یکی از بخش‌های اصلی این سازمان معاونت توسعه صنایع مبتنی بر فناوری‌های پیشرفته است.به‌طور کلی بالا بودن سهم دانش فنی، نفوذ روزافزون در صنایع و خدمات، نفوذ گسترده در زندگی روزمره، میزان زیاد نوآوری، پایین بودن دوره عمر، ارزش افزوده فراوان و سازگاری با محیط زیست از مشخصات اصلی فناوری‌های برتر و صنایع مبتنی بر آنهاست.
دکتر رمضانعلی صادق‌زاده، استاد دانشگاه صنعتی خواجه‌نصیر‌الدین طوسی و معاون صنایع پیشرفته سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران درخصوص طرح‌های توسعه‌ای می‌گوید: فعالیت‌های توسعه‌ای صنایع پیشرفته عبارتند از شناسایی روندهای صنعتی و فناوریک و انتخاب زمینه‌های مناسب سرمایه‌گذاری در صنایع پیشرفته، ایجاد و توسعه طرح‌ها و تدوین دانش فنی قابل سرمایه‌گذاری با توسعه هماهنگ کارآفرینی و گسترش نوآوری، توسعه مراکز کسب و کارهای کوچک (SBDC) با تلاش مشترک بخش خصوصی، جامعه دانشگاهی و دولت، ارتقاء تحقیق و توسعه در شرکت‌ها، تامین و مدیریت منابع سرمایه‌ای در صنایع پیشرفته با شناسایی ایده‌ها و طرح‌های سرمایه‌گذاری و انجام مطالعات امکان سنجی و تدوین طرح‌ها و اجرای طرح‌های توسعه‌ای، سرمایه‌گذاری برای ایجاد صنایع مبتنی بر فناوری‌های پیشرفته و انتقال دانش فنی.
دکتر رمضانعلی صادق‌زاده، از‌جمله کسانی است که با توجه به تخصص دانشگاهی و تجربه نمایندگی مجلس توانسته است در این زمینه منشا اثراتی باشد.
وی دارای مدرک فوق‌لیسانس مهندسی مخابرات دیجیتال از دانشگاه منچستر انگلستان، دکترای مهندسی مخابرات (ماهواره، رادار، موبایل و سنجش از راه دور) از دانشگاه‌برادفورد انگلستان و فوق‌دکترای کاربرد مخابرات (امواج و آنتن) در مهندسی پزشکی از دانشگاه برادفورد انگلستان است.
- مهم‌ترین فعالیت‌های سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران در بخش فناوری‌های پیشرفته چیست؟
جهت گیری اصلی در تمامی بخش‌های سازمان، ایجاد بازارهای جدید و توسعه بازارهای صنعتی کشور و بازارهای بین‌المللی است. در این زمینه در قالب فعالیت‌های مختلف به فناوری‌های پیشرفته پرداخته شده است.
صنایع «های تک» یا پیشرفته وکار در مناطق محروم از جمله فعالیت‌های ماست. بر این اساس در حوزه صنایع پیشرفته با توجه به قراردادی که سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران با معاونت‌های پژوهشی سراسر کشور (اعم از آنهایی که تحت نظر وزارت علوم یا وزارت بهداشت هستند ) دارد تلاش می‌کند با تمام اینها وارد قرارداد شود که از تعداد کل آنها یعنی 80 معاونت با 40 تا قرارداد بسته و قصد دارد بقیه را نیز تحت حمایت‌های خود قرار دهد.
این سازمان علاوه بر دانشگاه‌ها با مراکز پژوهشی سراسر کشور و پژوهشگاه‌های دارای مجوز قانونی از وزارت علوم و بهداشت نیز قرارداد دارد. هدف سازمان ایده یابی در دانش‌ها و علومی است که دورنمای تجاری‌سازی داشته باشد؛
به گونه‌ای که تمامی ایده‌هایی که توسط محققان و اساتید دانشگاه مطرح می‌شود و دارای دورنمای تجاری‌سازی و تولیدی و صنعتی است در 3مرحله مورد حمایت قرار گیرد. مرحله اول، فاز ایده تا تدوین دانش فنی یک تحقیق است که قرار است به مرحله آزمایشگاهی برسد.
در این مرحله کمک بلاعوض در قالب گرنت داده می‌شود. مرحله دوم از تولید آزمایشگاهی تا نیمه صنعتی است که در این مرحله می‌توان مجوز‌های لازم را از مراجع ذی‌ربط برای آنها گرفت، مثلا مجوز از وزارت بهداشت، اداره استاندارد و دیگر مراجع. در این مرحله کمک‌های سازمان در قالب تسهیلات با اقساط بلندمدت است.
بعد از این مرحله، سازمان در سرمایه‌گذاری برای تولید انبوه آن محصول مشارکت می‌کند تا بخشی از نیازهای کشور برطرف شود. این نوع مشارکت‌ها باعث قطع وابستگی کشور به واردات برخی محصولات خارجی می‌شود.
علاوه بر این ممکن است یک دانش فنی در کشوری خارجی به تولید و به محصول تبدیل شده باشد ولی هنوز آن فناوری وارد یا بومی‌سازی نشده باشد که در این زمینه هم برای ورود دانش فنی به کشور با بخش خصوصی به همان صورت 49درصد بخش دولتی و 51درصد بخش خصوصی همکاری دارد. به‌عنوان مثال در حال حاضر ما آمادگی وارد‌کردن دانش فنی ساخت دستگاه‌های خودپرداز به کشور را داریم.
