زمانی که صحبت از موانع پیش روی ازدواج می‌شود ناخودآگاه ذهن‌ها متوجه مشکلات تورم‌زای اقتصادی و بحران‌های ناشی از آن چون گرانی، مسکن، اجاره‌بها، عدم ثبات شغلی، نامعقول بودن هزینه‌های ازدواج، مهریه و جهیزیه‌های سنگین می‌شود؛ موضوع مورد بحث ما نیز در این گزارش درخصوص «جهیزیه» است.
رسمی که روز به روز دایره تورمی آن در سیری نامعقول و غیرمنطقی روبه رشد است.خانواده‌های ایرانی به امر ازدواج فرزندانشان توجه ویژه‌ای دارند دختر و پسری که به عنوان عروس و داماد وارد خانواده می‌شوند
عضو جدید خانواده به حساب می‌آیند و همیشه خانواده‌های دو طرف سعی میکنند تا جوانان در شروع زندگی مشترک با مشکلات کمتری روبرو شوند معمولا هنگام تشکیل زندگی مشترک وضعیت اقتصادی زوجین طوری است که خانواده‌های عروس و داماد کمک و مساعدت به آنان را وظیفه خود می‌دانند.
در قدیم رسم بر این بود که وسایل اولیه زندگی توسط والدین دختران تهیه می‌شد. به‌صورتی که جهیزیه عروس به تدریج خریداری و در جایی نگه داری می‌شد تا هنگام ازدواجش مشکلی پیش نیاید و این کار در واقع تدبیر بانوی خانه را نشان می‌داد که چه طور (معمولا) با درآمد اندک همسرش زندگی فرزندان را سامان‌دهی می‌کرد و از طرفی دختر فنون خانه‌داری را از مادر یاد می‌گرفت و از هنر و سلیقه خود برای تهیه جهیزیه استفاده می‌کرد
تا هنرش را به نمایش بگذارد و زمینه تحسین خود از سوی دیگران و به خصوص خانواده شوهرش را فراهم کند. اما شرایط و امکانات زندگی خانواده‌ها در حال حاضر معمولا دیگر مجالی برای انباشتن لوازم و امکانات را باقی نمی گذارد و خانواده‌ها باید در یک یا چند نوبت وسایل زندگی را خریداری کنند و متأسفانه بعضی مواقع می‌بینیم که صرفه‌جویی، قناعت و خلاقیت جایش را به تجمل‌گرایی، زیاده‌خواهی و مصرف‌گرایی داده است و در جهیزیه بسیاری از عروس خانم‌ها همه چیز دیده می‌شود به جز هنرهای دستی.
مردم معتقد و پایبند اصول و اعتقادات دینی استان همدان به‌خصوص شهر همدان نیز متاسفانه این روز‌ها به نوعی گرفتار این معضل شده‌اند به گونه‌ای که تهیه جهیزیه دختران که هزینه آن در میان برخی از خانواده به ده‌ها میلیون تومان می‌رسد برای بسیاری از خانواده‌ها به معضلی بزرگ و لاینحل تبدیل شده است.
چشم و هم‌چشمی، رقابت‌های کاذب، فخرفروشی، خودنمایی و رسم و رسومات پرهزینه، باعث شده در این شهر اقلام جهیزیه از لوازم ضروری و غیرضروری و تجملی فراتر رود و در بین برخی خانواده‌ها بحث و جدل بر سر مارک کالاهای تهیه شده برای جهیزیه بالا گیرد.
محمد الماسی فروشنده لوازم خانگی در این رابطه می‌گوید: همیشه شاهد جر و بحث بین خانواده دختر و پسر یا عروس و داماد هستم که بر سر شکل و مارک اجناس رخ می‌دهد و در مواردی هم با فشار خانواده داماد، خانواده عروس ناچار به تعویض جهیزیه‌ای می‌شوند که قبلا تهیه کرده‌اند چرا که به نظر آنها مارک‌های گران‌تر و جدیدتر، اعتبار عروس را افزایش می‌دهد و جالب اینکه برخی از خانواده‌های داماد به ضرورت لوازم خانگی توجه ندارند و آنچه که برای آنها اهمیت دارد گران بودن و مجلل بودن جهیزیه عروس‌شان است.
