تصاویری از پرورش «حیوان آینده جهان» در ایران | این حیوان به کَشتی بیابان معروف است

به گزارش همشهری آنلاین، شتر یکی از انواع دام‌های سازگار با شرایط کم آبی و خشکسالی‌های پیاپی است و با توجه به شرایط آب و هوایی کره زمین، متخصصان از شتر به عنوان «دام آینده جهان» یاد می‌کنند که پرورش این گونه اهلی ارزشمند می‌تواند خشکسالی را به فرصتی طلایی برای سرمایه‌گذاری کویرنشینان تبدیل کند.

شترها حیواناتی پستاندار و دارای پاهای دراز و برآمدگی در پشت هستند که به عنوان «کشتی‌های بیابان» نیز شناخته می‌شوند؛ زیرا می‌توانند بدون نوشیدن آب به مدت طولانی زندگی کنند. میانگین عمر یک شتر ۳۰ تا ۵۰ سال است.

محصولات تولیدشده از شتر شامل شیر، گوشت، پشم و فروش بچه شتر می‌شود و توجه به توسعه صنعت پرورش شتر فرصتی ارزشمند برای سرمایه گذاری به منظور اشتغال‌زایی، رشد و توسعه اقتصادی و پویایی تولید است.

شترها منبع عالی شیر و گوشت هستند. گوشت شتر منبع غنی از ویتامین‌ها، مواد معدنی (سدیم، پتاسیم، آهن، مس، روی و منیزیم)، پروتئین‌ها و ایمونوگلوبولین‌ها و شیر شتر حاوی ویتامین C بیشتری نسبت به شیر گاو و دارای چربی و لاکتوز کمتری است و می‌توان برای تهیه بستنی، پنیر و کره از شیر شتر استفاده کرد.

سمنان از دیرباز با بهره مندی از آب و هوای کویری و بیابان‌های وسیع، قطب اصلی پرورش شتر در کشور بوده است و با تمرکز بیش از پیش بر توسعه پرورش این گونه ارزشمند می توان رونق اقتصادی در استان را دوچندان کرد؛ چرا که شتر از هر نوع گیاهی که به خوراک برخی حیوانات علفخوار نمی آید، تغذیه می کند و نوع تغذیه از جمله عوامل سازگاری شتر با طبیعت کویر و اقلیم استان سمنان است.

طبق گزارش‌ها، حدود نیمی از استان سمنان را با مساحتی حدود ۹۸ هزار کیلومتر مربع به عنوان هفتمین استان‌های پهناور کشور، اقلیم بیابانی و نیمه بیابانی است‌ و به دلیل محدودیت‌های آب و خاک، از موقعیت کشاورزی مطلوبی برخوردار نیست و با چالش‌های ناشی از خشکسالی و کاهش نزولات جوی دست و پنجه نرم می‌کند؛ در این شرایط پرورش دام‌های متناسب با شرایط کنونی مانند شتر در این استان باید بیش از پیش مورد توجه قرار بگیرد.

کارشناسان شترداری را به علت «سازش حیوان با فقر طبیعت» نماد واقعی «اقتصاد مقاومتی» می‌دانند، که بسترسازی و حمایت دولتمردان و سیاست‌گذاران عرصه اقتصاد کشاورزی و دامی لازمه توسعه صنعت پرورش شتر است.

طبق گزارش‌ها، ۱۵ هزار نفر شتر در سمنان وجود دارد و این خطه پنجمین استان کشور از لحاظ جمعیت پرورش شتر محسوب می‌شود، اما سهم این استان تولید سالانه یکهزار و ۵۰۰ تن گوشت و ۵۵۰ تن شیر شتر است، آمار نشان می‌دهد برای استفاده از ظرفیت ویژه استان سمنان در پرورش شتر و بالابردن ارزش افزوده محصول تولید شده باید بیش از پیش تلاش شود.

نبود کشتارگاه خاص برای شتر، فقدان آگاهی بهره‌برداران از شیوه‌های نوین و تامین وثیقه برای تسهیلات در مناطق روستایی برای شترداری، از جمله مشکلات رشد و توسعه این صنعت در استان سمنان است.