زمینه‌های کاری سازمان در حال حاضر، آی‌تی،آی‌سی‌تی، میکروالکترونیک، علوم‌زیستی، الکترونیک، مواد پیشرفته و هوا– فضا است و تمام طرح‌های مرتبط در این حوزه را که نهایتا قابلیت تجاری‌سازی دارد مورد حمایت قرار می‌دهیم.
- در کشور ما چه میزان ایده تبدیل به محصول و وارد بازار می‌شود؟
در سایر سازمان‌ها اطلاعی ندارم اما در سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران شاید خیلی زیاد نباشد؛ یعنی از هر250 ایده حدود 10 تای آن تجاری‌سازی شده است. به عبارت بهتر فقط 4درصد ایده‌ها جنبه کاربردی و تجاری‌سازی برای جامعه را دارد و 96درصد آنها فاقد این خصوصیت است.
در گذشته تعداد محدودی دانشگاه و پژوهشگاه با این مرکز قرارداد همکاری داشتند اما الان این همکاری‌ها گسترده شده و دورنمای بهتری را پیش‌رو داریم.
ما اعتقاد داریم باید روی زمینه‌هایی کار کنیم که قابلیت تجاری‌سازی داشته باشد چون کار ما تولید علم نیست؛ تولید علم کار وزارت علوم است که در قالب تولید مقالاتی است که در مجلات بین‌المللی و دارای رتبه ISI به چاپ می‌رسد. اما آن ایده‌هایی که کاربردی باشد توسط این سازمان حمایت می‌شود.
- حداکثر کمکی که برای تجاری‌سازی یک ایده می‌کنید چقدر است؟
بستگی به نوع طرح دارد. به یک طرح مبلغ 20میلیون تومان و یکی 100میلیون تومان اختصاص می‌یابد. شرح خدمات، تجهیزات، نیروی انسانی و توجیه فنی و اقتصادی عامل متفاوت است. در سال88 برنامه ریزی کرده‌ایم که بتوانیم 250میلیارد تومان در این زمینه هزینه کنیم. در سال87 حدود 235میلیارد تومان هزینه شده است.
- برخی از فناوری‌هایی که سازمان از آن حمایت کرده چه بوده است؟
یکی از آنها طرح پیورپلنت استخوانی بود. می‌دانید که هر کس استخوانش بشکند لاجرم از پلاتین برای او استفاده می‌شود که این فلز نیز عمدتا از خارج وارد می‌شود.
با اجرای این طرح که در کیش به مرحله تولید رسیده دیگر به وارد کردن لوازم پلاتینی برای مصارف پزشکی نیازی نداریم و اکنون ایران جزو چند کشور اول دنیا در زمینه این فناوری شده است و در کنار آمریکا و ژاپن قرار گرفته است.
مورد دیگر مربوط به شهر صنعتی ساوه مرتبط با تولید کود بیولوژیک است. می‌دانید که کود‌های شیمیایی عوارض منفی زیادی برای سلامتی انسان دارد. ضمن اینکه بخشی از مواد اولیه کود‌های مذکور باید از خارج کشور با پرداخت ارز تامین شود. در حالی که کود بیولوژیک با مواد اولیه طبیعی تولید می‌شود.
طرح کارت هوشمند ضد‌سرقت اتومبیل و تولید صمغ نیز از دیگر طرح‌های مهم این سازمان بوده که اجرایی شده است. صمغ مزبور ماده‌ای افزودنی است که در صنایع غذایی استفاده می‌شود.
طرح خون بند ناف هم با همکاری پژوهشکده رویان اجرا شده است که براساس آن با ذخیره‌سازی خون بند ناف افراد به هنگام تولد، در صورتی که در آینده مشکلی برای فرد پیش آید با استفاده از سلول‌های بنیادی که قبلا از خون بند ناف وی ذخیره شده می‌توان بسیاری از بیماری‌های او را درمان کرد.
- وضعیت ارتباط دانشگاه‌ها با صنعت چگونه است ؟اکثر محققان از این وضعیت ناراضی هستند.
خود من عضو هیئت علمی دانشگاه هستم. قبلا من هم این گلایه را داشتم. 6 ماه پیش سمینار یک روزه‌ای را در سازمان برگزار کردیم و از تمام معاونین پژوهشی دانشگاه‌ها دعوت کردیم تا این حلقه مفقوده را پیدا کرده و مشکل را حل کنیم.
40معاون و تعداد زیادی مدیرکل از دانشگاه‌ها شرکت کردند و از همان زمان تاکنون روی این مسئله در حال فعالیت هستیم تا تحقیقات به سمت کاربردی‌شدن پیش برود.
- آیا شما نیازسنجی‌ای هم برای پیدا کردن نیازهای عمومی جامعه انجام می‌دهید؟
این یک مسیر دوطرفه است. گاهی از سوی دانشگاه یا مخترعان و مبتکران ایده‌ای به ما اعلام می‌شود و گاهی هم ما زمینه‌ای را به‌عنوان نیاز جامعه به محققان و دانشگاه‌ها اعلام می‌کنیم.
مثلا ایده ابداع سیستم کاهش مصرف سوخت خودرو از سوی ما مطرح شده است. سعی ما این است که فعالیت‌های تحقیقاتی دارای توجیه فنی و اقتصادی باشد. حوزه‌های «های تک» به‌طور کلی مورد حمایت ما قرار دارد.
- آیا در برنامه پنجم هم برای توسعه این نوع صنایع برنامه‌ای گنجانده شده است؟
بله هم در قانون برنامه چهارم این موضوع تصریح شده وهم در برنامه تدوین شده پنجم این مسئله مورد تاکید قرار گرفته و امیدواریم که در مجلس هم به تصویب برسد.