کارشناس امور بانوان استانداری همدان نیز در این راستا می‌گوید: معضل جهیزیه غیرمتعارف در همدان به اندازه‌ای مشکل‌آفرین شده که بسیاری از خانواده‌ها حتی دختری را که جهیزیه‌ای در حد معقول و ضروری دارد، مورد سرزنش قرار می‌دهند و همواره انتظار بیشتری را مطرح میکنند.
اکثر زنان و دخترانی که به مسئولان مراجعه میکنند در شرایطی هستند که واقعا مستاصل می‌مانند و اذعان دارند که خواستگاران آنها به جای توجه به نجابت، تحصیلات و آبروداری دختر، چشمشان دنبال مال و منال پدر او است. این در حالی است که در شریعت ما این وظیفه به عهده مرد گذاشته شده و زن و خانواده او وظیفه‌ای در این مورد ندارند.
مریم یونسیان با اشاره به اینکه خانواده‌هایی هستند که هنوز قسط جهیزیه دخترانشان تمام نشده اما در شرف طلاق اند، می‌گوید: یکی از دستورات دینی ما ازدواج است که اگر ما طبق اعتقادات مذهبی پیش برویم و از برخی مسائل و خواسته‌های زیاده‌خواهانه صرف‌نظر کنیم زندگی آسان می‌شود و اگر به جای هزینه‌های گزافی که جهت انداختن سفره‌های عقد مجلل و شام و ناهار و مجالس، زندگی با یک سفر زیارتی و مختصر آغاز شود، بسیاری از مشکلات مرتفع و با موفقیت همراه می‌شود.
دادستان عمومی و انقلاب همدان نیز در این مورد می‌گوید: معضل تهیه جهیزیه نه تنها در همدان بلکه در کشور به عنوان یک بلای دامنگیر از موانع ازدواج جوانان محسوب می‌شود که به‌‌رغم تلاش دستگاه‌های دولتی، باز روز به روز قدرت می‌گیرد.
اکبر بیگلری از عمده دلایل این معضل را فاصله گرفتن از مبانی دینی و بینش‌های تجمل‌گرایی و تجمل‌پرستی عنوان می‌کند و می‌افزاید: مهار این مشکل، نیازمند فرهنگ‌سازی قوی از سوی رسانه‌های جمعی است که متاسفانه در این رابطه نه تنها فرهنگ‌سازی برای ساده‌زیستی کمرنگ شده است بلکه ترویج تجمل‌گرایی در رسانه به مراتب بیشتر به تصویر کشیده می‌شود.
متاسفانه شبکه‌های تلویزیونی ما با نشان دادن سریال‌ها و فیلم‌های سینمایی که سوژه‌های آن در مجلل‌ترین خانه‌ها و اعیان‌نشین‌ترین منطقه‌های تهران و یا ویلاهای شیک و مجهز با وسایل لوکس و پرزرق و برق نمایش داده می‌شود شیوه زندگی‌هایی را به تصویر می‌کشد که مساعد احوال همه اقشار جامعه نیست.
وظیفه همه ما در این بحث مهم سرمایه‌گذاری روی دین و دیانت است که با عنایت و با نزدیک شدن به این مقوله می‌شود قدم‌های موثر و مفیدی را در جهت مرتفع ساختن موانع موجود بر سر راه ازدواج جوانان برداشت. اما این تنها پایان ماجرا نیست بلکه به گفته رئیس مجتمع قضایی خانواده استان درصد بالایی از خانواده‌هایی که به دادگاه خانواده مراجعه میکنند علت اختلافشان بر سر جهیزیه است.
شیرمحمد احمدوند با اشاره به اینکه خوشبختی و آرامش در داشتن چند سرویس مبل خوش آب و رنگ و گران قیمت و فرش‌های نفیس و... نیست، می‌افزاید: در گذشته، جهیزیه مختصر و مفید بود و زوج‌ها از زندگی راحت‌تری برخوردار بودند ولی امروز با وجود اینکه گاه سقف قیمت جهیزیه دختران از 20 میلیون تومان نیز بالا می‌زند
شاهد فروپاشی زندگی بعد از مدت کوتاهی هستیم و این نشان دهنده این است که جهیزیه گران ضامن خوشبختی نیست بلکه آنچه تضمین کننده است تفاهم زوج بر مبنای ایمان، اعتقاد و ساده گرفتن مسائلی است که مانع آنها برای تشکیل یک زندگی خوب و ایده‌آل محسوب می‌شود.
همشهری استان‌ها