جای خالی رشته دانشگاهی مرتبط با علم شترداری

نبود متخصص در حوزه پرورش شتر در کشور و استان سمنان یکی دیگر از مشکلات صنعت شترداری است و حتی در دانشگاه ها واحد تخصصی مرتبط با پرورش شتر وجود ندارد که این مساله نیاز به آموزش را در دانشگاه‌ها به شیوه تئوری و تجربی برای علاقه‌مندان این صنعت بیش از پیش نمایان می‌کند.

ذائقه ایرانی هنوز با گوشت شتر آشنایی و انس ندارد و گوشت گوسفند، بز و گاو بیشتر مصرف می‌شود بنابراین فرهنگ‌سازی مصرف تولیدات شتر نیازمند اطلاع‌رسانی منطقی و درست است از این‌رو می‌طلبد رسانه‌ها در این زمینه تلاش مضاعف داشته باشند.

آشنایی جامعه با اثرات دارویی و درمانی تولیدات شتر به منظور گسترش مصرف این فرآورده‌ها با برپایی جشنواره‌ها از دیگر راهکارهای مصرف محصولات برای حمایت از صنعت شترداری و شترداران است.

ضرورت تلفیق روش‌های سنتی و صنعتی برای رونق شترداری

طبق بررسی‌ها، اکنون شترداری بیشتر به صورت سنتی است و برای رسیدن به ارزش افزوده و سودآوری در حد مطلوب، باید شترداری سنتی به سمت روش نوین و نیمه‌بسته هدایت شود؛ در واقع نگاه تلفیقی شترداری سنتی و صنعتی برای باقی ماندن مراتع و نیز سلامت شتر باید مورد توجه باشد که تحقق این راهبرد نیازمند وجود و فعالیت متخصصان در این زمینه است.

هرچند بازاریابی محصولات شتر مستلزم تعامل بین بازار و تولیدکنندگان است و در کنار آن، ایجاد کارخانه‌های صنایع تبدیلی شیر شتر به صورت صنعتی و پاستوریزه و دیگر محصولات باید مد نظر گرفته شود و تحقق این مساله، خود زمینه اشتغال جوانان را فراهم می‌کند.

استان سمنان تنها پایگاه اصلاح نژاد شتر در شمال شرق کشور

سرپرست معاونت بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی استان سمنان با بیان اینکه از لحاظ جمعیت شتر این استان رتبه پنجم کشور را به خود اختصاص داده است، گفت: ایستگاه پرورش و اصلاح نژاد شتر طرود شاهرود تنها ایستگاه‌ فعال در شمال شرق کشور در زمینه ‌پشتیبانی‌ از حفظ و حراست ‌منابع ژنی و اصلاح نژاد شتر کشور ایفای نقش می‌کند.

حمیدرضا عادل در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: ایستگاه پرورش شتر شمال شرق کشور در زمینی به مساحت ۱۰ هکتار و با ساختمان ها و تأسیساتی با زیربنای سه هزار و ۲۰۰ متر مربع در روستای طرود شاهرود قرار گرفته که این ایستگاه ۱۰ هزار هکتار مرتع در اطراف این روستا در اختیار دارد.

سرپرست معاونت بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی استان سمنان با بیان اینکه هدف عمده پرورش شتر استفاده از گوشت آن‌ است، ادامه داد: ۱۵ هزار نفر شتر و بیش از ۴۰۰ نفر بهره‌بردار در این استان در زمینه پرور شتر فعالیت دارند.

وی شترهای استان سمنان را بیشتر از نوع نژاد گوشتی و پشمی عنوان کرد و افزود: پشم شتر در صنایع‌دستی کاربردهای فراوانی دارد و با توجه به طرح‌های توانمندسازی جوامع بومی و محلی، پشم شتر در تهیه انواع لباس و زیورآلات کاربرد بیشتری دارد.

عادل با اشاره به مقاومت بالای شتر در مقابل کم آبی و استفاده از مراتع ضعیف، افزود: استان سمنان از دیرباز با بهره مندی از آب و هوای کویری و بیابان های وسیع قطب اصلی پرورش شتر در کشور بوده و احیای پرورش این حیوان حلال‌گوشت می‌تواند رونق اقتصادی در مناطق بیابانی استان را دوچندان کند.

سرپرست معاونت بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی استان سمنان با تاکید بر ترویج فرهنگ استفاده از گوشت شتر و تقویت بازارپسندی، گفت: افزایش تولید گوشت شتر می‌تواند به عنوان فرصتی برای خودکفایی و افزایش تولید گوشت قرمز باشد.