بلکه تئوری ولایت فقیه ایشان که تئوری حکومت بود در نجف نوشته شد و نشان داد که ایشان برای حکومت آمادگی داشته‌اند.
مردمسالاری دینی پاسخ به سؤال کهن مشروعیت است و مشروعیت به این معناست که باید از چه کسی و با چه دلایل توجیهی اطاعت کرد. پاسخ امام خمینی(ره) به این پرسش ظرایف خاص خود را دارد. ایشان معتقدند باید از کسی اطاعت کرد که هم دارای ویژگی‌های خاص و هم مورد رضایت مردم باشد که قانونیت یک نظام سیاسی را رقم می‌زند.
برخی از نظریه‌پردازان معتقدند اسلام با دمکراسی سازگاری دارد که اصل مشورت، مناسب دانستن شریعت اسلامی به‌عنوان بستر قانون‌گرایی، برابری انسان‌ها، سابقه تاریخی، انتخاب خلفا و بیعت، مسئولیت همگانی، خلیفه خدا بودن، محدودیت قدرت، پایبندی به اصول حریت و حقوق‌الشریعه، مسئولیت انسان‌ها در برابر حیات و همچنین وجود جنبش‌های اصلاح طلبانه اسلامی را دلیل این مدعا می‌دانند.
اما نباید بین مفاهیم دمکراسی، تئوکراسی به معنی حاکمیت خدا روی زمین و مردمسالاری دینی خلط مبحثی صورت گیرد. سابقه بحث اسلام و دمکراسی، بیشتر از مردمسالاری دینی است چرا که مردمسالاری دینی همزمان با انقلاب اسلامی مطرح شد و قبل از آن سابقه چندانی نداشته است.
دمکراسی را می‌توان ملحوظ بودن حق برابر تصمیم‌گیری تعریف کرد. تفکیک قوا، آزادی بیان و رضایت عامه به‌عنوان تنها منبع مشروعیت از ویژگی‌های دمکراسی است. نقدهایی هم که به شیوه دمکراسی وارد است کم نیستند.
لیبرال دمکراسی را حکومت غوغا و عوام می‌دانند. تنزل اخلاقی، ناپایداری سیاسی به‌دلیل چرخش اصحاب قدرت، ستیزبین گروه‌ها، دیکتاتوری اکثریت و امکان ظهور دولت مطلقه منتخب از نقدهای وارده به لیبرال دمکراسی است.
نظریه تئوکراسی در فلسفه سیاسی جدید نیز از نقدهایی برخوردار است.از جمله انتقادها به این شیوه حکومتی، توده گرایی و ماکیاولیسم دینی است که به‌مراتب خطرناک‌تر از ماکیاولیسم سکولار است. در این شیوه استفاده ابزاری از دین و ارزش‌ها برای تحکیم قدرت، بسیار محتمل است.
از آنجایی که حکومت در اندیشه امام(ره) مقدمه‌ای برای رسیدن به کمال و معرفت الهی است، بنابراین حق نداریم که اخلاق را قربانی سیاست کنیم؛ همان‌طور که حق نداریم اقتصاد منهای اخلاق را دنبال کنیم. در مردمسالاری دینی ما پذیرفته‌ایم که حاکمیت از آن خداست، اما در وجه ایجابی جمع بین حاکمیت خدا و حاکمیت مردم امکان پذیر نیست.
اما در وجه سلبی مبنی بر نفی حاکمیت انسان بر انسان از ویژگی‌های مشترک دمکراسی، تئوکراسی و مردمسالاری دینی است. مشارکت مردم و تعیین سرنوشت از ویژگی‌های مردمسالاری دینی است.
نگاه امام(ره) به دمکراسی، نگاه محتوایی است که در آن حقوق مردم و محدودیت حاکمان را نیز دنبال می‌کند و به این دلیل امام خمینی (ره) دمکراسی را در برابر استبداد و ظلم می‌نشانند و می‌گویند ولایت فقیه نمی‌تواند دیکتاتوری کند.
