان برنگیرد.در تابلوی «برج کسری» پایه‌های مکعب‌گونه در ترکیب مناسبی با  مقطع دایره‌ای برج است و همین نکته یعنی ترکیب موزون دایره و مربع، بعدها اساس هنر اسلامی در قرون بعدی شد.

نقاش همان‌طور که سیر زمانی برج‌ها را بررسی می‌کند، از برج‌های تک قبل از اسلام به برج‌های جفت با گنبدهای میانی بعد از اسلام می‌رسد که ذاتا تابلوها را متعال و دارای هارمونی رنگی متفاوتی می‌کند.

نکته جالب در برج‌ها یا مناره‌ها، ارتباط آنها در تصور نقاش به وسیله پل‌ها است. اوج این تفکر در تابلو «یادمان انوشیروان» است که نقاش از ترکیب دو رنگ قرمز و آبی به رنگ بنفش رسیده و مناره‌ها با پلی شش‌خانه در آسمان فیروزه‌ای بر زمین سرخ و نارنجی بنا شده‌اند و تماما از رنگ‌های کاشیکاری مساجد اسلامی- ایرانی استفاده شده است. نامگذاری این یادمان به نام پادشاه ساسانی، نوعی گرایش به  نامیرایی مفاهیم در طول تاریخ ایران‌زمین است.

تا به حال در نقاشی‌های ایرانی، سوررئالیسم تا به این پایه نتوانسته حقایق درونی ایرانیان را بیان کند و نوآوری «پویان» در خلق تابلوهایی این‌چنینی قابل تقدیر است؛ به عنوان مثال در سه تابلوی «معبد پیروز»، «یادمان ذوالاکتاف» (انوشیروان) و «برج خسرو»، اگرچه بناها عمود بر زمین قرار گرفته‌اند، اما سر برج‌ها هرچه به سمت آسمان می‌رود، نسبت به زمین زاویه می‌گیرد و تناسب‌ها و تقسیم‌بندی طول برج‌ها به گونه‌ای است که چشم، ارتفاع آنها را بیشتر گمان می‌زند و همین اصول در مرتفع‌نشان‌دادن بناهایی همچون مناره مسجد حضرت علی(ع) در اصفهان، عالی‌قاپو در اصفهان و بنای شمس‌العماره در تهران به‌خوبی مشهود است.

برگزاری چنین نمایشگاهی در دوبی و ابوظبی، نشان‌دهنده این است که هنر مدرن ایران به مفاهیم و اصالت هنر پرسابقه ایرانیان اتکاء داشته و بازگوکننده ارتباط هنرمندان جوان با فرهنگ پویای کشورشان است.

کد خبر 82033

برچسب‌ها

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز